Κρίσιμης σημασίας μια συμμαχία ΗΠΑ-Ισραήλ-Σ. Αραβίας

Του Andreas Kluth

Αν η τελευταία ιδέα του Λευκού Οίκου πετύχει, θα μπορούσε να ολοκληρώσει τον κύκλο της εξωτερικής πολιτικής του προέδρου Τζο Μπάιντεν σε λιγότερο από ένα χρόνο, με μια ειρωνική τροπή. Οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία, σύμφωνα με το Bloomberg, βρίσκονται και πάλι κοντά σε μια ιστορική συμφωνία. Αλλά ενώ η πρώτη της εκδοχή είχε ως στόχο μια τριμερή συμφωνία με το Ισραήλ για την απομόνωση του Ιράν, αυτή η εκδοχή θα έχει ως στόχο εξίσου την πίεση στο Ισραήλ.

Ακολουθεί το σχέδιο στο οποίο οι ΗΠΑ, η Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ κατέληγαν πριν η Χαμάς επιτεθεί στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου: Οι Σαουδάραβες θα έκαναν ειρήνη με το Ισραήλ και θα εγκατέλειπαν τους στενότερους δεσμούς με την Κίνα. Σε αντάλλαγμα, οι ΗΠΑ θα προσέφεραν στους Σαουδάραβες εγγυήσεις ασφαλείας, περισσότερα όπλα και μη στρατιωτική πυρηνική τεχνολογία. Το Ισραήλ έπρεπε μόνο να υποσχεθεί αόριστα ότι θα βελτίωνε τη μοίρα των Παλαιστινίων. Και οι τρεις θα επωφελούνταν από την απομόνωση και τον περιορισμό του κοινού τους αντιπάλου, του Ιράν.

Αυτή η τριμερής συμφωνία θα είχε αναδιαμορφώσει τη δυναμική της περιοχής τόσο θεμελιωδώς, που η διατάραξή της ήταν ένα από τα κίνητρα για τη Χαμάς, η οποία έχει στενούς δεσμούς με το Ιράν, να διαπράξει τις φρικιαστικές φρικαλεότητες που διέπραξε. Είτε οι μουλάδες στην Τεχεράνη είχαν ενημερωθεί εκ των προτέρων είτε όχι, η 7η Οκτωβρίου φάνηκε σίγουρα να θάβει τη συμφωνία με το Ριάντ.

Στη συνέχεια, το δράμα των Παλαιστινίων πήρε και πάλι προτεραιότητα στην περιφερειακή και παγκόσμια πολιτική, όπως και στην εξωτερική πολιτική του Μπάιντεν. Η στρατιωτική απάντηση που διέταξε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, κόστισε ή κατέστρεψε τόσες πολλές ζωές στη Λωρίδα της Γάζας, που η προσέγγιση της Σαουδικής Αραβίας με το Ισραήλ έγινε και πάλι δύσκολη.

Το Ιράν, από την πλευρά του, βλέπει την παγκόσμια κοινή γνώμη να στρέφεται κατά του Ισραήλ και κατ’ επέκταση κατά των ΗΠΑ. Ο Μπάιντεν φαίνεται όλο και πιο αδύναμος καθώς προσπαθούσε και απέτυχε να συγκρατήσει τους βομβαρδισμούς του Νετανιάχου. Σε περίπου μια εβδομάδα, τα πλοία που θα αποπλέουν από την Κύπρο θα αρχίσουν να ξεφορτώνουν κάποια τρόφιμα και φάρμακα σε μια νέα προβλήτα που έχτισαν οι ΗΠΑ στην ακτογραμμή της Γάζας – αυτή η προβλήτα κινδυνεύει τώρα να συμβολίζει την ανεπαρκή αντίδραση της υπερδύναμης σε σχέση με την κλίμακα της κατάστασης. Επανελειμμένως, ο Νετανιάχου έχει σνομπάρει τον Μπάιντεν, κάνοντας τον πρόεδρο να φαίνεται αδύναμος την ώρα που προσπαθεί να επανεκλεγεί.

Οι μουλάδες, εν τω μεταξύ, επέτρεψαν στους πληρεξουσίους τους, από την Υεμένη μέχρι τον Λίβανο και το Ιράκ, να πλήξουν αμερικανικούς στόχους στην περιοχή. Και το Ιράν εκτόξευσε ακόμη και το πρώτο άμεσο μπαράζ πυραύλων και drones κατά του Ισραήλ. Αλλά η Τεχεράνη έχει μέχρι στιγμής αποφύγει να προκαλέσει μετωπική σύγκρουση με τον Μπάιντεν. Το Ισραήλ και οι ΗΠΑ έδειχναν ήδη να χάνουν την παγκόσμια αξιοπιστία τους, ακόμη και όταν η Κίνα και η Ρωσία παρατάσσονταν πίσω από το Ιράν.

