Μπορώ πράγματι να φέρω την αποστολή εις πέρας;

Εισαγωγή

Μπορώ πράγματι να φέρω την αποστολή εις πέρας;

Ως συγγραφέας ενός πρόσφατου βιβλίου για τον Χάιντζ Κίσιντζερ (προϊόν αρχειακής έρευνας για πάνω από είκοσι χρόνια) και του πώς αυτός ξεγέλασε την Ελλάδα, ακόμα και τη Βρετανία, αναφορικά με την εισβολή στην Κύπρο, εξεπλάγην από τα εγκώμια των κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης για έναν από τους κυνικότερους εκτελεστές του καναπέ που γνώρισε ποτέ ο κόσμος. Οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα.

Πρώτα, όμως, ας παραθέσουμε δύο παραδείγματα των εγκωμίων αυτών που προκαλούν αηδία: ο Τόνι Μπλερ, αναμφίβολα εγκληματίας πολέμου με οποιοδήποτε ηθικό κριτήριο, περιέγραψε τον Κίσιντζερ ως καλλιτέχνη της διπλωματίας, που παρακινούνταν από ‘μια γνήσια αγάπη για τον ελεύθερο κόσμο και την ανάγκη να προστατευτεί’. Και αυτό από τον άνθρωπο που σχεδίασε την παράνομη επίθεση εναντίον του Ιράκ, αφού υποστήριξε τον παραπλανητικό φάκελο για τα όπλα μαζικής καταστροφής, ο οποίος οδήγησε στο θάνταο εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών. Ένας άλλος πρώην Πρωθυπουργός, ο Μπόρις Τζόνσον, αποκάλεσε τον Κίσιντζερ ‘γίγαντα της διπλωματίας και της στρατηγικής – και της ειρήνευσης’. Και αυτό από τον άνθρωπο ο οποίος, με αμερικανικές εντολές, διέταξε τον Ζελένσκι να σκίσει τη συμφωνία ειρήνης με τη Ρωσία, η οποία καταρτίστηκε προσεκτικά από την Τουρκία, οδηγώντας στην πλήρη σχεδόν καταστροφή της Ουκρανίας, η οποία συνεχίζεται ενώ γράφονται αυτές οι γραμμές. Το μοναδικό μου σχόλιο για αυτούς τους ανθρώπους είναι ότι η λάσπη προσελκύει τη λάσπη.

Η περιγραφή του Κίσιντζερ ως γίγαντα της διπλωματίας είναι παράξενη, αφού ο ίδιος δεν εκπαιδεύτηκε ποτέ ως διπλωμάτης. Το βιβλίο του Διπλωματία αποτελεί παρωδία της πραγματικής διπλωματίας και είναι περισσότερο αφήγηση μηχανορραφιών υψηλών κύκλων, για ονειροπόλους φοιτητές των διεθνών σχέσεων. Όποιος ενδιαφέρεται για την πραγματική διπλωματία θα πρέπει να διαβάσει το βιβλίο του Χάρολντ Νίκολσον το οποίο επίσης τιτλοφορείται, κατάλληλα σε αυτήν την περίπτωση, Διπλωματίa.

