Το πρόβλημα των πολύ υψηλών χρεών, τα
οποία δεν θα πληρωθούν, όσο και αν θα το ήθελε κανείς, οπότε απαιτείται
η πραγματική μείωση τους, δεν αφορά μόνο την Ελλάδα – αλλά πολλές άλλες
χώρες της Ευρωζώνης, καθώς επίσης του υπόλοιπου πλανήτη

«Όλες οι αναπτυγμένες χώρες έχουν
κατανοήσει πως είναι ανάγκη να προσφέρουν μία νέα αρχή στον καθέναν,
έτσι ώστε να συνεχίσει να λειτουργεί ο καπιταλισμός. Οι φυλακές οφειλετών του 19ου αιώνα ήταν αποτυχημένες – απάνθρωπες και καθόλου βοηθητικές, όσον αφορά την καταναγκαστική αποπληρωμή των χρεών.
Σε διεθνές επίπεδο, δεν έχουμε καταφέρει ακόμη να πετύχουμε μία ελεγχόμενη διαδικασία, η οποία θα έκανε δυνατή την εξασφάλιση μίας καινούργιας αρχής, στα υπερχρεωμένα κράτη – κάτι που πρέπει να αλλάξει αμέσως» (J.Stieglitz με παρεμβάσεις).  

