Του Martin Ivens

Η χειρότερη στοχευμένη επίθεση σε παιδιά στη Βρετανία εδώ και σχεδόν τρεις δεκαετίες άφησε τρία κοριτσάκια νεκρά και άλλα πέντε σοβαρά τραυματισμένα την περασμένη Δευτέρα. Ένας 17χρονος σε αμόκ επέδραμε με μαχαίρι σε ένα μάθημα χορού με θέμα την Taylor Swift στη βορειοδυτική Αγγλία. Αφότου ο ύποπτος συνελήφθη γρήγορα, οι κάτοικοι του Σάουθπορτ ανέμεναν ότι θα θρηνούσαν ειρηνικά. Ξέχασαν ωστόσο να υπολογίσουν τη δύναμη των εμπρηστικών μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ακροδεξιοί τραμπούκοι οι οποίοι επικοινωνούσαν μέσα από “Ιστό της Άγριας Δύσης” (“Wild West Web”) σύντομα μετέτρεψαν την τραγωδία της μικρής τους πόλης σε εθνικό τραύμα.

Υπάρχει πάντα ένα ποσοστό χουλιγκανισμού σε κάθε ελεύθερη κοινωνία και η Βρετανία έχει κάτι περισσότερο από το δίκαιο μερίδιο της. Εκείνο το οποίο είναι νέο είναι ο ρόλος που παίζει το Διαδίκτυο στην πυροδότηση και τη διασύνδεση αυτού του είδους των κακοποιών. Οι ολιγάρχες της Silicon Valley των οποίων οι πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης ενισχύουν τις θεωρίες συνωμοσίας και ενθαρρύνουν τον εξτρεμισμό, υπό τον φερετζέ της ελευθερίας του λόγου, σπάνια καλούνται να δώσουν λόγο για όσα διευκολύνουν.

Ένας φανταστικός “ισλαμιστής λαθρομετανάστης δολοφόνος”

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο ύποπτος του Σάουθπορτ φερόταν ψευδώς να είναι ο “Ali Al-Shakati”, ένας μουσουλμάνος ο οποίος φέρεται να είχε εισέλθει λαθραία στη Βρετανία με μια μικρή βάρκα. Ο εξ ολοκλήρου κατασκευασμένος Αλ-Σακάτι φερόταν επίσης να περιλαμβανόταν στη λίστα παρακολούθησης της MI6 – και η αστυνομία υποτίθεται ότι “έπνιγε” την ιστορία λόγω των ευαισθησιών των εθνοτικών μειονοτήτων. “Μουσουλμάνος! Λαθρομετανάστης! Τρομοκράτης!”. Όπως προβλεπόταν, αυτή η παραπληροφόρηση άναψε το φιτίλι της κοινωνικής έκρηξης.

Την επόμενη μέρα, όταν ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ πήγε να αποθέσει λουλούδια στο σημείο της επίθεσης, τον υποδέχτηκε μια οργισμένη κραυγή από το πλήθος: “Αποκαλύψτε την αλήθεια”. Μέχρι το βράδυ, ρατσιστές χούλιγκαν είχαν καταφτάσει για να επιτεθούν στους πιστούς σε τοπικό ισλαμικό τέμενος και να πετάξουν τούβλα στην αστυνομία που τους προστάτευε. Περισσότεροι από 50 αστυνομικοί τραυματίστηκαν. Ακολούθησε αντιγραφή της βίας στην πόλη Χάρτλπουλ και στην πρωτεύουσα. Η αστυνομία κατηγόρησε την ακροδεξιά English Defense League (EDL), η οποία έχει ιδρυθεί από τον επίμονο ταραχοποιό Τόμι Ρόμπινσον.

Έξι ώρες αργότερα, αποκαλύφθηκε ότι ο κατηγορούμενος ήταν, στην πραγματικότητα, γεννημένος στο Ηνωμένο Βασίλειο, γιος προσφύγων από τη Ρουάντα οι οποίοι είχαν εγκαταλείψει τη χώρα κατά τη γενοκτονία του 1994. Ήταν επίσης μέλος εκκλησιαστικής χορωδίας. Ωστόσο, από τη στιγμή που μια θεωρία συνωμοσίας έχει αρχίσει να διαδίδεται, είναι δύσκολο να την καταρρίψεις. Την Πέμπτη, ο δικαστής Άντριου Μέναρι χαλάρωσε τους αυστηρούς κανόνες τους οποίους τηρούν τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης σχετικά με την κατονομασία των συλληφθέντων ανηλίκων και αποκάλυψε την ταυτότητα του υπόπτου Axel Rudakubana. Πολύ αργά.