Προτού στραφούμε σε κάποια πραγματικά δεδομένα που βασίζονται σε αρχειακή έρευνα, ας θυμηθούμε ότι πριν από λίγα χρόνια ο Κίσιντζερ αναγκάστηκε να φύγει κακήν κακώς από τη Γαλλία, για να αποφύγει την ανάκρισή του από την αστυνομία γύρω από το θάνατο Γάλλων πολιτών στη Χιλή του Πινοσέτ. Έχουμε επίσης τους με ευθύνη του Κίσιντζερ μυστικούς βομβαρδισμούς της ουδέτερης Καμπότζης, που οδήγησαν στο θάνατο χιλιάδων αμάχων, με το πραγματικά αξιογέλαστο πρόσχημα ότι ο στρατός του Βιετνάμ δραστηριοποιούνταν στη χώρα. Συνολικά, οι ΗΠΑ έριξαν περισσότερους από δύο εκατομμύρια τόνους βομβών στην Καμπότζη μεταξύ 1965 και 1973. Για να καταλάβουμε το ευρύτερο πλαίσιο, οι Σύμμαχοι έριξαν λίγο πάνω από δύο εκατομμύρια τόνους βομβών σε όλη τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, συμπεριλαμβανομένων των βομβών που χτύπησαν τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Αντίστροφα, λίγο πριν οι ΗΠΑ εκδιωχθούν από το Βιετνάμ, ο Κίσιντζερ έλαβε, και αποδέχτηκε, το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Ο πιο ευγενοπρεπής βιετναμέζος ηγέτης, Λε Ντουκ Θο, αρνήθηκε να το παραλάβει, ενώ δύο μέλη της επιτροπής του βραβείου παραιτήθηκαν αηδιασμένα.

Αρκετά χρόνια νωρίτερα, ο Κίσιντζερ είχε έρθει στο προσκήνιο με το βιβλίο του Εξωτερική Πολιτική και Πυρηνικά Όπλα, στο οποίο επιχειρηματολογεί, με τρόπο αμφιλεγόμενο, υπέρ του περιορισμένου πυρηνικού πολέμου, ενώ στη συνέχεια εργοδοτήθηκε από τον Νέλσον Ρόκφελερ. Αυτό ανησύχησε το Βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο σχολίασε: ‘επιχειρηματολογεί ότι μια πολιτική περιορισμένου πολέμου θα ήταν σίγουρα επωφελής για τη Δύση. Αυτό είναι όμως αμφίβολο. Η επίθεση του Δρ. Κίσιντζερ εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών επειδή αυτές βασίζονται αποκλειστικά στη βόμβα υδρογόνου είναι μάλλον ξεπερασμένη. Φαντάζεται, ίσως πολύ εφησυχαστικά, την πιθανότητα να περιοριστούν οι ‘περιφερειακοί’ πόλεμοι. Η υιοθέτηση μιας θεωρίας περιορισμένου πολέμου στην Ευρώπη δύναται να ακυρώσει την αποτελεσματικότητα της αποτροπής. Μπορεί, επίσης, να πλήξει το ηθικό του ΝΑΤΟ.’

Ας εξετάσουμε τώρα προσεκτικότερα τα λεγόμενα των απολογητών του Κίσιντζερ για την Κύπρο και κατόπιν τι σκέφτονταν για αυτόν οι σοβαρότεροι διπλωμάτες.

