Της Ελενας Μπέλλη
Αναταράξεις στην ευρύτερη Μέση Ανατολή προκαλεί ήδη η χθεσινή ομιλία του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, στην οποία συνέδεσε την Αραβική Ανοιξη με την ανάγκη επείγουσας διευθέτησης του Μεσανατολικού, υιοθετώντας μάλιστα πάγια παλαιστινιακά αιτήματα.

Στη βαρυσήμαντη ομιλία του, και μάλιστα μία ημέρα πριν από τη συνάντησή του με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπενγιαμίν Νετανιάχου, ο Ομπάμα ζήτησε τη δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα του 1967, εκφράζοντας σαφώς τη δυσφορία της διεθνούς κοινότητας με τις εσαεί ατελέσφορες διαπραγματεύσεις. «Τα σύνορα του Ισραήλ και της Παλαιστίνης πρέπει να βασίζονται στη γραμμή εκεχειρίας του 1967 με αμοιβαία συμφωνημένες ανταλλαγές εδαφών, έτσι ώστε να υπάρχουν ασφαλή και αναγνωρισμένα σύνορα και για τα δύο κράτη», δήλωσε προς μεγάλη απογοήτευση των Ισραηλινών, που ανέκαθεν απορρίπτουν αυτό το πάγιο αίτημα των Παλαιστινίων.

Ο Αμερικανός πρόεδρος αναγνώρισε ότι ακόμη και αν το ζήτημα των συνόρων επιλυθεί, απομένουν ακόμη δύο ακανθώδη ζητήματα: Η τύχη της Ιερουσαλήμ, αλλά και το μέλλον των Παλαιστινίων προσφύγων. «Αλλά αν υπάρξει πρόοδος στα θέματα ασφαλείας και συνόρων, θα υπάρξει η βάση για την επίλυση των δύο αυτών θεμάτων με τρόπο δίκαιο και σωστό και ο οποίος θα σέβεται τα δικαιώματα και τις προσδοκίες τόσο των Ισραηλινών όσο και των Παλαιστινίων», είπε. Στη διπλωματική γλώσσα, αυτή η προτροπή για αμοιβαίο σεβασμό δεν σημαίνει τίποτε άλλο από προτροπή των Ισραηλινών να δεχθούν επιτέλους τη διχοτόμηση της Ιερουσαλήμ, ώστε ο αραβικός τομέας της πόλης να αναδειχθεί σε πρωτεύουσα της μελλοντικά ανεξάρτητης Παλαιστίνης.

Ο Ομπάμα, βεβαίως, «χρύσωσε το χάπι» όσο καλύτερα μπορούσε: Επανέλαβε «τη βαθιά φιλία και την κοινή ιστορία με το Ισραήλ» και την αφοσίωση των ΗΠΑ στην ασφάλεια του εβραϊκού κράτους, ενώ διαβεβαίωσε με έμφαση ότι οι ΗΠΑ «θα σταθούν ενάντιες σε κάθε προσπάθεια να επικριθεί το Ισραήλ στα διεθνή φόρα». Και «υπενθύμισε» στους Παλαιστίνιους ότι «οι συμβολικές πράξεις για την απομόνωση του Ισραήλ, το Σεπτέμβριο στον ΟΗΕ, δεν θα δημιουργήσουν ένα ανεξάρτητο κράτος». Και ότι η προσέγγιση Φατάχ και Χαμάς δημιουργεί «σοβαρά ερωτήματα στο Ισραήλ που καλείται να διαπραγματευτεί με κάποιον που είναι απρόθυμος να αναγνωρίσει το δικαίωμα ύπαρξής του». «Οι Παλαιστίνιοι ηγέτες πρέπει να παρέχουν αξιόπιστες απαντήσεις σε αυτή την ερώτηση», κατέληξε ο Αμερικανός πρόεδρος.