Ο “εισαγγελέας” Στάρμερ

Η έξαρση των ακροδεξιών ταραχών, ευτυχώς, μπορεί να αντιμετωπιστεί από την ισχύ του Βρετανού πρωθυπουργού. Ο Στάρμερ είναι πρώην εισαγγελέας του Στέμματος, κάποτε υπεύθυνος για την προσαγωγή τρομοκρατών της Βόρειας Ιρλανδίας. Το 2011, όταν ένα κύμα λεηλασιών εξαπλώθηκε από την πρωτεύουσα στις επαρχίες, ο Στάρμερ δημιούργησε δικαστήρια που λειτουργούσαν 24 ώρες το 24ωρο προκειμένου να δικάζουν χιλιάδες κακοποιούς που συλλαμβάνονταν τότε από την αστυνομία.

Την Πέμπτη, ο Βρετανός πρωθυπουργός είχε ανακοινώσει τη δημιουργία μιας νέας μονάδας αντιμετώπισης βίαιων διαταραχών για τον εντοπισμό τραμπούκων που “μετακομίζουν από κοινότητα σε κοινότητα” σε όλη την Αγγλία. Όσοι είναι ακροδεξιοί με ποινικές καταδίκες θα υφίστανται περιορισμό μετακινήσεων βάσει νέων εντολών συμπεριφοράς, όπως συμβαίνει με κάθε χούλιγκαν οπαδό ποδοσφαίρου.

Το περασμένο Σάββατο, η EDL κατέλαβε την πλατεία Τραφάλγκαρ στο Λονδίνο, μετά από μια επίθεση με μαχαίρι από έναν πραγματικό μουσουλμάνο τρομοκράτη σε ένστολο αξιωματικό του στρατού τον περασμένο μήνα. Έγιναν περισσότερες από 100 συλλήψεις. Η ακροδεξιά έχει βρει δικαιολογία στις αριστερές φιλοπαλαιστινιακές διαδηλώσεις που έχουν φέρει το Λονδίνο σε ημιπαράλυση εδώ και εβδομάδες. Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα μακρύ, καυτό καλοκαίρι αντιπαράθεσης, εκτός εάν οι αρχές αποδειχθούν αποφασιστικές.

Η υπουργός Εσωτερικών Ιβέτ Κούπερ εξετάζει τώρα μια πλήρη απαγόρευση της EDL. Ωστόσο, οι προκάτοχοί της πάντα δίσταζαν να κάνουν αυτό το βήμα, επειδή ο νομικός ορισμός της τρομοκρατίας είναι – και σωστά – διατυπωμένος αυστηρά. Εν τω μεταξύ, η αστυνομία και οι αρχές πρέπει να είναι πιο άμεσες και ακριβείς στην παροχή πληροφοριών – οι κακοήθειες είναι εξαιρετικά πρόθυμες να γεμίσουν τα κενά πληροφόρησης. Η αστυνομία πρέπει επίσης να αποδεικνύεται εξίσου ευαίσθητη όταν αριστεροί διαδηλωτές διαταράσσουν την κοινωνική ειρήνη.

Το διαδικτυακό “Wild West Web” είναι όμως πιο δύσκολο να αστυνομευτεί. Ο Άντριου Τέιτ, μισογυνιστής  influencer των μέσων κοινωνικής δικτύωσης με εκατομμύρια θαυμαστές, διέδωσε γρήγορα τον ισχυρισμό ότι ένας παράνομος μετανάστης μαχαίρωσε “έξι μικρά κορίτσια”, προσθέτοντας το κάλεσμα “Ξυπνήστε”. Άλλοι ακολούθησαν το παράδειγμά του εκτός της δικαιοδοσίας του Ηνωμένου Βασιλείου.

