Σχεδιασμένη για τη διχοτόμηση του εδάφους των Παστούν μεταξύ του Αφγανιστάν και της Βρετανικής Ινδίας, η Γραμμή Ντουράντ χρησίμευσε για να σπάσει τη φυλετική συνοχή μεταξύ των κοινοτήτων των Παστούν και να διευκολύνει τη βρετανική ηγεμονία.

Οικογένειες και φυλές βρέθηκαν αυθαίρετα χωρισμένες με τεχνητά όρια. Αυτός ο κατακερματισμός υπονόμευσε την ενότητα και την αυτονομία των Παστούν, διαβρώνοντας τον ιστό της κοινωνικής και πολιτικής τους ταυτότητας

Η προσπάθεια του Πακιστάν να ενισχύσει την επιρροή του στη Νότια Ασία μέσω της υποστήριξης εξτρεμιστικών φατριών συνάντησε εμπόδια, ιδιαίτερα με την εμφάνιση των Ταλιμπάν. Στο πλαίσιο του σοβιετοαφγανικού πολέμου, το Πακιστάν ασκούσε επιρροή στους Μουτζαχεντίν, αλλά η πλοήγηση στην πολυπλοκότητα των Ταλιμπάν, που αποδίδουν μεγάλη σημασία στον εθνικισμό των Παστούν, αποτελεί μια τρομερή πρόκληση.

Η Γραμμή Ντουράντ, ένα γεωπολιτικό όριο που οριοθετήθηκε από τους Βρετανούς το 1893, αποτελεί μια οδυνηρή απόδειξη για τις ιστορικές αδικίες που διαπράττονται κατά του πληθυσμού των Παστούν, οι οποίες συνεχίζονται από το Πακιστάν. Η γένεσή του μπορεί να εντοπιστεί στον απόηχο του Δεύτερου Αγγλοαφγανικού Πολέμου, όπου οι Βρετανοί προσπάθησαν να διεκδικήσουν τον έλεγχο του Αφγανιστάν μετά τον εξευτελισμό των συγκλονιστικών απωλειών του Πρώτου Αγλλοαφγανικού Πολέμου. Σχεδιασμένη για τη διχοτόμηση του εδάφους των Παστούν μεταξύ του Αφγανιστάν και της Βρετανικής Ινδίας, η Γραμμή Ντουράντ χρησίμευσε για να σπάσει τη φυλετική συνοχή μεταξύ των κοινοτήτων των Παστούν και να διευκολύνει τη βρετανική ηγεμονία.

Οι συνέπειες αυτής της διαίρεσης αντηχούσαν βαθιά στην κοινότητα των Παστούν, καθώς οικογένειες και φυλές βρέθηκαν αυθαίρετα χωρισμένες με τεχνητά όρια. Αυτός ο κατακερματισμός υπονόμευσε την ενότητα και την αυτονομία των Παστούν, διαβρώνοντας τον ιστό της κοινωνικής και πολιτικής τους ταυτότητας. Επιπλέον, η μονομερής επιβολή της Γραμμής Ντουράντ αγνόησε τις φιλοδοξίες των Παστούν για αυτοδιάθεση, επιδεινώνοντας τα παράπονα που σιγοβράζουν που επιμένουν μέχρι σήμερα.

Οι Παστούν που κατοικούν και στις δύο πλευρές της Γραμμής Ντουράντ έχουν υπομείνει γενιές πολιτικής και κοινωνικοοικονομικής περιθωριοποίησης. Στο Αφγανιστάν, αντιμετώπισαν διακρίσεις υπό διαδοχικά καθεστώτα, ενώ οι Παστούν στο Πακιστάν αντιμετώπισαν συστημικά εμπόδια στη συμμετοχή σε πρωτοβουλίες διακυβέρνησης και ανάπτυξης. Η Γραμμή του Ντουράντ αναδείχθηκε ως ένα ισχυρό σύμβολο της υποταγής των Παστούν, ενσαρκώνοντας τη βίαια διχοτόμηση της πατρίδας των προγόνων τους και την καταστολή της συλλογικής τους ταυτότητας.

