Τα παγκόσμια επιτόκια εκτινάσσονται στα ύψη, υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη για διαρθρωτικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις

Η περίοδος των εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων, που συχνά αποκαλείται «εποχή του ελεύθερου χρήματος», ολοκληρώθηκε επίσημα. Αυτή η αλλαγή της παγκόσμιας νομισματικής πολιτικής σηματοδοτεί μια κρίσιμη καμπή για τις οικονομίες παγκοσμίως, ιδιαίτερα του Πακιστάν.

Η εποχή του ελεύθερου χρήματος χαρακτηρίστηκε από μια εποχή που οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες, όπως η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η Τράπεζα της Αγγλίας (BoE) και η Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ), διατήρησαν εξαιρετικά χαμηλά ή και αρνητικά επιτόκια για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.

Αυτό δημιούργησε ένα περιβάλλον όπου ο δανεισμός ήταν φθηνότερος από ποτέ, ωθώντας τις επιχειρήσεις να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους και τους καταναλωτές να αυξήσουν τις δαπάνες για αγαθά και υπηρεσίες. Αυτή η ώθηση στις δαπάνες και τις επενδύσεις ώθησε την κατανάλωση, τροφοδοτώντας την οικονομική δραστηριότητα.

Ωστόσο, τα τελευταία δύο χρόνια, οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο άρχισαν να αυξάνουν τα επιτόκια για να καταπολεμήσουν τον αυξανόμενο πληθωρισμό, λόγω των υψηλών τιμών της ενέργειας, των διαταραχών της εφοδιαστικής αλυσίδας, της ανάκαμψης της ζήτησης στον κόσμο μετά την πανδημία και άλλους παράγοντες. Οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως, όπως η Fed, η BoE και η ΕΚΤ, αυξάνουν τα επιτόκια από το 2022. Η Τράπεζα της Ιαπωνίας, ωστόσο, διατηρεί τη θέση της.

Για οκτώ χρόνια, το Τόκιο διατηρεί σταθερά αρνητικά επιτόκια για να στηρίξει την οικονομία του. Αυτό συνέβη μέχρι τον περασμένο μήνα, όταν η BoJ συνθηκολόγησε, ανακοινώνοντας την πρώτη της αύξηση των επιτοκίων σε 17 χρόνια.

Στην Ιαπωνία, ο πληθωρισμός ανήλθε σε υψηλό 41 ετών στο 3,1% το 2023, μια εξέλιξη που οδήγησε τώρα την κεντρική τράπεζα της χώρας να προσαρμόσει τη στάση της, θέτοντας νέο βραχυπρόθεσμο στόχο επιτοκίου στην περιοχή από 0 έως 0,1%. Αυτό έκανε επίσημα την Ιαπωνία την τελευταία κεντρική τράπεζα στον κόσμο που εγκατέλειψε την πολιτική εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων.

Τα επιτόκια έχουν ανέβει στα υψηλότερα επίπεδά τους εδώ και χρόνια σε αρκετές ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες. Στις ΗΠΑ, τα επιτόκια έχουν φτάσει σε ένα ανώτατο όριο που δεν έχει παρατηρηθεί εδώ και 23 χρόνια, ενώ βρίσκονται στα υψηλά 15 ετών στο Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΚΤ έχει ορίσει τα επιτόκια στα υψηλότερα των τελευταίων 22 ετών. Αν και υπάρχει πρόβλεψη για μειώσεις των επιτοκίων σε ορισμένες οικονομίες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ – όπου οι προσπάθειες για τον έλεγχο του πληθωρισμού έχουν δείξει επιτυχία – οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής προχωρούν με προσοχή. Διαχειρίζονται τη λεπτή ισορροπία μεταξύ της αποφυγής μιας ύφεσης και της πρόληψης της αναζωπύρωσης του πληθωρισμού.