Ουσιαστικά, όμως, το ένα και μοναδικό μήνυμα του Ομπάμα προς τους πρωταγωνιστές του Μεσανατολικού είναι να προβούν σε αμοιβαίες υποχωρήσεις, προκειμένου να ιδρυθεί η Παλαιστίνη στα σύνορα του 1967 και το Ισραήλ να κλείσει οριστικά το κεφάλαιο της… ανασφάλειάς του.

Το «σχέδιο Μάρσαλ»
Παρότι ο Ομπάμα δεν χαρακτήρισε τις προτάσεις του ως νέα αμερικανική πρωτοβουλία για το Μεσανατολικό, η όλη ομιλία του επαναφέρει την ευρύτερη περιοχή στο κέντρο της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Δεν είναι τυχαίο που η ομιλία του χαρακτηρίστηκε «Κάιρο 2», καθώς ουσιαστικά αποτελεί το επιστέγασμα της προσέγγισης που ξεκίνησε το 2009 με την ομιλία του στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα, από όπου υποσχέθηκε ένα νέο πλαίσιο σχέσεων με τον αραβικό κόσμο.

Δεσμεύτηκε
Ετσι, ο Αμερικανός πρόεδρος όχι μόνον καλωσόρισε τις επαναστάσεις και την πορεία εκδημοκρατισμού των αραβικών κρατών, αλλά δεσμεύτηκε να συμβάλει τα μέγιστα για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξή τους. «Θα συνεχίσουμε να χτίζουμε δίκτυα επιχειρηματιών, να διευρύνουμε τις ανταλλαγές φοιτητών, να ενισχύουμε τη συνεργασία στις επιστήμες και την τεχνολογία και να καταπολεμάμε τις ασθένειες», υποσχέθηκε. Και προανήγγειλε την ίδρυση Ταμείων Επιχειρήσεων για την Τυνησία και την Αίγυπτο με απαρχή έναν μηχανισμό χρηματοδότησης με 2 εκατ. δολάρια από τον Οργανισμό Ιδιωτικών Επενδύσεων Εξωτερικού. Ο Ομπάμα ανακοίνωσε επίσης την παραγραφή χρέους ύψους 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων της Αιγύπτου προς τις ΗΠΑ αλλά και την παροχή εγγυήσεων δανείων, ύψους 1 δισ. δολ. για τη χρηματοδότηση έργων υποδομής και δημιουργίας θέσεων εργασίας. Ο Ομπάμα υποσχέθηκε επίσης την αμέριστη συμβολή της Ουάσιγκτον στις χώρες που προχωρούν προς τον εκδημοκρατισμό. Και φυσικά κάλεσε τον πρόεδρο της Συρίας, Μπασάρ αλ Ασαντ, είτε να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις «είτε να φύγει» αλλά και τον πρόεδρο της Υεμένης, Αλί Αμπντάλα Σάλεχ, να δεχθεί τις προτάσεις για την έξοδό του από την εξουσία, κάτι που ως φαίνεται επετεύχθη αργά χθες, μετά τη διαμεσολάβηση εκπροσώπων των χωρών του Περσικού Κόλπου.

Αντιδράσεις
Κατεπείγουσα σύσκεψη της παλαιστινιακής ηγεσίας συγκάλεσε ο Μ. Αμπάς μετά την ομιλία του Ομπάμα. Αλλά πριν αλέκτορα φωνήσαι, οι Παλαιστίνιοι είχαν ήδη διαφωνήσει: Ο Αμπάς εξέφρασε «την εκτίμησή του για τις συνεχείς προσπάθειες του προέδρου Ομπάμα» ενώ η Χαμάς κάλεσε τον Αμερικανό πρόεδρο «να μην προσθέτει άλλα συνθήματα, αλλά να προχωρήσει σε συγκεκριμένες ενέργειες».

Το Ισραήλ
Οσο για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, απέρριψε κατηγορηματικά να υποχωρήσει το Ισραήλ στα σύνορα του 1967.http://www.imerisia.gr