Του Κώστα Ράπτη

Στον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν τέθηκε προχθές Πέμπτη από δημοσιογράφο μια ευθύβολη ερώτηση: “Δουλεύουν οι αμερικανικές αεροπορικές επιδρομές στην Υεμένη;”. Η απάντηση ήταν αφοπλιστική στην ειλικρίνειά της: “Εννοείτε αν σταματάνε τους Χούθι; Όχι. Εννοείτε αν θα συνεχιστούν; Ναι”.

Ο ένοικος του Λευκού Οίκου συμπύκνωσε σε λίγες λέξεις τη συνθετότητα του παιχνιδιού το οποίο εκτυλίσσεται στην Ερυθρά Θάλασσα, αλλά και τα όρια της αμερικανικής πολιτικής στην περιοχή. Όρια τα οποία αρχίζουν και μοιάζουν με αδιέξοδο.

Τα πλήγματα τα οποία εξαπέλυσαν την προηγούμενη Παρασκευή οι αμερικανικές και βρετανικές ένοπλες δυνάμεις εναντίον στόχων των σιιτιών ανταρτών Χούθι συνεχίστηκαν καθ’ όλη την εβδομάδα αυτή, φτάνοντας τους πέντε γύρους επιδρομών μέχρι τη στιγμή που γράφονταν οι γραμμές αυτές. Όπως συνεχίστηκαν όμως και οι ενέργειες των Υεμενιτών, σε συμπαράσταση προς την πολιορκούμενη Γάζα, εναντίον διερχόμενων πλοίων, τα οποία θεωρούν ότι συνδέονται με το Ισραήλ ή το τροφοδοτούν. Για την ακρίβεια, οι επιθέσεις διευρύνθηκαν, περιλαμβάνοντας και τον Κόλπο του Άντεν, έξω από τα στενά του Μπαμπ ελ Μαντέμπ, και στοχοποιώντας και αμερικανικά πολεμικά σκάφη, πέρα από τα λοιπά εμπορικά.

Τελευταίος στόχος το αμερικανικό πλοίο υπό σημαία Νήσων Μάρσαλ και διαχείριση ελληνικής ναυτιλιακής εταιρείας “Chem Ranger”, κοντά στο οποίο εβλήθησαν χθες (χωρίς να προκληθούν ζημιές ή τραυματισμοί) δύο πύραυλοι σε απόσταση 115 ναυτικών μιλίων νοτιοανατολικά του λιμένα του Άντεν.

Σιωπηρή “ασυλία”

Για τη θαλάσσια οδό από την οποία διέρχεται το 12% του διεθνούς εμπορίου η κατάσταση γίνεται όλο και πιο κρίσιμη. Την εβδομάδα αυτή έγινε γνωστό ότι τα δεξαμενόπλοια της πετρελαϊκής εταιρείας Shell δεν θα περνούν μέχρι νεωτέρας από την Ερυθρά Θάλασσα, ενώ ήδη οι BP και QatarEnergy, καθώς και ο κολοσσός των θαλάσσιων μεταφορών Maersk, έχουν πάρει παρόμοιες αποφάσεις. Εναλλακτικές διαδρομές, εάν κλιμακωθεί περαιτέρω η κρίση, αναζητά και ο ρωσικός όμιλος πετρελαιοφόρων Sovcomflot, που εξακολουθεί να χρησιμοποιεί τη θαλάσσια οδό της Ερυθράς Θάλασσας, επωφελούμενος της σιωπηρής “ασυλίας” της οποίας τυγχάνουν τα πλοία κινεζικών και ρωσικών συμφερόντων.
Γεγονός είναι, πάντως, ότι ούτε η Ανσαρουλάχ (όπως αυτοαποκαλείται η οργάνωση που δημοσιογραφικά γνωρίζουμε ως Χούθι), ούτε η λαϊκή της βάση, ούτε οι ένοπλες δυνάμεις της Υεμένης που έχουν συμμαχήσει μαζί της δείχνουν την παραμικρή διάθεση υποχώρησης. Και μόνο η γιγαντιαία διαδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην πρωτεύουσα Σανάα, σε καταγγελία της αγγλοαμερικανικής επιδρομής, το αποτυπώνει αυτό καθαρά. Άλλωστε η δράση των ΗΠΑ συναντά δύο αμείλικτα όρια: το πρώτο είναι ότι χωρίς χερσαία επέμβαση η Υεμένη δεν μπορεί πραγματικά να ελεγχθεί και το δεύτερο είναι ότι η προφανής ασυμμετρία δυνάμεων λειτουργεί εντέλει εις βάρος του ισχυρότερου. Τα δαπανηρά αντιπυραυλικά συστήματα του αμερικανικού Ναυτικού μπορούν εύκολα να “κορεσθούν” από σμήνη drones εξαιρετικά χαμηλού κόστους.

Στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, ο πρωθυπουργός του Κατάρ εκτίμησε ότι τα αμερικανικά και βρετανικά στρατιωτικά πλήγματα δεν θα περιορίσουν, χωρίς διπλωματικές προσπάθειες, τις επιθέσεις των Χούθι, οι οποίες ενδέχεται να έχουν επιπτώσεις και στη μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου. Η κατάσταση στη Γάζα, τόνισε, είναι “συνταγή για κλιμάκωση παντού”.

Βόμβα Νετανιάχου

Από το ίδιο βήμα, ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας πρίγκιπας Φαϊσάλ έστειλε μήνυμα καταλλαγής, δηλώνοντας πως η χώρα του θα μπορούσε να αναγνωρίσει το Ισραήλ αν επιτευχθεί μια γενική συμφωνία που θα περιλαμβάνει την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους (όπως προβλέπει η πρόταση του τότε διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας Αμπντουλάχ, την οποία ενέκρινε ο Αραβικός Σύνδεσμος το 2002).