Άρθρο

Ακούγοντας τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης, σκεφθήκαμε αμέσως πως είναι πολύ δύσκολο να είναι κανείς «λίγο αριστερός»
– να θέλει να εφαρμόσει δηλαδή ένα κοινωνικά ευαίσθητο πρόγραμμα, χωρίς
να συγκρουσθεί με το ΔΝΤ, με τη Γερμανία, με την εγχώρια ελίτ, καθώς
επίσης με τις αγορές, έχοντας παράλληλα άδεια ταμεία.
Τουλάχιστον κατά την άποψη μας, το κέντρο βάρους όφειλε να βρίσκεται εν πρώτοις αλλού, όπως αναφέραμε στην ανάλυση μας «Ρήξη ή αργός θάνατος» – αν και, εάν καταλάβαμε σωστά, τα
«μέτρα ανακούφισης» της ελληνικής κοινωνίας θα ληφθούν αργότερα, αφού
προηγουμένως ολοκληρωθεί επιτυχώς η διαπραγμάτευση με τους Ευρωπαίους
«εταίρους» μας (ότι και αν σημαίνει η λέξη).
Περαιτέρω, αυτό που μας έκανε εντύπωση ήταν η αντικατάσταση της διαγραφής χρέους, με την «αναδιάρθρωση», στην οποία προσέβλεπε και το απερχόμενο κόμμα
 – αφενός μεν επειδή εκεί στηρίχθηκε η εκλογή της σημερινής κυβέρνησης,
αφετέρου λόγω του ότι είναι μάλλον αδύνατη η εφαρμογή του προγράμματος
της, χωρίς αυτήν την προϋπόθεση.
Προφανώς κατανοούμε τις τεράστιες δυσκολίες ενός τέτοιου εγχειρήματος, καθώς επίσης τους κινδύνους που εμπεριέχει – όπως, μεταξύ άλλων, την αποπομπή της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, με τη βοήθεια της ΕΚΤ (κλείσιμο της ρευστότητας), με την οποία (αποπομπή) δεν συμφωνεί το 75% των Ελλήνων (αν και το θεωρούμε δύσκολο – άρθρο).
Από τη δική μας πλευρά βέβαια, παρά το ότι γνωρίζουμε πως είμαστε εγκλωβισμένοι στο ευρώ (ανάλυση), ενώ είμαστε ανέκαθεν υπέρ της ευρωπαϊκής ιδέας, καθώς επίσης εναντίον της δραχμής, έχουν εμφανισθεί κάποιες πρώτες αμφιβολίες – οι οποίες έχουν αποκλειστικά και μόνο σχέση με τη Γερμανία.
Ειδικότερα, η χώρα αυτή τρέφεται κυριολεκτικά από τις σάρκες των εταίρων της (ανάλυση), με στόχο όχι μόνο την αύξηση της οικονομικής της ισχύος αλλά, επίσης, τη διατήρηση όλων των υπολοίπων κρατών της ΕΕ στα όρια της χρεοκοπίας
– έτσι ώστε να είναι εξαρτημένα από την ίδια, καθώς επίσης από την ΕΚΤ,
την οποία πλέον ελέγχει «μονομερώς», παρά το ότι ο διοικητής της
προσποιείται πως ενεργεί ανεξάρτητα.
Έχοντας τώρα την πλήρη νομισματική κυριαρχία της Ευρωζώνης, έχει καταλάβει
με οικονομικά μέσα όλες τις υπόλοιπες χώρες, οι οποίες είναι έρμαιο των
αποφάσεων, καθώς επίσης των επιδιώξεων της καγκελαρίου – με αποτέλεσμα ολόκληρη η Ευρώπη να είναι ουσιαστικά υπό κατοχή, κάτω από τη «γερμανική μπότα», είτε το αποδέχονται οι σκλαβωμένες χώρες, είτε όχι.
Επειδή λοιπόν εμείς είμαστε αντίθετοι με το συγκεκριμένο γεγονός,
θεωρώντας παράλληλα πως δεν θα μπορούσε να αποπέμψει κανείς τη Γερμανία
από το ευρώ, αποκαθιστώντας την ισορροπία, ενώ μάλλον δεν θα ήθελε η ίδια να φύγει, όπως προτείναμε στο παρελθόν (άρθρο), αρχίσαμε να αμφιβάλλουμε, σχετικά με το τι είναι σωστό και τι όχι για την Ελλάδα.
Εάν βέβαια η πατρίδα μας δεν είχε καταστραφεί εντελώς από την Τρόικα,
εάν οι Έλληνες ήταν ψύχραιμοι όπως, για παράδειγμα, οι Ελβετοί ή, έστω,
εάν μπορούσε να οικοδομηθεί μία οικονομία που θα κατάφερνε να στηρίξει
σωστά ένα εθνικό νόμισμα, χωρίς να καταρρεύσει και να ακολουθήσει το
χάος, τότε θα είμαστε υπέρ της ανάκτησης της
νομισματικής μας κυριαρχίας – κάτι που δεν θα διανοούμαστε να
υποστηρίξουμε υπεύθυνα σήμερα.
Εν τούτοις, η μοναδική διαφαινόμενη εναλλακτική «λύση», είναι δυστυχώς η παραμονή της χώρας μας στον ορό της Γερμανίας – η οποία αναμφίβολα θα λεηλατήσει τόσο τη δημόσια, όσο και την ιδιωτική περιουσία των Ελλήνων, διατηρώντας την πλειοψηφία της κοινωνίας στα όρια της λιμοκτονίας.
Παράλληλα, πιθανολογούμε πως θα
υφαρπάξει τις περιουσίες της εγχώριας ελίτ, ενδεχομένως με τη βοήθεια
της αιμοχαρούς φορολογικής αστυνομίας που διαθέτει – 
ενώ θα προσπαθήσει να εγκαταστήσει κάποια στιγμή μία κυβέρνηση
δοσίλογων, υπό το δικό της έλεγχο, όπως στην περίοδο της στρατιωτικής
κατοχής.
Επομένως, είναι δύσκολο να παραμείνει κανείς 100% υπέρμαχος του ευρώ, παρά το ότι γνωρίζει πως η υιοθέτηση της δραχμής θα μπορούσε να οδηγήσει την Ελλάδα στο χάος
– κάνοντας παράλληλα πάμπλουτους αυτούς που διατηρούν τα χρήματα τους
στο εξωτερικό, αφού θα τους έδινε τη δυνατότητα να αγοράσουν τα πάντα σε
τιμές ευκαιρίας, εκμεταλλευόμενοι το χάος, τον υπερβολικό πληθωρισμό,
τις ανάγκες επιβίωσης των περισσοτέρων Ελλήνων κοκ.
.

Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας       

Περαιτέρω, ο νέος υπουργός οικονομικών της χώρας μας, κατά τη
διάρκεια των επισκέψεων του στο εξωτερικό, ανακοίνωσε σε όλους τους
τόνους, δημόσια και παντού, πως η Ελλάδα είναι μία χρεοκοπημένη χώρα – πολύ σωστά και συνετά, κατά την άποψη μας, αφού πρόκειται για μία αλήθεια που δεν κρύβεται, όσο και να θέλουμε εμείς ή οι δανειστές μας.
Κάθε οικονομολόγος όμως γνωρίζει, χωρίς να απαιτούνται φυσικά
ιδιαίτερες γνώσεις, πως ο μοναδικός τρόπος για να μην προβεί σε στάση
πληρωμών μία υπερχρεωμένη χώρα, εάν εξαιρέσει κανείς τη διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους της (την οποία αναγκάσθηκε ίσως να απορρίψει ο υπουργός), είναι ο εξής:
«Ένα «οικονομικό μίγμα», αποτελούμενο από την παροχή νέας και φθηνής ρευστότητας, από υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, από πολύ χαμηλά επιτόκια δανεισμού, από αρκετά μεγαλύτερο των επιτοκίων πληθωρισμό, καθώς επίσης από ισχυρά πρωτογενή πλεονάσματα«.

Φυσικά υπάρχουν και οι αντίθετες απόψεις, σύμφωνα με τις οποίες εάν
τα επιτόκια, με τα οποία θα χρεωνόταν η Ελλάδα, θα ήταν πολύ χαμηλά, με την ταυτόχρονη πολύ μεγάλη επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των χρεών της, με
την παροχή επενδυτικής βοήθειας από το νέο πρόγραμμα της Κομισιόν (300
δις € συνολικά), καθώς επίσης με την εκμετάλλευση της πιστωτικής
επέκτασης της ΕΚΤ, θα μπορούσε να τα καταφέρει.
Κατά τους παραπάνω ισχυρισμούς, τους οποίους υιοθετούν και αγγλοσαξονικά έντυπα (πηγή), ένα τέτοιο «πρόγραμμα» θα ισοδυναμούσε με την τεχνητή μείωση των χρεών της Ελλάδας, οπότε θα ήταν κάτι ανάλογο με διαγραφή.
Όμως, τέτοιου είδους διευκολύνσεις, όπως η επιμήκυνση του χρόνου
αποπληρωμής (γράφημα), έχουν δοθεί ήδη στην Ελλάδα, η οποία μόνο τυπικά
δεν έχει χρεοκοπήσει – παρά το ότι η ανταλλαγή χρεών είναι συνώνυμη με
την πτώχευση.
.

.
Εν τούτοις, δεν τη βοήθησαν καθόλου, παρά τις τεράστιες προσπάθειες των Πολιτών της για σχεδόν πέντε χρόνια – αφού το δημόσιο χρέος της συνέχισε να αυξάνεται, φτάνοντας ήδη στο 180% του ΑΕΠ της,
ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα, ακόμη και αν δεχθούμε πως είναι υπαρκτό,
δεν είναι σε καμία περίπτωση διατηρήσιμο, επειδή βασίσθηκε σε μέτρα που
δεν είναι εύκολα επαναλαμβανόμενα.
Επομένως, η μοναδική δυνατότητα της είναι η διαγραφή χρέους – με την
οποία εύλογα δεν συμφωνούν οι δανειστές της, αφού θα έχαναν τα χρήματα
τους. Η ελληνική κυβέρνηση βέβαια διστάζει
να το απαιτήσει, φοβούμενη το σταμάτημα της παροχής ρευστότητας εκ
μέρους της ΕΚΤ και την αποπομπή της χώρας από την Ευρωζώνη – οπότε την ανατροπή της σε χρόνο μηδέν.
Όμως, κατά τη δική μας άποψη, την οποία δεν απαιτούμε να θεωρήσει κανείς απαραίτητα σωστή, δεν υπάρχει καμία άλλη λύση – χωρίς αυτό να σημαίνει πως μας ικανοποιεί το γεγονός της μη πληρωμής των υποχρεώσεων της χώρας μας, το οποίο φυσικά θα την καθιστούσε αναξιόπιστη, καταρρακώνοντας την εθνική της αξιοπρέπεια.
.