Η Γραμμή του Ντουράντ αναδείχθηκε ως ένα ισχυρό σύμβολο της υποταγής των Παστούν, ενσαρκώνοντας τη βίαια διχοτόμηση της πατρίδας των προγόνων τους και την καταστολή της συλλογικής τους ταυτότητας.

Η άνοδος του PTM για την αναζήτηση δικαιοσύνης 

Ως απάντηση σε αυτές τις αδικίες, κινήματα που υπερασπίζονται τα δικαιώματα και την ενότητα των Παστούν έχουν κερδίσει έλξη. Το Κίνημα των Παστούν Ταχαφούζ (PTM) στο Πακιστάν, για παράδειγμα, έχει αναδειχθεί ως φωνητικός υποστηρικτής για την αντιμετώπιση των παραπόνων των Παστούν και την αναγνώριση της πολιτικής τους δράσης. Ενισχύοντας τα αιτήματά τους για δικαιοσύνη και ισότητα, αυτά τα κινήματα έχουν γαλβανίσει τις κοινότητες των Παστούν και στις δύο πλευρές των συνόρων, αμφισβητώντας το status quo και απαιτώντας τη λογοδοσία από τους κρατικούς παράγοντες.

Η αναζωπύρωση των Ταλιμπάν, βαθιά ριζωμένα στο Ισλάμ Ντεομπάντι και στον εθνικισμό των Παστούν, έχει αναζωπυρώσει εκκλήσεις για αλληλεγγύη των Παστούν και διόρθωση των ιστορικών αδικιών. Για τους Ταλιμπάν, η κατάργηση της γραμμής Ντουράντ και η επανένωση της επικράτειας των Παστούν αντιπροσωπεύουν θεμελιώδεις στόχους στην προσπάθειά τους για νομιμότητα και εξουσία. Αυτή η αναζωπύρωση υπογραμμίζει τη διαρκή σημασία της ταυτότητας των Παστούν και τις ανεπίλυτες εντάσεις που προκύπτουν από τους διαχωρισμούς της αποικιακής εποχής.

Το Πακιστάν θεωρεί τη Γραμμή Ντουράντ ως νόμιμο σύνορο αναγνωρισμένο διεθνώς. Με το 90 τοις εκατό της περίφραξης να έχει ολοκληρωθεί, το Πακιστάν το βλέπει ως μια ολοκληρωμένη συμφωνία, αφήνοντας το Αφγανιστάν άλλη επιλογή από το να το αποδεχθεί. Υπάρχουν αναφορές ότι το Πακιστάν επεκτείνει τον έλεγχό του προς τα δυτικά, μετακινώντας τα σύνορα μέσα στο Chaman κατά περίπου ένα μίλι και χτίζοντας ένα νέο πέρασμα. Στην περιοχή Chahar Burjak, οι πακιστανικές δυνάμεις πέρασαν 15 χιλιόμετρα μέσα στο Αφγανιστάν για να βάλουν φράχτες, μια δεύτερη προσπάθεια μετά την αντίσταση των Ταλιμπάν κοντά στην επαρχία Nangarhar.

