EPA/GRIGORY SYSOYEV / POOL

Η Ρωσία δραστηριοποιείται στον Κόλπο και τη Μ. Ανατολή

Το Ιράν και η Ρωσία θεωρούνται «εχθροί» της Δύσης, και πληρώνουν αυτό τους τον χαρακτηρισμό με κυρώσεις και διπλωματική απομόνωση, στην περίπτωση της Τεχεράνης για το πυρηνικό της πρόγραμμα και στην περίπτωση της Μόσχας για την εισβολή της στην Ουκρανία. Οι δύο χώρες, κατά συνέπεια, στράφηκαν η μία προς την άλλη και ενίσχυσαν την οικονομική και στρατιωτική τους συνεργασία. 

Την ώρα που οι ΗΠΑ προσπαθούν να στηρίξουν μια νέα τάξη πραγμάτων στη Μέση Ανατολή, η Ρωσία κάνει τις δικές της κινήσεις στην περιοχή. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν πρόκειται να ταξιδέψει στη Μέση Ανατολή αυτή την εβδομάδα, σε ένα ταξίδι που αποσκοπεί να σηματοδοτήσει ότι ο παρατεταμένος και δαπανηρός πόλεμος στην Ουκρανία δεν έχει μειώσει τη θέση της Μόσχας στην παγκόσμια σκηνή.

Στο δεύτερό του μόνο ταξίδι του εκτός Ρωσίας από την εισβολή της χώρας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, ο Πούτιν πρόκειται να ταξιδέψει στην Τεχεράνη την Τρίτη, όπου θα συναντήσει τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Ιρανό πρόεδρο Εμπραχίμ Ραΐσι. 

Τι βρίσκεται στην ατζέντα των συζητήσεων; Η ενέργεια, τα όπλα, οι συμμαχίες και η Συρία. Αλλά πάνω από όλα, η ανάγκη συσπείρωσης σε μια κοσμοθεωρία διαφορετική από αυτή για την οποία πίεσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν κατά την πρόσφατη περιοδεία του στην περιοχή.

Η επίσκεψη αντανακλά τη σημασία που δίνει ο Πούτιν στη διατήρηση του πλεονεκτήματος που απέκτησε η Ρωσία μετά από χρόνια στρατιωτικής και διπλωματικής επέμβασης στη Μέση Ανατολή, σχολιάζει η Wall Street Journal.  Η Ρωσία «συνειδητοποιεί ότι δεν υπάρχει μέλλον με τη Δύση. Αυτό έχει φύγει αμετάκλητα», σχολιάζει η αναλύτρια Χάνα Νοτ. «Το μέλλον της θα πρέπει να βρίσκεται στον παγκόσμιο νότο».

Το ταξίδι του Πούτιν έρχεται λίγες μέρες μετά την επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν στη Μέση Ανατολή, κατά τη διάρκεια του οποίου προσπάθησε να συσπειρώσει το Ισραήλ και τις αραβικές χώρες για να αντιμετωπίσουν τη Ρωσία, την Κίνα και το Ιράν. 

Ο Πούτιν, από την άλλη, επιδιώκει να εδραιώσει τη σχέση της Ρωσίας με το Ιράν. Τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, Ρώσοι αξιωματούχοι επισκέφθηκαν τη χώρα για να εξετάσουν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη της χώρας, σύμφωνα με τις υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ, οι οποίες πιστεύουν ότι το Ιράν πρόκειται να τα εφοδιάσει τη Ρωσία με drones για τον πόλεμο της Ουκρανίας.

Ενέργεια: Αναζητώντας μια μέση λύση

«Οι άμεσοι λόγοι αυτής της συνάντησης είναι αρκετά προφανείς. Η Ρωσία έχει εισέλθει σε πόλεμο εκπτώσεων με το Ιράν για τις αγορές πετρελαίου και η Τεχεράνη θέλει να σταματήσει αυτό…», σημειώνει ο πρόεδρος του Eurasia Group, Κλιφ Κάπτσαν. 

Όσον αφορά τη συζήτηση για την ενέργεια, αναμένεται κάποια συμφωνία. Οι Ρώσοι παραγωγοί πετρελαίου, οι οποίοι αποκλείστηκαν από τις δυτικές αγορές από τις κυρώσεις, πουλούσαν φθηνό πετρέλαιο στην Κίνα, την Ινδία και άλλους αγοραστές στην Ασία, κινούμενοι επιθετικά σε ένα πελατολόγιο που έχει καλλιεργήσει προσεκτικά το Ιράν επί χρόνια υπό παρόμοιες κυρώσεις.

Οι Ιρανοί δεν είναι ευχαριστημένοι που πρέπει να ρίξουν την τιμή του πετρελαίου τους. Εξάλλου, οι εξαγωγές πετρελαίου αποτελούν το ήμισυ του εισοδήματος από τις εξαγωγές τους.

Όπλα

Πριν από το ταξίδι του Πούτιν, η Ουάσιγκτον κατήγγειλε ότι το Ιράν επιθυμεί να πουλήσει στη Ρωσία οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη για χρήση στην Ουκρανία. Οι Ιρανοί αρνήθηκαν την κατηγορία. οι Ρώσοι δεν σχολίασαν. Ωστόσο, νωρίτερα αυτό το καλοκαίρι, Ρώσοι αξιωματούχοι επισκέφθηκαν το Ιράν για να ελέγξουν το προηγμένο πρόγραμμα drone της Τεχεράνης.

