Στις 15 Δεκεμβρίου 1955 πέφτει ο πρώτος νεκρός σε μάχη της ΕΟΚΑ, Χαράλαμπος Μούσκος, από τους πρωτεργάτες της ΕΟΚΑ, ο Χαράλαμπος υπήρξε ένας από τους πέντε της ΕΟΚΑ που ξύπνησαν τους Βρετανούς το βράδυ της 1ης Απριλίου. Ο Μούσκος είχε βομβαρδίσει την Αρχιγραμματεία. Ήταν ο πρώτος που κατέφυγε στο αντάρτικο στον Κύκκο, όπου έφθασαν και άλλοι στη συνέχεια, για να αποτελέσουν την πρώτη ανταρτική ομάδα με την επωνυμία “Ουρανός” και με αρχηγό το Μάρκο Δράκο.

Στην τοποθεσία Μερσινάκι στο δρόμο Ξερού-Πόλης Χρυσοχούς, κοντά στους Αρχαίους Σόλους, ετοιμάζουν ενέδρα εναντίον στρατιωτικής αυτοκινητοπομπής. Ξαφνικά πέρασε ένα όχημα. Οι αγωνιστές άρχισαν να πυροβολούν προς το μέρος του, ρίχνοντάς το στο χαντάκι. Ο οδηγός είχε σκοτωθεί. Οι αγωνιστές όμως δεν ήξεραν πως ο συνοδηγός ήταν ακόμα ζωντανός. Όταν πλησίασαν για να πάρουν τα όπλα τους, άρχισε να τους πυροβολεί. Οι σφαίρες του σκότωσαν τον 27χρονο Χαράλαμπο Μούσκο. Δίπλα του συνελήφθησαν βαριά τραυματισμένοι οι Ανδρέας Ζάκος και Χαρίλαος Μιχαήλ, ενώ ο Μάρκος Δράκος διέφυγε τραυματισμένος στο κεφάλι.

Η κηδεία του στις 17 Δεκεμβρίου μετατράπηκε σε διαδήλωση ενάντια στην αποικιοκρατία. Μία λαοθάλασσα μετέφερε το φέρετρό του από την Πεντάγυια στη Φανερωμένη. Όπως περνούσε το φέρετρο του νεαρού αντάρτη ο κόσμος γονάτιζε για να τον τιμήσει. Οι Βρετανοί εξοργισμένοι διέλυσαν τον κόσμο και την πομπή. O κόσμος αντίκρισε πάνοπλους τους στρατιώτες. Τότε ξεκίνησε ένας καταιγισμός πυροβολισμών. Μία βόμβα έπεσε στο φέρετρο. Κυριάρχησε σύγχυση, κλάματα και πανικός.

Ωστόσο, οι νέοι που μετέφεραν το φέρετρο συνέχισαν την πορεία τους. Από εκείνη την ημέρα ο στρατάρχης Σερ Τζον Χάρτινγκ απαγόρευσε τις κηδείες των αγωνιστών και διέταξε να γίνεται η ταφή τους στα φυλακισμένα μνήματα.

Κούλα Αντωνίου