Οι απολογητές

Η πιο πρόσφατη δημοφιλής αγιογραφία είναι το Kissinger: 1923-1968: The Idealist, του Νάιαλ Φέργκιουσον, το οποίο καταφέρνει να κατασκευάσει μια θετική εικόνα, μέσω ενός συνδυασμού και ξεπλύματος και παραλείψεων, με τον παράλογο ισχυρισμό ότι ο Κίσιντζερ ήταν ιδεαλιστής. Ο Φέργκιουσον αγνοούσε προφανώς μακαρίως ότι ο Κίσιντζερ είχε, σχεδόν από μόνος του, συμβάλλει στην αναβίωση του όρου ‘γεωπολιτική’, χρησιμοποιώντας τον ως συνώνυμο για την πολιτική ισορροπίας της ισσχύος. Η γεωπολιτική, ας θυμηθούμε, αποτέλεσε αποικιοκρατικό δόγμα του 19ου αιώνα που χρησιμοποιήθηκε για τη δικαιολόγηση της υφαρπαγής των πόρων των ασθενέστερων χωρών από τις ισχυρότερες και της επιβολής επιχειρηματικών συνόρων σε πρόσφατα δημιουργημένα κράτη, που ελάχιστη σχέση είχαν με τη φυσιολογική δημογραφία. Ίσως ο πιο διάσημος θιασώτης της θεωρίας ήταν ο Χάουσχοφερ, τον οποίον θαύμαζαν οι Ναζί, ο οποίος χρησιμοποίησε το δόγμα για να δικαιολογήσει την εδαφική επέκταση της Γερμανίας. Και να που ο Κίσιντζερ, εμμονικός με την ισχύ των κρατών, το αναβίωσε, σε βαθμό που σήμερα οι πολιτικοί χρησιμοποιούν τον όρο τυχαία και άκριτα, προκειμένου να μεταμφιέσουν κάθε είδους παράνομους πολέμους. Σε ένα πρόσφατο άρθρο, ο Φέργκιουσον απορρίπτει τις επικρίσεις για το γνωστό ρόλο του Κίσιντερ στην ανατροπή του Αλιέντε και την ακόλουθη δικτατορία του Πινοσέτ, με τα πεισματάρικα λόγια: ‘ένα είναι ξεκάθαρο, στη βάση της πιο πρόσφατης συγγραφικής παραγωγής [τι ‘παραγωγής’;]. Η ανατροπή του Αλιέντε το 1973 αποτέλεσε πρωτίστως επίτευγμα των εσωτερικών του αντιπάλων στο κογκρέσο και το στρατό της Χιλής.’

Ο Φέργκιουσον αποσπά έτσι την προσοχή από τις επαρκώς τεκμηριωμένες κακόβουλες μηχανορραφίες του Κίσιντζερ. Ίσως μία από τις χονδροειδέστερα σοφιστικές και κυνικές δηλώσεις του είναι η ακόλουθη: ‘Οι ποσότητες μελανιού που έχουν χυθεί από τους επικριτές του Κίσιντζερ γύρω από τα αναμφίβολα γεγονότα στο Μπαγκλαντές, την Καμπότζη, τη Χιλή ή το Ανατολικό Τιμόρ είναι δυσανάλογες προς τη στρατηγική σημασία των γεγονότων αυτών στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου.’ Εν τούτοις δεν εξηγεί γιατί η υποτιθέμενη ‘στρατηγική σημασία’ δικαιολογεί το θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων αθώων πολιτών.^[1] Παρόλο που, όπως ο Κίσιντζερ, ο Φέργκιουσον έχει αναμειχθεί σε προσοδοφόρα συμβουλευτική δραστηριότητα, δεν έχει ακόμα γίνει Υπουργός Εξωτερικών, παρόλα τα ρεπουμπλικανικά διαπιστευτήριά του.

Ας εξετάσουμε τώρα συνοπτικά τους -ίσως λιγότερο γνωστούς από τον Φέργκιουσον- ‘απολογητές των γεγονότων στην Κύπρο’. Οι τελευταίοι έχουν πάρει θέση αντιμαχόμενοι την ιδέα ότι ο Κίσιντζερ έπαιξε το ρόλο του διακριτικού διευκολυντή των σχεδίων εισβολής της Τουρκίας. Ένας φτάνει στο σημείο να γράψει, προφανώς αγνοώντας τα αρχειακά πειστήρια, ότι ‘δεν υπήρξε επαφή μεταξύ αυτού [του Κίσιντζερ] και του Κάλαχαν [Υπουργού Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας την εποχή εκείνη] εκείνη τη μέρα [20 Ιουλίου 1974]’.^[2] Εν τούτοις, ο Γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου έγραψε ότι ‘μεταξύ 14.45 και 07.00 [την 20η Ιουλίου] ο Υπουργός Εξωτερικών συνομίλησε δύο φορές με τον Δρ. Κίσιντζερ’.^[3] Είναι η Κύπρος στην οποία χρειάζεται να στραφούμε τώρα, προκειμένου να δούμε την ουσία των κυνικών τακτικών του Κίσιντζερ.