Εδώ, λοιπόν, έρχεται η απάντηση του Μπάιντεν, ή η απόπειρα απάντησης. Θα μπορούσε να αναστήσει το σύμφωνο μεταξύ Ουάσιγκτον και Ριάντ. Οι ΗΠΑ θα εξακολουθούσαν να δίνουν στους Σαουδάραβες εγγυήσεις ασφαλείας, όπλα και άλλα- οι Σαουδάραβες με τη σειρά τους θα αποστασιοποιούνταν οικονομικά και τεχνολογικά από την Κίνα- και μαζί θα απομόνωναν και πάλι και θα περιόριζαν το Ιράν.

Αυτό που είναι διαφορετικό αυτή τη φορά είναι ο ρόλος του Ισραήλ. Αντί να το συμπεριλάβουν από την αρχή, ο Μπάιντεν και ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν θα σφραγίσουν πρώτα τη δική τους συμφωνία και στη συνέχεια θα καλέσουν τον Νετανιάχου να συμμετάσχει – ή όχι. Για να συμπεριληφθεί, ο Νετανιάχου θα πρέπει να τερματίσει τον πόλεμο στη Γάζα και να δεσμευτεί σε μια λύση δύο κρατών για τους Παλαιστίνιους, στην οποία αντιτίθεται το υπουργικό του συμβούλιο. Σε αντάλλαγμα, ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν θα έκανε ειρήνη με το Ισραήλ, δίνοντας στον Νετανιάχου κάτι για να καυχιέται.

Αυτό θα είναι δύσκολο να πωληθεί στο Ισραήλ. Ακόμα και όταν μια πολυαναμενόμενη συμφωνία με τη Χαμάς για την ανταλλαγή Ισραηλινών ομήρων με έναν Παλαιστίνιο κρατούμενο και μια κατάπαυση του πυρός φαίνεται κοντά, ο Νετανιάχου έχει αντ’ αυτού προειδοποιήσει ότι θα διατάξει εισβολή στη Ράφα, όπου συνωστίζονται πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες από τη Γάζα, ανεξάρτητα από το αν θα υπάρξει συμφωνία ή όχι. Ο Μπάιντεν είχε προηγουμένως αποκαλέσει μια τέτοια επίθεση στη Ράφα κόκκινη γραμμή. Ένας από τους ακροδεξιούς υπουργούς του Νετανιάχου, ο Μπεζαλέλ Σμότριχ, έχει ζητήσει ακόμη και την “ολοκληρωτική καταστροφή” της Ράφα και άλλων πόλεων, επιμένοντας ότι “δεν υπάρχουν μισές δουλειές”.

Οποιαδήποτε άλλα πράγματα θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν το κύριο σχέδιο του Μπάιντεν. Οι Ιρανοί μουλάδες θα μπορούσαν να πανικοβληθούν και να ξεκινήσουν έναν περιφερειακό πόλεμο, ή η Γερουσία των ΗΠΑ θα μπορούσε να αντισταθεί στην υπογραφή εγγυήσεων ασφαλείας προς το Ριάντ.

Αλλά η προοπτική ενός συμφώνου ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας θα μπορούσε να φέρει ένα ισχυρό στρατηγικό δίλημα στον Νετανιάχου ή σε οποιονδήποτε Ισραηλινό ηγέτη: Μείνετε έξω από τη συμφωνία -με την εισβολή στη Ράφα και την απόρριψη της λύσης των δύο κρατών- και το Ισραήλ θα απομονωθεί, ενώ η Ουάσινγκτον και οι Άραβες σύμμαχοί της θα επικεντρώσουν εκ νέου τις συνδυασμένες ενέργειές τους εναντίον του Ιράν. Προσχωρήστε στη συμφωνία, και το Ισραήλ θα γίνει μέρος μιας νέας περιφερειακής αρχιτεκτονικής που θα περιορίσει το Ιράν, ενώ παράλληλα θα οικοδομήσει ένα παλαιστινιακό κράτος και θα παρέχει πραγματική ασφάλεια για το Ισραήλ. Ο Μπάιντεν και ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν θα πρέπει να συνεχίσουν το σχέδιό τους και ο Νετανιάχου θα πρέπει να είναι ευγνώμων.