Η διεθνής υπερχρέωση

Το πρόβλημα των πολύ υψηλών χρεών, τα οποία κάποια στιγμή δεν θα
πληρωθούν, όσο και αν θα το ήθελε κανείς, δεν αφορά μόνο την Ελλάδα –
όπως έχουμε αναδείξει σε προηγούμενο κείμενο μας (ανάλυση). Αφορά πολλές άλλες χώρες της Ευρωζώνης, καθώς επίσης του υπόλοιπου πλανήτη – ο οποίος βυθίζεται συνεχώς σε νέα ιδιωτικά και δημόσια χρέη, κάθε φορά και περισσότερα.
Στα πλαίσια αυτά, είναι αδύνατον να επιστρέψει η Ευρωζώνη (όχι μόνο) στην ανάπτυξη, χωρίς τη διαγραφή χρεών – ούτε με τους τεχνητούς τρόπους, με τους οποίους επιχειρείται να μετατραπεί ξανά η Ελλάδα σε πειραματόζωο. Το γράφημα που ακολουθεί (πηγή: McKinsey), είναι χαρακτηριστικό, όσον αφορά το μέγεθος του προβλήματος:
.

.
Με γκρίζο χρώμα στο γράφημα αναφέρεται η αναμενόμενη ανάπτυξη στις παραπάνω επιλεγμένες χώρες, ενώ με μπλε ο επί πλέον ρυθμός ανάπτυξης, τον οποίο θα πρέπει να επιτύχουν, έτσι ώστε να αρχίσουν να μειώνουν ελαφρά τα δημόσια χρέη τους – στα δεξιά φαίνεται ο συνολικός ρυθμός ανάπτυξης, ενώ στην τελευταία στήλη το ποσοστό των χρεών τους, ως προς το ΑΕΠ.
Όπως συμπεραίνεται από το γράφημα, το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν το έχει η Ελλάδα, αλλά η Ισπανία,
η οποία πρέπει να αναπτυχθεί με διπλό ρυθμό από τον προβλεπόμενο, για
να αρχίσει να μειώνει τα χρέη της – ακολουθούμενη από τη Μ. Βρετανία και
τη Γαλλία!
Με δεδομένη όμως την υπερχρέωση του ιδιωτικού της τομέα (πάνω από
270% του ΑΕΠ της, ενώ υπενθυμίζουμε πως οι τράπεζες της ενισχύθηκαν απ’
ευθείας από την Ευρώπη, σε αντίθεση με την Ελλάδα), η χώρα κάποια στιγμή δεν θα μπορεί να εξυπηρετήσει τα χρέη της – εκτός εάν διαγράψει κάποιο μέρος τους ή τα επιμηκύνει.
Οι Πολίτες της προφανώς το διαισθάνονται, εάν δεν το γνωρίζουν,
επιλέγοντας ως εκ τούτου να στηρίξουν ένα ανάλογο αριστερό κόμμα – ενώ
οφείλουμε να υπενθυμίσουμε πως το μερίδιο της Ελλάδας στο ΑΕΠ της
Ευρωζώνης είναι μόλις 1,85%, ενώ της Ισπανίας 11%, με το δημόσιο χρέος της να ξεπερνάει το 1 τρις €, έναντι 323 δις € της Ελλάδας (όταν ο μηχανισμός της Ευρωζώνης διαθέτει μόλις 500 δις €).
Εκτός αυτού η Ελλάδα δεν είναι δύσκολο να πετύχει ρυθμό ανάπτυξης 2,5% του ΑΕΠ μετά από έξι χρόνια βαθιάς ύφεσης
(-25%), όταν για την Ισπανία απαιτείται 5,5% μετά από ύφεση της τάξης
του 9% – με την ανεργία στα ίδια επίπεδα σχεδόν με την Ελλάδα.