Στο τέλος, «τα ρωσικά όπλα θα πάνε στους Ιρανούς και τα ιρανικά drones στη Ρωσία», σχολιάζει ο Μπρους Ρίντελ  από το Ινστιτούτο Brookings.

Συμμαχίες: Πώς να έχεις από κοντά το Ιράν

Ο ηγέτης της Ρωσίας έχει ξοδέψει χρόνο και πόρους για να «φλερτάρει» τους Ιρανούς. Ο Πούτιν είχε ήδη συναντήσει τον Ραΐσι δύο φορές φέτος και πρόσφατα δήλωσε στο Τουρκμενιστάν ότι οι δεσμοί Μόσχας-Τεχεράνης έχουν «πραγματικά βαθύ, στρατηγικό χαρακτήρα».

Το διμερές εμπόριο, αυξημένο κατά 80% στα 4 δισ. δολάρια το 2021 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, στοχεύει τώρα να δεκαπλασιαστεί.

«Παίζοντας» μαζί με τη Μόσχα και το Πεκίνο, το Ιράν ανταποδίδει κάνοντας κινήσεις για να ενταχθεί στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης υπό τη Ρωσία και την Κίνα, γεγονός που θα έκανε την Τεχεράνη «ένα από τα βασικά κέντρα της αναδυόμενης πολυπολικής παγκόσμιας τάξης», σύμφωνα με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ.

Επιπλέον, σε αντάλλαγμα για τις οδηγίες του Ιράν για το πώς να «αποκρούσει» τις κυρώσεις, ο Πούτιν εξετάζει ακόμη και τις προτιμησιακές παραδόσεις σιτηρών στο Ιράν που έχει πληγωθεί από τον πληθωρισμό. «Η Ρωσία θα είναι τώρα μια μεγάλη τρύπα στις κυρώσεις στο Ιράν», λέει ο Ρίντελ.

Οι ρωγμές

Η Ρωσία και το Ιράν έχουν ανταγωνιστικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή. Ο Πούτιν έχει σχέσεις με συμμάχους των ΗΠΑ με τους οποίους το Ιράν είτε θεωρεί άμεσους εχθρούς, όπως το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία, είτε δεν αισθάνεται άνετα, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος.

Στη συνέχεια, υπάρχει η προαναφερθείσα υποτιμολόγηση του Ιράν από τη Ρωσία στις εξαγωγές ενέργειας, στις οποίες βασίζεται σε μεγάλο βαθμό το απομονωμένο καθεστώς της Τεχεράνης.

Επιπλέον, η Ρωσία εξέφρασε νωρίτερα φέτος νέες απαιτήσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του ιράν, γεγονός που διέλυσε τις ελπίδες για ταχεία αναβίωση της ιρανικής πυρηνικής συμφωνίας, σοκάροντας την Τεχεράνη.

Την ώρα που η Ρωσία «κλέβει» ένα τεράστιο ποσοστό από το μερίδιο των αγοραστών πετρελαίου του Ιράν, εξοργίζοντας την Τεχεράνη, έρχεται ο Πούτιν επιχειρώντας με διπλωματία και οξυδέρκεια να κερδίσει στρατηγικά τους Ιρανούς, ενώ τους έχει αφαιμάξει εμπορικά.

Οι ανταγωντσικές δυνάμεις στο πετρέλαιο, δεν δημιουργούν ούτε στη Ρωσία ιδιαίτερη αγάπη για το Ιράν.

Ωστόσο, το βασικό χαρακτηριστικό και των δύο κρατών είναι ο ρεβιζιονισμός, η πίεση ενάντια στο status quo, τονίζει το gzeromedia. «Αυτό είναι που τους δένει. Και εκεί βρίσκεται ο κίνδυνος και οι δυνατότητες του άξονα Ρωσίας-Ιράν», σχολιάζει.

«Είμαστε όλοι πλέον βυθισμένοι στον πόλεμο στην Ουκρανία. Αλλά η ατζέντα του Πούτιν έχει πολύ μεγαλύτερο βάθος από τον πόλεμο. Είναι και θα είναι για να επιτεθεί στην υπό την ηγεσία των ΗΠΑ τάξη», λέει ο Κάπτσαν.

Αυτή την εβδομάδα, υποστηρίζει, αναμένει από τον Πούτιν να προσπαθήσει να εδραιώσει τους δεσμούς με έναν βασικό σύμμαχο σε αυτό το ευρύτερο εγχείρημα, το οποίο ο Κάπτσαν λέει ότι η Δύση πρέπει να παρακολουθεί στενά. Η Κίνα μπορεί να θέτει πολλές προκλήσεις, αλλά έχει περισσότερα συμφέροντα στο status quo, σε αντίθεση με τη Ρωσία και το Ιράν, που μαζί μπορούν να γίνουν «πραγματικό πρόβλημα».

naftemporiki.gr με πληροφορίες από gzeromedia