Η Κύπρος ως γεωπολιτική κανονιοτροφή του Κίσιντζερ

Το 1957, στο Εξωτερική Πολιτική και Πυρηνικά Όπλα, ο Κίσιντζερ περιέγραψε την Κύπρο ως ‘διαμετακομιστικό σταθμό’ για τη Μέση Ανατολή.Από τότε μέχρι το 1960, οι ΗΠΑ, οι οποίες μετά την πανωλεθρία στο Σουέζ, είχαν αναλάβει τα ηνία στην περιοχή, πίεσαν τη Βρετανία να συμφωνήσει στην παραχώρηση ανεξαρτησίας στην Κύπρο, διατηρώντας τις στρατιωτικές και κατασκοπικές βάσεις της στο νησί. ο κατεξοχήν θιασώτης του Ψυχρού Πολέμου δεν απομακρύνθηκε ποτέ από την εμμονή του με το νησί, εμμονή που θα συνεπαγόταν την άδειά του προς την Τουρκία για την εισβολή και κατοχή του νησιού, που οδήγησε στη μεγαλύτερη επιχείρηση εκκαθάρισης από τότε που το Ισραήλ εκδίωξε 750,000 Παλαιστινίους. Ας παραθέσουμε τώρα λίγα παραδείγματα της μεθοδολογίας του Κίσιντζερ. Όλα πιστοποιούνται από επίσημα έγγραφα της βρετανικής κυβέρνησης, κάποια εκ των οποίων δημοσιεύτηκαν κατόπιν πίεσης που ασκήθηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας από  τον Επίτροπο Πληροφοριών και τον γράφοντα.

Πρώτοn, όταν έλαβε χώρα το πραξικόπημα που ανέτρεψε τον Μακάριο, ο Κίσιντζερ ενημέρωσε τον Βρετανό Πρωθυπουργό, Κάλαχαν, ότι επιθυμούσε να “αποφύγει να νομιμοποιήσει το νέο καθεστώς στην Κύπρο για όσο το δυνατόν περισσότερο, χωρίς να το αποκηρύξει αμέσως”.

Δεύτερο, δεν επιθυμούσε να ‘επισπεύσει τη μεταβολή της de facto κατάστασης [sic] στην Κύπρο’ (δηλαδή το μεταπραξικοπηματικό καθεστώς).

Τρίτο, αμφισβήτησε τη γρήγορη σπουδή της Βρετανίας να υποστηρίξει τον Μακάριο.

Τέταρτο, αμφισβήτησε την επιθυμία της Βρετανίας να ασκήσει πίεση στην ελληνική χούντα προκειμένου αυτή να αποσύρει τους αξιωματικούς της από τον Κύπρο, προσφέροντας έτσι στην Τουρκία το πρόσχημα που χρειαζόταν για να επέμβει.

Πέμπτο, χρησιμοποίησε με τρόπο ευλογοφανή τον κομμουνισμό ως πρόσχημα για την καθυστέρηση υποστήριξης του διεθνούς δικαίου.

Έκτο, αρνήθηκε να υποστηρίξει τις στρατιωτικές υποχρεώσεις της Βρετανίας στην Κύπρο, στον απόηχο του πραξικοπήματος.

Έβδομο, δήλωσε με τρόπο παράλογο ότι πιθανή πίεση για επαναφορά του Μακαρίου θα ισχυροποιούσε τη χούντα της ΑΘήνας, ενώ το αντίθετο έμοιαζε να ισχύει.

Όγδοο, εναντιώθηκε σε σύγκληση του υπουργικού συμβουλίου του ΝΑΤΟ, ενόσω η Τουρκία επιτίθετο.

Ένατο, πρότεινε στον Κάλαχαν στις 20 Ιουλίου, αμέσως μετά την ‘αποχαλίνωση’ της Τουρκίας, να αναλογιστούν την ‘υπόθεση’ (την εισβολή) για μια μέρα.