Η ανάπτυξη

Η υπερχρέωση του δημοσίου τομέα, σε ένα μεγάλο μέρος του πλανήτη,
οδηγεί το σπιράλ της ανάπτυξης προς τα κάτω – κάτι που συμβαίνει και με
την υπερχρέωση του ιδιωτικού τομέα, επειδή αναγκάζεται ή επιλέγει να καταναλώνει, καθώς επίσης να επενδύει λιγότερο (ύφεση ισολογισμών).
Το γεγονός αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μειώνονται τα εισοδήματα των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, επίσης ο πληθωρισμός (αποπληθωρισμός), να περιορίζονται τα έσοδα του δημοσίου και να κλιμακώνονται οι κοινωνικές δαπάνες, λόγω της ανεργίας κοκ. – οπότε να αυξάνονται τα πραγματικά χρέη.
Επειδή δε ορισμένα κράτη αυξάνουν τα δημόσια έξοδα τους, για να σταθεροποιήσουν την οικονομία τους κατά τη μέθοδο του Keynes, κλιμακώνεται επικίνδυνα το δημόσιο χρέος τους, παρά το ότι μειώνεται το ιδιωτικό – όπως φαίνεται από το παρακάτω γράφημα της McKinsey, στο οποίο έχουμε αναφερθεί ξανά στο παρελθόν.
.

.
Εν τούτοις, η αντιμετώπιση της κρίσης από τα κράτη που μπορούν να
ενισχύσουν την οικονομία τους με αυτόν τον τρόπο, όπως οι Η.Π.Α., είναι
ευκολότερη και συνήθως εφικτή – ενώ τα αποτελέσματα της είναι καταστροφικά για εκείνες τις χώρες που δεν έχουν τα μέσα χρηματοδότησης.
Πόσο μάλλον όταν επιβάλλονται επί πλέον μέτρα λιτότητας, όπως στην
περίπτωση της Ελλάδας – μέσω των οποίων καταρρέουν η ζήτηση και οι
επενδύσεις, με μοναδική διέξοδο τις εξαγωγές, οι οποίες απαιτούν συνήθως
την υποτίμηση του νομίσματος.
Μία χώρα-μέλος όμως της Ευρωζώνης, η οποία εξάγει τα προϊόντα της κυρίως στο εσωτερικό της ένωσης, οπότε δεν έχει μεγάλο νόημα η υποτίμηση του ευρώ,
ενώ η ζήτηση δεν αυξάνεται ούτε σε αυτές, επειδή βιώνουν μία ανάλογη
κρίση, είναι ουσιαστικά καταδικασμένη – γεγονός που σημαίνει πως, εφόσον
είναι υπερχρεωμένη, για πολλούς άλλους λόγους, δεν υπάρχει άλλη λύση
εκτός από τη διαγραφή.
.

.
Στα πλαίσια αυτά, ακόμη και η παροχή φθηνών έστω μακροπρόθεσμων
δανείων, τα οποία θα είναι συνδεδεμένα με διάφορες προϋποθέσεις, με
μνημόνια δηλαδή όπως στην περίπτωση της Ελλάδας, οδηγούν μία χώρα στο
γκρεμό, καταστρέφοντας εντελώς την οικονομία της – εκτός εάν διαγραφεί μεγάλο μέρος των χρεών της, χωρίς να ληφθούν «υφεσιακές δεσμεύσεις» εκ μέρους της.
Όσον αφορά τώρα τη δήθεν πρόθεση της Γερμανίας να την τιμωρήσει, έτσι
ώστε να μην το επαναλάβει, είναι στην καλύτερη των περιπτώσεων ανόητη –
αφού τα κράτη δεν είναι παιδιά, για να μαθαίνουν να συμπεριφέρονται καλύτερα, μέσω της τιμωρίας τους εκ μέρους των γονέων τους.
Η οικονομία τους διαχειρίζεται από τις εκάστοτε κυβερνήσεις οι οποίες,
εφόσον αποτυγχάνουν, δεν τιμωρούνται από κανέναν – ενώ η εμπειρία τους
δεν υιοθετείται από τις επόμενες.
Εκτός αυτού, οι οφειλέτες αποτελούν τη μία μόνο όψη του νομίσματος. Η άλλη είναι οι δανειστές, οι οποίοι παρέχουν κερδοσκοπώντας δάνεια, συχνά διαφθείροντας τους πολιτικούς, χωρίς να σκέφτονται τις συνέπειες – όπως φάνηκε από την κρίση ενυπόθηκων δανείων των Η.Π.Α. καθώς επίσης από την απάτη στην περίπτωση της Ελλάδας (άρθρο).
.