Όμως αυτό που αναγνωρίζεται διεθνώς ως βάση ειρήνευσης της περιοχής δέχθηκε ακόμα ένα πλήγμα (και οι ΗΠΑ απέκτησαν ακόμα έναν πονοκέφαλο) μετά τις δηλώσεις του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Βενιαμίν Νετανιάχου, την Πέμπτη ότι η κυβέρνησή του δεν θα αποδεχθεί την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους την “επόμενη μέρα” και σκοπεύει να ασκεί πλήρη έλεγχο ασφαλείας από τον Ιορδάνη μέχρι τη Μεσόγειο.

Το αδιέξοδο του οποίου την απόληξη παρακολουθούμε στην Ερυθρά Θαλάσσα ξεκινά πολύ βορειότερα και παραμένει ανεπίλυτο.

Το Ιράν αυτοπροσώπως στο “παιχνίδι” με πλήγματα στο έδαφος Ιράκ, Συρίας, Πακιστάν

Αν η προηγούμενη Παρασκευή υπήρξε το ορόσημο της αυτοπρόσωπης εμπλοκής των ΗΠΑ στη μεσανατολική ανάφλεξη που ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου και συνεχίζεται διευρυνόμενη, η εβδομάδα αυτή έφερε την άμεση είσοδο στο προσκήνιο του έτερου πρωταγωνιστή: της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν.
Οι Ιρανοί Φρουροί της Επανάστασης εξαπέλυσαν επιθέσεις με drones και πυραύλους τη μεν Δευτέρα εναντίον στόχων στο Αρμπίλ, πρωτεύουσα του αυτόνομου Ιρακινού Κουρδιστάν, καθώς και στην ανταρτοκρατούμενη περιοχή της Ίντλιμπ στη βόρεια Συρία, η οποία ελέγχεται από ισλαμιστές αντάρτες, τη δε Τρίτη από την άλλη πλευρά των ιρανικών συνόρων, σε θέσεις της οργάνωσης Τζάις αλ-Αντλ (Στρατός της Δικαιοσύνης) στην πακιστανική επαρχία του Μπαλουτσιστάν.

Τα πλήγματα της Δευτέρας αποτελούσαν αντίποινα στην πολύνεκρη επίθεση της 3ης Ιανουαρίου στην ιρανική πόλη Κερμάν, κατά τις εκδηλώσεις για την τέταρτη επέτειο της δολοφονίας του στρατηγού των Φρουρών της Επανάστασης Κάσεμ Σολεϊμανί, καθώς η Τεχεράνη ενοχοποιεί αφενός το Ισλαμικό Κόμμα Τουρκεστάν, που εδρεύει στην Ίντλιμπ, και αφετέρου την ισραηλινή Μοσάντ, της οποίας τον σταθμό στο Αρμπίλ ισχυρίζεται ότι έπληξε. Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για την κατοικία του Κούρδου μεγαλοεπιχειρηματία Πεσρό Ντέζαϊ (πρωταγωνιστή των εξαγωγών ιρακινού πετρελαίου στο Ισραήλ), ο οποίος έχασε τη ζωή του μαζί με άλλα τρία άτομα.

Η επιδρομή της Τρίτης, πάλι, ήταν απάντηση στην επίθεση που σημειώθηκε στις 15 Δεκεμβρίου εναντίον αστυνομικού σταθμού στην πόλη Ρασκ της ιρανικής πόλης Σιστάν-Μπαλουτσεστάν, όπου έχασαν τη ζωή τους 11 αστυνομικοί. Η Τζάις αλ-Αντλ κινείται εκατέρωθεν των συνόρων, δρώντας στο όνομα των Βελούχων, που αποτελούν διακριτή εθνότητα, η οποία θρησκευτικά ακολουθεί το σουνιτικό δόγμα, συνεπώς αποτελούν ευνοϊκό πεδίο για τη δημιουργία μειονοτικών αποσχιστικών κινημάτων στο Ιράν.

Ανταλλαγή πληγμάτων

Και στις δύο περιπτώσεις το Ιράν επέλεξε να πληρώσει το κόστος της επιδείνωσης των σχέσεών του με δύο φιλικές γειτονικές χώρες, που καταγγέλλουν παραβίαση της κυριαρχίας τους, προκειμένου να στείλει προς ΗΠΑ και Ισραήλ το μήνυμα ότι είναι σε θέση να εξαπολύει εύστοχα πλήγματα σε βεληνεκές άνω των 1.200 χιλιομέτρων. Με άλλα λόγια, έστειλε ένα πλήγμα πολεμικής αποτροπής, χωρίς να προβεί σε πραγματική πολεμική κλιμάκωση, εφόσον οι στόχοι αφορούσαν μη κρατικούς δρώντες σε περιοχές έξω από τον έλεγχο της κεντρικής κυβέρνησής τους.

Το Πακιστάν, το οποίο αποτελεί πυρηνική δύναμη και οδεύει προς εκλογές με εύθραυστη οικονομία και τον δημοφιλή πρώην πρωθυπουργό Ιμράν Χαν φυλακισμένο κατόπιν ενεργειών του στρατού, ανταπέδωσε πλήττοντας θέσεις βελουχικής οργάνωσης εντός της ιρανικής επικράτειας. Αντέγραψε, δηλαδή, την ιρανική μέθοδο επίδειξης αποφασιστικότητας, χωρίς να ρισκάρει την πραγματική αναμέτρηση μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων των δύο γειτονικών κρατών.

capital.gr