Δέκατο, είχε διατάξει τον Τάσκα (απεσταλμένο του) να πει στην ελληνική κυβέρνηση ότι αν αυτή επιτίθετο εναντίον της Τουρκίας και ανακοίνωνε την ένωση, οι ΗΠΑ θα διέκοπταν αμέσως της στρατιωτική τους βοήθεια. Εν τούτοις, παρόλη την τουρκική εισβολή, ο Κίσιντζερ πάλεψε με νύχια και με δόντια εναντίον του Κογκρέσου, προκειμένου να διατηρηθεί η στρατιωτική βοήθεια προς την Τουρκία. Αυτό ήταν απλά διπλωματία διπλής τροχιάς, στην καλύτερη των περιπτώσεων, ή διπροσωπίας, στη χειρότερη.

Εντέκατο, σύμφωνα με έναν αξιωματούχο της Βρετανικής Πρεσβείας στην αθήνα, οι Έλληνες θεωρούσαν ότι οι Αμερικάνοι τους είχαν πείσει ότι το πραξικόπημα ήταν αποδεκτό και ότι η Τουρκία δεν θα εισέβαλε στην Κύπρο.

Δωδέκατο, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, ο Κίσιντζερ απέφυγε να συναντήσει το νέο Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών, Μαύρο, μέχρι ‘μετά το τέλος των συνομιλιών στη Γενεύη’. Προφανώς, μία επίσκεψη θα είχε ταλαιπωρήσει το τουρκικό σχέδιο εισβολής.

Δέκατο τρίτο, όταν, στις διαπραγματεύσεις στη Γενεύη, οι σύμβουλοι του Κίσιντζερ τον ενθάρρυναν να διακόψει τη στρατιωτική βοήθεια προς την Τουρκία, ο τελευταίος είπε ότι σε καμία περίπτωση δεν θα έπρεπε να συμβεί αυτό, προσθέτοντας ότι δεν ήταν διατεθειμένος να διακινδυνεύσει την αμερικανική θέση στην Τουρκία.

Δέκατο τέταρτο, οι Βρετανοί γνώριζαν καλά ότι οι ΗΠΑ δεν θα απέτρεπαν μια τουρκική εισβολή: την 14η Αυγούστου, ημέρα του μεγάλου τουρκικού ξεσπάσματος, ο Βρετανός Πρέσβης στην Ουάσινγκτον έγραψε ότι ενώ οι Τούρκοι δε θα μπορούσαν να ισχυριστούν εύλογα ότι είχαν την αμερικανική έγκριση για τις ενέργειές τους, ειδικά τώρα που είχαν επανεκκινήσει τις εχθροπραξίες, θα μπορούσαν εύλογα να ποντάρουν στο ότι η αμερικανική αποδοκιμασία δεν θα ήταν αρκετά δυναμική ώστε να τους εξαναγκάσει να σταματήσουν.

Δέκατο πέμπτο, όταν η Βρετανία επιχείρησε να εγκαταλείψει τις βάσεις της, ο Κίσιντζερ την πίεσε να μην το κάνει, λέγοντας ότι η Κύπρος, σημαντικό τεμάχιο της παγκόσμιας σκακιέρας, ήταν σημαντική για την αραβοϊσραηλινή διένεξη.

Δέκατο έκτο, ο Κίσιντζερ ισχυρίστηκε ότι οι Έλληνες είχαν απορρίψει την τουρκική πρόταση πέντε/έξι καντονίων στη Γενεύη, όταν στην πραγματικότητα ο Κληρίδης, διαπραγματευτής των Ελληνοκυπρίων, είχε ζητήσει τριάντα έξι ώρες προκειμένου να εξετάσει την πρόταση. Αντί να του δώσει χρόνο, η Τουρκία απλά παγίωσε την εισβολή της. Ακόμα χειρότερα, ο Κίσιντζερ διέψευσε τον ισχυρισμό του Μακαρίου ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να πείσουν την Τουρκία να δεχτεί μια λύση πολλών καντονιών. Παρόλες τις γραπτές καταθέσεις του Κίσιντζερ, τα βρετανικά έγγραφα επιβεβαιώνουν ότι ήταν στην πραγματικότητα οι ίδιοι οι Αμερικάνοι που είχαν ‘τροφοδοτήσει την τουρκική αποστολή με την ιδέα των καντονιών.’