Χρησιμοποιώντας τη γραμμή του Ντουράντ ως πρόσχημα, το Πακιστάν συνεχίζει να αμφισβητεί την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα του Αφγανιστάν. Αυτή η μονομερής συνοριακή αστυνόμευση έχει βλάψει την αίσθηση της κοινότητας μεταξύ των Παστούν. Για αυτούς, η εθνοτική τους ταυτότητα είναι πιο σημαντική από οποιαδήποτε που επιβάλλεται από το κράτος. Ζώντας μαζί για γενιές, βλέπουν τη γραμμή ως τίποτα περισσότερο από έναν τεχνητό διχασμό. Πολλοί Παστούν εξακολουθούν να ακολουθούν τα παραδοσιακά φυλετικά τους έθιμα, εκτιμώντας το «Pashtunwali» έναντι της ιδεολογίας του κράτους. Ακόμη και πριν από την ανεξαρτησία, το κίνημα Pashtun Khudai Khidmatgar στη βορειοδυτική συνοριακή επαρχία αντιτάχθηκε στη διχοτόμηση και υποστήριξε ένα ανεξάρτητο «Παστούνσταν», αρνούμενο να συγχωνευθεί με το Πακιστάν. 

Χρησιμοποιώντας τη γραμμή του Ντουράντ ως πρόσχημα, το Πακιστάν συνεχίζει να αμφισβητεί την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα του Αφγανιστάν.

Διαμάχη για τη γραμμή Ντουράντ: Αμφισβήτηση της νομιμότητας και προώθηση της περιφερειακής συμφιλίωσης

Μετά την άνοδό τους στην εξουσία τον Αύγουστο του 2021, οι Ταλιμπάν απορρίπτουν με συνέπεια τη Γραμμή Ντουράντ ως νόμιμο σύνορο και αντιτίθενται στις προσπάθειες περίφραξης του Πακιστάν. Κατά τη διάρκεια μιας συγκέντρωσης στο Λογκάρ στις 15 Φεβρουαρίου 2024, με αφορμή την 35η επέτειο από την αποχώρηση της Σοβιετικής Ένωσης από το Αφγανιστάν, ο Sher Mohammad Abbas Stanikzai, αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών των Ταλιμπάν, επιβεβαίωσε αυτή τη στάση. Τόνισε ότι το έδαφος του Αφγανιστάν εκτείνεται ανατολικά πέρα ​​από τη γραμμή Ντουράντ. Δήλωσε ότι η απαίτηση βίζας και διαβατηρίων για να ταξιδέψει «στο Αφγανιστάν» δεν είναι αποδεκτή για τον αφγανικό λαό. Επανέλαβε τη στάση των Ταλιμπάν, δηλώνοντας: «Ποτέ δεν αναγνωρίσαμε το Ντουράντ και δεν θα το αναγνωρίσουμε ποτέ. Σήμερα, το μισό Αφγανιστάν παραμένει χωρισμένο στην άλλη πλευρά της γραμμής Ντουράντ. Ο Ντουράντ είναι μια γραμμή που χαράσσουν οι Άγγλοι στις καρδιές των Αφγανών. Η γειτονική μας χώρα απελαύνει σκληρά Αφγανούς και τους απαιτεί να επιστρέψουν στο Αφγανιστάν, κάτι που είναι απαράδεκτο».

Η Γραμμή Ντουράντ χρησιμεύει ως έντονη υπενθύμιση της διαρκούς κληρονομιάς της αποικιοκρατίας και των καταστροφικών της επιπτώσεων στις κοινότητες των Παστούν. Η αυθαίρετη επιβολή του από τη Βρετανική Αυτοκρατορία και τώρα από το Πακιστάν, στερούμενη κάθε σεβασμού για τοπικές φιλοδοξίες, συνεχίζει να διαμορφώνει το γεωπολιτικό τοπίο της περιοχής. Ο αγώνας για τα δικαιώματα και την αναγνώριση των Παστούν υπογραμμίζει την επιτακτική ανάγκη αντιμετώπισης των ιστορικών αδικιών και προώθησης της διακυβέρνησης χωρίς αποκλεισμούς στη Νότια Ασία. Μόνο μέσω συντονισμένων προσπαθειών αναγνώρισης και διόρθωσης αδικιών του παρελθόντος μπορεί να σφυρηλατηθεί στην περιοχή μια πορεία προς τη συμφιλίωση και την ειρήνη.

ΠΗΓΗ: Afghan Diaspora Network