Οποιεσδήποτε επικείμενες μειώσεις επιτοκίων είναι πιθανό να είναι μέτριες. Ως αποτέλεσμα, οι επιχειρήσεις και οι οικονομίες παγκοσμίως πρέπει να προσαρμοστούν σε αυτό το νέο κανονικό των υψηλών επιτοκίων. Το Πακιστάν δεν είναι ξένο στις διπλές προκλήσεις του υψηλού πληθωρισμού και των υψηλών επιτοκίων. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το Γραφείο Στατιστικής του Πακιστάν, ο συνολικός πληθωρισμός τον Μάρτιο διαμορφώθηκε στο 20,7% – το χαμηλότερο σε σχεδόν δύο χρόνια. Ωστόσο, αυτό απέχει πολύ από το να είναι λόγος γιορτής.

Η φαινομενική μείωση αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στο φαινόμενο της υψηλής βάσης και ο υψηλός πληθωρισμός που ξεπερνά το 20% παραμένει βαθιά ανησυχητικός, ειδικά για εκείνες τις οικογένειες που αγωνίζονται να αντέξουν οικονομικά είδη πρώτης ανάγκης.

Εν τω μεταξύ, η SBP έχει ωθήσει τα επιτόκια σε πρωτοφανή ύψη, επί του παρόντος στο ιστορικό υψηλό του 22%. Τέτοια υψηλά επιτόκια έχουν εμποδίσει σημαντικά τόσο τις επιχειρήσεις όσο και τα άτομα, καθιστώντας τον δανεισμό ανέφικτο και μη προσιτό.

Ωστόσο, με τα υψηλά επιτόκια να επικρατούν σε όλο τον κόσμο, το Πακιστάν έχει μια άλλη ανησυχία. Η οικονομία του έθνους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το δανεισμό, με ένα σημαντικό μέρος του χρέους της να προέρχεται από πολυμερείς και διμερείς πηγές, εμπορικές τράπεζες, τη Λέσχη του Παρισιού, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και τον ιδιωτικό τομέα.

Επί του παρόντος, το Πακιστάν βρίσκεται στη διαδικασία διαπραγμάτευσης ενός σημαντικού προγράμματος του ΔΝΤ, το οποίο θα μπορούσε να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος αυτού του οικονομικού έτους.

Επιπρόσθετα, υπάρχουν σχέδια για εξόρμηση στην κινεζική αγορά ομολόγων με την έκδοση περίπου 300 εκατομμυρίων δολαρίων ομολόγων Panda για πρώτη φορά. Αυτή η προσέγγιση ακολουθεί προηγούμενες προσπάθειες στις δυτικές αγορές ομολόγων μέσω εκδόσεων δολαρίων και ευρωομολόγων.

Η ανησυχία για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής του Πακιστάν είναι ότι σε ένα περιβάλλον όπου επιμένουν τα υψηλά επιτόκια, το κόστος δανεισμού είναι πιθανό να κλιμακωθεί, ασκώντας πρόσθετη πίεση στην οικονομική υγεία του έθνους.

Επιπλέον, τα υψηλά επιτόκια που επικρατούν στον ανεπτυγμένο κόσμο θα μπορούσαν να αποτρέψουν τις ξένες επενδύσεις στο Πακιστάν. Η χώρα έχει ήδη υποχωρήσει στις ΑΞΕ, οι οποίες μειώθηκαν κατά 17% σε μόλις 820,6 εκατομμύρια δολάρια τους πρώτους οκτώ μήνες του τρέχοντος οικονομικού έτους.

Τα ανταγωνιστικά επιτόκια που προσφέρουν οι κεντρικές τράπεζες των ανεπτυγμένων χωρών παρέχουν στους ξένους επενδυτές ελκυστικές και ασφαλείς αποδόσεις. Δεδομένων των οικονομικών του προκλήσεων, της πολιτικής αστάθειας και της αποδυνάμωσης του νομίσματος, το Πακιστάν μπορεί να δυσκολευτεί όχι μόνο να προσελκύσει ξένες επενδύσεις αλλά και να διατηρήσει το κεφάλαιο που διαθέτει σήμερα.

Η πρόσφατη αύξηση των επιτοκίων από την Τράπεζα της Ιαπωνίας σηματοδοτεί στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής του Πακιστάν ότι η εποχή των χαμηλών επιτοκίων έχει τελειώσει και το κόστος δανεισμού θα παραμείνει υψηλό στο άμεσο μέλλον. Αυτό υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη εφαρμογής ουσιαστικών διαρθρωτικών οικονομικών μεταρρυθμίσεων.

ΠΗΓΗ: Tribune