Η γενικότερη εντύπωση από την αντιπαράθεση της μαρτυρίας του Κίσιντζερ με μια ορθολογική εξήγηση μέσω διαφόρων εγγράφων προδίδει μια έλλειψη ακρίβειας από μέρους του, τακτικές παραλείψεις, τακτική και στρατηγική αναβλητικότητα, επιχειρηματολογικές αντιφάσεις, επιμελή ασάφεια, περιστασιακό βεβιασμένο χιούμορ, σημειολογικά ολισθήματα και μια επιθετική προσωπική στάση προς αυτούς που διαφωνούσαν μαζί του, όπως ο Μακάριος. Η διαχείρισή του της κυπριακής κρίσης προδίδει τη γενικότερη προσέγγισή του προς τα παγκόσμια τεκταινόμενα.

Όσο για την εμμονή του με την Κύπρο, τα έγγραφα δείχνουν επίσης ότι ο Κίσιντζερ πίεσε την Βρετανία να μην εγκαταλείψει τις βάσεις της μετά την εισβολή. Συνέλαβε επίσης το άκαρπο σχέδιο Ανάν με την αποκαλούμενη ‘Πρωτοβουλία των Πέντε Αρχών’, λίγο πριν την απομάκρυνσή του από την εξουσία.

Για να ολοκληρώσουμε το σύντομο αυτό άρθρο, θα ήταν ενδιαφέρον να δούμε τι σκέφονταν Βρετανοί, Γάλλοι και Αμερικάνοι διπλωμάτες για τον Κίσιντζερ:

‘Θεωρώ κάποιες από τις απόψεις που ανέπτυξε, αν και όχι εντελώς ανορθολογικές, αφελείς και ρομαντικές.

Ένιωσα ότι ο Φρανκ [Γερμανός Υπουργός Εξωτερικών] έβλεπε τον Κίσιντζερ με αρκετή καχυποψία. Θεωρούσε ότι ο τελευταίος ήταν πολύ περισσότερο στο στυλ του Μέττερνιχ απ’ότι ενός ανθρώπου με κατανόηση των αλληλοεξαρτήσεων του σύγχρονου κόσμου. Ο Φρανκ φοβόταν εμφανώς ότι η τύπου 19ου αιώνα προσέγγισή του επηρέαζε τη σκέψη του Λευκού Οίκου και ίσως τη στάση του Προέδρου ειδικότερα. Όπως επίσης ξέρετε, συμμεριζόμαστε την καχυποψία του Φρανκ για το ρόλο του Δρ. Κίσιντζερ.

Ως θεωρητικός, ο Δρ. Κίσιντζερ ανήκει πολύ περισσότερο στην παραδοσιακή σχολή και υποψιάζομαι ότι πράγματα βλέπει τον εαυτό του σαν μοντέρνο Μέττερνιχ.

Στη διάρκεια του σαββατοκύριακου, όταν ο Πρόεδρος Πομπιντού βρισκόταν στο Τσεκιέρ, το ζήτημα του Δρ. Κίζιντζερ προέκυψε στο πλαίσιο μιας συζήτησης την οποία είχα με τον Τζομπέρ. Ήταν εμφανές ότι οι Γάλλοι έβρισκαν το στυλ και τις δραστηριότητές του ιδιαίτερα απεχθή. Ο Τζομπέρ ισχυρίστηκε ότι ο Κίσιντζερ ήταν επιδειξιομανής.