Επίλογος

Τα δομικά, μεγάλα προβλήματα της χώρας μας δεν θα επιλυθούν προφανώς, απλά και μόνο με μία διαγραφή χρέους – αφού, εάν παραμείνουν ως έχουν, σε λίγα χρόνια θα βρεθούμε ξανά στην ίδια δύσκολη θέση.
Από την άλλη πλευρά όμως, εάν δεν διαγραφεί χρέος, ειδικά όταν η Ελλάδα έχει αποκοπεί πλέον από τις αγορές, ενώ
έχει αποτύχει εντελώς το πρόγραμμα εξυγίανσης που της επέβαλλε η
Τρόικα, με ευθύνη των δανειστών της, δεν υπάρχει περίπτωση επιστροφής
στην ανάπτυξη – χωρίς φυσικά να διεκδικούμε το αλάθητο.
Είναι απαραίτητο λοιπόν να μας δοθεί η
δυνατότητα της επανεκκίνησης της οικονομίας μας, με τη βοήθεια, μεταξύ
άλλων, της διαγραφής χρέους – κάτι που θα πρέπει να
συμβεί και με άλλες χώρες, όπως με την Ισπανία, με την Ιταλία κοκ.
Διαφορετικά ο καπιταλισμός θα καταρρεύσει, με εκκωφαντικό θόρυβο – μία
διαδικασία που ευρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, σε διάφορες περιοχές του
πλανήτη.
*Βιβλιογραφία: F&W, McKinsey
.

Ο κ. Βασίλης Βιλιάρδος είναι ένας σύγχρονος οικονομολόγος,
πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο
του Αμβούργου – όπου και δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά για αρκετά
χρόνια, με ιδιόκτητες επιχειρήσεις σε όλες τις πόλεις της Γερμανίας.
Έχει γράψει το βιβλίο “Υπέρβαση Εξουσίας”,
το οποίο αναφέρεται στο φορολογικό μηχανισμό της Γερμανίας, ενώ έχει 
εκδώσει τρία βιβλία αναφορικά με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση,
με τον  τίτλο “Η κρίση των κρίσεων”.
Έχει δημοσιεύσει πάνω από 5.000 άρθρα σε ηλεκτρονικά και έντυπα μέσα,
με κέντρο βάρους την εθνική και διεθνή μακροοικονομία, τους
καπιταλιστικούς οργανισμούς, το τραπεζικό, καθώς επίσης το παγκόσμιο
χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Η πολιτική του θέση είναι η, αντίθετη του νεοφιλελευθερισμού,
ελεύθερη, μικτή οικονομία, όπου οι κοινωφελείς, οι στρατηγικές, καθώς
επίσης οι μονοπωλιακές επιχειρήσεις ανήκουν στο δημόσιο, ενώ όλες οι
υπόλοιπες στον ιδιωτικό τομέα, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η χρυσή
ισορροπία μεταξύ τους. Τα παραπάνω με κοινωνική ευαισθησία και σε
περιβάλλον άμεσης δημοκρατίας, όπου οι Πολίτες ψηφίζουν οι ίδιοι τους
νόμους σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, εκλέγοντας αυτούς που θα τους
εφαρμόσουν επακριβώς.
Ασχολείται με τη συγγραφή οικονομικών αναλύσεων και επιστημονικών βιβλίων, καθώς επίσης με χρηματοοικονομικά θέματα, με την παροχή αντίστοιχων συμβουλών και με τις επενδύσεις.

.

© Copyright 2015 — Analyst.gr. Απαγορεύεται η μερική ή ολική αναδημοσίευση / αναπαραγωγή περιεχομένων του παρόντος website