Πούτιν και Φάρατζ στο “παρασκήνιο”

Έρευνες από την οργάνωση Tech Against Terrorism και την εφημερίδα Daily Mail έδειξαν ότι ένας ιστότοπος ψευδών ειδήσεων, το Channel 3 Now, που ξεκίνησε τη ζωή του ως ρωσικό κανάλι YouTube, είχε επίσης καθοριστικό ρόλο στη διάδοση παραπληροφόρησης σχετικά με την επίθεση στο Σάουθπορτ. Το Russia Today, ο κρατικός διεθνής τηλεοπτικός σταθμός του Βλαντιμίρ Πούτιν, επανέλαβε τους ισχυρισμούς.

Μήπως ήρθε η ώρα να εφαρμιστούν οι νέοι νόμοι Εθνικής Ασφάλειας και Διαδικτυακής Ασφάλειας του κράτους ενάντια στην εχθρική ξένη παραπληροφόρηση; Ο Τζόναθαν Χολ, νομικός σύμβουλος της κυβέρνησης για ζητήματα τρομοκρατίας, αναφέρει ότι “νομοθεσία που να απαιτεί πολύ μεγαλύτερη διαφάνεια από τις πλατφόρμες” είναι απαραίτητη για να αναγκαστούν οι κολοσσοί του Διαδικτύου να είναι πιο προσεκτικοί. Τούτου λεχθέντος, ο νόμος για την Ασφάλεια στο Διαδίκτυο έχει ήδη καταστήσει ποινικό αδίκημα τη διάδοση παραπληροφόρησης που προκαλεί “μη ασήμαντη ψυχολογική ή σωματική βλάβη”, αν και δεν προβλέπει συγκεκριμένης αφαίρεση περιεχομένου.

Τους τελευταίους μήνες, οι πλατφόρμες social media έχουν υιοθετήσει μια πιο χαλαρή στάση έναντι της ρητορικής μίσους. Το Twitter/X υπό τον Έλον Μασκ επέτρεψε ξανά ελευθερία λόγου στον Ρόμπινσον, αίροντας τον αποκλεισμό του από τους προηγούμενους ιδιοκτήτες του μέσου. Το Facebook του Mark Zuckerberg έχει περικόψει τις ομάδες παρακολούθησης περιεχομένου του. Όμως, παρόλο που οι Στάρμερ και Κούπερ έχουν μιλήσει για πλατφόρμες που πρέπει να αναλαμβάνουν μεγαλύτερη ευθύνη για το εμπρηστικό περιεχόμενο που φιλοξενούν, μέχρι στιγμής έχουμε δει μόνο λόγια. Οι πολιτικοί φαίνεται να έχουν τρεμάμενα γόνατα όταν αντιμετωπίζουν τους τιτάνες της τεχνολογίας.

Το Σάουθπορτ θέτει μια δοκιμασία και για την αντιπολίτευση του κεντροδεξιού Συντηρητικού Ενωτικού Κόμματος. Ώρες πριν βγουν οι χούλιγκαν στους δρόμους, ο Νάιτζελ Φάρατζ, ηγέτης του δεξιού λαϊκιστικού κόμματος Reform UK και νεοεκλεγείς βουλευτής, δημοσίευσε ένα βίντεο στο X ρωτώντας γιατί οι δολοφονίες στην πόλη δεν αντιμετωπίζονται ως “σχετικές με την τρομοκρατία”. Αποκρύπτεται άραγε η “αλήθεια” για την ταυτότητα του υπόπτου, αναρωτήθηκε δήθεν αθώα. Στο BBC, το επόμενο πρωί, ο Μπρένταν Κοξ (σύζυγος της δολοφονηθείσας βουλευτού των Εργατικών Τζο Κοξ) αντέδρασε λέγοντας ότι τα προκλητικά σχόλια του Φάρατζ απέδειξαν ότι ο ακροδεξιός πολιτικός δεν είναι κάτι περισσότερο από “Τόμι Ρόμπινσον με κοστούμι”.

Οι βουλευτές των Τόρις που φλερτάρουν με την ιδέα της “ενότητας της Δεξιάς”, μέσω της συγχώνευσης του ηττημένου κόμματός τους με το Reform UK, ίσως θα πρέπει να το ξανασκεφτούν. Ο Φάρατζ μοιάζει με τον ευγενικό φίλο στην παμπ που κερνά ακόμη έναν γύρο μπύρες, μερικές φορές, ωστόσο, η μάσκα του γλιστρά, αποκαλύπτοντας το πραγματικό του πρόσωπο.

Πηγή: Bloomberg, capital.gr