Πηγή φωτογραφίας: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Παραλείψεις και λάθη

Του Σάββα Καλεντερίδη

Ττις 27 Νοεμβρίου 2019 η Τουρκία υπέγραψε το «Τουρκολυβικό Μνημόνιο» με την κυβέρνηση της Τρίπολης, την οποία φρόντισε να υποστηρίξει και με στρατιωτικά μέσα, όταν τα στρατεύματα του στρατάρχη Χαφτάρ είχαν περικυκλώσει την πρωτεύουσα της Λιβύης.

Σημειωτέον ότι ένα μεγάλο μέρος των στρατιωτικών προμηθειών που ήταν απαραίτητες για τον εξοπλισμό και την τροφοδοσία των μισθοφόρων και των στρατιωτικών τμημάτων που είχε μεταφέρει η Τουρκία στη Λιβύη, μεταφέρθηκε με μεταγωγικά αεροσκάφη που χρησιμοποιούσαν τον ελληνικό εναέριο χώρο. Οι μεταφορές αυτές ήταν παράνομες αλλά ούτε πέρασε από τον νου της ελληνικής κυβέρνησης να κατεβάσει ένα τέτοιο αεροσκάφος και να κάνει έλεγχο στο παράνομο φορτίο του.

Έτσι η Τουρκία κατάφερε να κρατήσει στη θέση του τον Λίβυο πρωθυπουργό Φαγιέζ αλ Σάρατζ, ο οποίος, ως αντάλλαγμα, έσπευσε να υπογράψει μια καταφανώς παράνομη συμφωνία με τους ευεργέτες του, το «Τουρκολυβικό Μνημόνιο» το οποίο δεν αναγνωρίζει στην Κρήτη δικαίωμα σε ΑΟΖ-υφαλοκρηπίδα, πέραν των χωρικών υδάτων των 6ν.μ.

Είχαν προηγηθεί σχετικές προειδοποιήσεις προς την Ελλάδα από τον τότε εν ενεργεία Επιτελάρχη του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού, αρχιπλοίαρχο Γιαϊτζί, ο οποίος σε βιβλίο που εξέδωσε η υπηρεσία του, έγραφε ότι η Τουρκία πρέπει εσπευσμένως να υπογράψει συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ-υφαλοκρηπίδας με τη Λιβύη, για να προλάβει την οριοθέτηση της Κύπρου με την Ελλάδα. Μάλιστα επεσήμαινε ότι αν Αθήνα και Λευκωσία προβούν σε μια τέτοια κίνηση, η πρωτοβουλία των κινήσεων θα περάσει στην ελληνική πλευρά και θα είναι πολύ δύσκολο η Τουρκία να ανατρέψει την κατάσταση.

Φυσικά προμηθευτήκαμε το βιβλίο, που κυκλοφόρησε το φθινόπωρο του 2018 και γι’ αυτό το λόγο κάναμε και σχετικές αναφορές στην αρθρογραφία μας, προειδοποιώντας αλλεπάλληλες φορές τον τότε υπουργό Εξωτερικών κ. Κατρούγκαλο και στη συνέχεια των κ. Δένδια, για τις καταστροφικές συνέπειες που θα έχει η υπογραφή ενός τέτοιου μνημονίου και τονίσαμε ότι η Ελλάδα θα πρέπει να κάνει τα πάντα για να αποτρέψει την υπογραφή του.

Η Ελλάδα, όπως προκύπτει από τα γεγονότα, δεν έκανε τίποτα ή αν έκανε δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα.

Στη συνέχεια, για να κρύψει την αδυναμία της, η Ελλάδα αποφάσισε να απελάσει τον πρέσβη της Λιβύης στην Αθήνα και όχι τον πρέσβη της Τουρκίας. Λες και η κινητήρια δύναμη δεν ήταν η Τουρκία, αλλά η ανύπαρκτη Λιβύη.

Έτσι, παρέμεινε στην Αθήνα ο εκπρόσωπος της χώρας που διέπραξε το «έγκλημα», να μας χλευάζει από το παράθυρό του, και απελάσαμε τον εκπρόσωπο της χώρας που απλά υπέγραψε μια συμφωνία που γράφτηκε και κόπηκε στα μέτρα της Άγκυρας.

Για να αναλογιστούμε πόσο καταστροφική είναι η συμφωνία αυτή, αρκεί να υπολογίσουμε το εξής: Αν η Τουρκία κατορθώσει να επιβάλει δια της ισχύος στο πεδίο το τουρκολυβικό μνημόνιο, τότε θα έχει πετύχει το μείζον. Δηλαδή, να αμφισβητήσει εμπράκτως το δικαίωμα όλων των νησιών στην ΑΟΖ-υφαλοκρηπίδα. Αφού δεν έχει η Κρήτη, θα έχει η Κίναρος και η Κανδελιούσα;

Όσο για εκείνους που προσπαθούν να μας πείσουν ότι ακυρώσαμε το τουρκολυβικό μνημόνιο με την κολοβή συμφωνία οριοθέτησης που υπογράψαμε με την Αίγυπτο, μετά την υπογραφή της συμφωνίας αυτής η Τουρκία την αμφισβήτησε εμπράκτως και επέβαλε την εφαρμογή του μνημονίου στο πεδίο.

Τις αρχές Οκτωβρίου 2021, τουρκικά πολεμικά πλοία παρενόχλησαν το σκάφος Nautical Geo, που πραγματοποιούσε εργασίες ανατολικά της Κρήτης για τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed, προτρέποντάς το να σταματήσει τις δραστηριότητές του «γιατί βρισκόταν σε τουρκική υφαλοκρηπίδα», εννοώντας την περιοχή που οριοθέτησαν με το παράνομο τουρκολυβικό μνημόνιο.

Σημειώνεται ότι το τουρκικό ΥΠΕΞ τότε προέβη σε διπλωματικές παραστάσεις σε Μάλτα, της οποίας της σημαία φέρει το πλοίο, και Ιταλία, όπου εδρεύει η πλοιοκτήτρια εταιρία.

Αφού η Τουρκία επέβαλλε στο πεδίο την ισχύ του τουρκολυβικού μνημονίου, προχώρησε παραπέρα. Τη Δευτέρα, 3 Οκτωβρίου 2022, υπέγραψε μια νέα συμφωνία με την προσωρινή κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, η οποία αφορά την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων που υπάρχουν στην λυβική ΑΟΖ, η αξία των οποίων, σύμφωνα με τον απόστρατο πλέον ναύαρχο Γιαϊτζί, ανέρχεται στα 30 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, με την Ελλάδα να ακολουθεί μια εν τοις πράγμασι αναποτελεσματική πολιτική στο θέμα αυτό, και ενώ όλοι προσπαθούν να μας πείσουν ότι έχει ανοίξει ένα «παράθυρο ευκαιρίας» για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η Τουρκία αναγγέλλει ότι το πλωτό γεωτρύπανο θα βγει… βόλτα στη Μεσόγειο.

Ακριβώς αυτή τη στιγμή, η Ελλάδα αποφασίζει να αλλάξει πολιτική στο θέμα της Λιβύης.

Για το θέμα αυτό θα κάνουμε σχετική αναφορά στο άρθρο μας της Κυριακής.