Η σχετική περιφρόνηση σημαντικών ειδικών του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είχε παραγίνει. ο Χάιλαντ, του οποίου η μητρική οργάνωση ήταν η  CIA, θεωρεί ότι ο Κίσιντζερ στερεί χωρίς λόγο τον εαυτό του από τις υπηρεσίες πραγματικών επαγγελματιών της τέχνης της διπλωματίας και της διαμόρφωσης πολιτικής.

Εν τούτοις είναι αρκετά εμφανές από αυτά που ακούμε από τις ιδιωτικές του παρατηρήσεις ότι ο Κίσιντζερ απολαμβάνει προβαίνει σε κυνικές αναλύσεις των δυνατοτήτων και των κινήτρων άλλων ανθρώπων και είναι ενδοσκοπικός και έχει επίγνωση του γεγονότος ότι μπορεί να πάσχει από μια μεγαλομανία σε αρχικό στάδιο.

Πολλά από τα προβλήματα που συναντήσαμε θα πρέπει να αποδοθούν στην εξαιρετικά ιδιόρρυθμη προσέγγιση του Κίσιντζερ […] δυσκολεύομαι να κατανοήσω που τελειώνει ο Πρόεδρος και που αρχίζει ο Κίσιντζερ.

Ενοχλήθηκα ελαφρά από την προφανή δυσκολία του Δρ. Κίσιντζερ να κατανοήσει τις διαδικασίες της Κοινότητας.

Είναι μάλλον ο τρόπος με τον οποίο συλλαμβάνει και διεξάγει την εξωτερική πολιτική χωρίς αναφορά στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ή γνώση εκ μέρους του τελευταίου, ή οποιουδήποτε άλλου, που είναι το πιο ανησυχητικό. Μένει κανείς με το φόβο ότι ξαφνικά κάτι θα μπορούσε να πάει πολύ στραβά επειδή οι συνηθισμένες πηγές συμβουλών, περιορισμού και εφαρμογής πολιτικής παρακάμπτονται’.

Συμπερασματικά

Το αν ο Φέργκιουσον αγνόησε σκόπιμα τα ζωτικής σημασίας βρετανικά αρχεία από τα οποία έχουν συναχθεί τα παραπάνω σχόλια ή πραγματικά δεν τα γνωρίζει είναι συζητήσιμο. Εν τούτοις, δεδομένου ότι τα σχόλια αυτά έγιναν από οξυδερκείς και καλά εκπαιδευμένους διπλωμάτες, οι απόψεις των (με πολιτικά, συναισθηματικά και οικονομικά κίνητρα) απολογητών καθίστανται επιεικώς γελοίες.

Ξεκίνησα το παρόν άρθρο διερωτώμενος εάν θα μπορούσα να φέρω την αποστολή του εις πέρας. Θέλησα απλά να βοηθήσω τους σοβαρούς και πολιτικά αμερόληπτους ερευνητές και γνήσιους ιστορικούς να κατανοήσουν τη σημασία του ατομικού, ανθρώπινου παράγοντα στις σχέσεις μεταξύ κρατών, μέσω της εξέτασης των αρχείων αντί της θεωρίας και των πολιτικών συναισθηματισμών.

Ουίλιαμ Μάλινσον

Συγγραφέας των Kissinger and the Invasion of Cyprus: Diplomacy in the Eastern Mediterranean και Guicciardini, Geopolitics and Geohistory: Understanding Inter-State Relations.

Αθήνα, 6 Δεκεμβρίου 2023

^[1] Ferguson, Niall, Daily Mail, 30 Νοεμβρίου 2023.

^[2]Asmussen, Jan, Cyprus at War: Diplomacy and Conflict during the1974 Crisis, I. B. Tauris, Λονδίνο και Νέα Υόρκη, 2008, σ. 9. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι ο Asmussen δίδαξε στην κατεχόμενη Κύπρο, στο ‘Πανεπιστήμιο Ανατολικής Μεσογείου’ στην Αμμόχωστο.

^[3] BNA-CAB/129/178.