Με τα μάτια ολόκληρου του πλανήτη στραμμένα στους πολέμους που συνεχίζονται στην Ουκρανία και στη Γάζα, συγκρούσεις που μαίνονται σε διάφορα μέρη του κόσμου περνούν σχεδόν απαρατήρητες από την παγκόσμια κοινή γνώμη, όπως προειδοποιούν οι αναλυτές.

Η Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης (International Rescue Committee – IRC) δημοσίευσε, νωρίτερα αυτόν τον μήνα, τη λίστα έκτακτης ανάγκης για το 2024, καταγράφοντας τις 20 χώρες που διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο επιδείνωσης της ασφάλειας. Οι χώρες αυτές αντιπροσωπεύουν περίπου το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά περίπου το 70% των εκτοπισμένων ατόμων, μαζί με περίπου το 86% των παγκόσμιων ανθρωπιστικών αναγκών.

Ο ΟΗΕ εκτίμησε τον Οκτώβριο ότι πάνω από 14 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν λόγω πολέμων και συγκρούσεων παγκοσμίως. Αριθμός, ο οποίος πιθανότατα είναι υψηλότερος τώρα.

Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του IRC, Ντέβιντ Μίλιμπαντ, δήλωσε ότι για πολλούς από τους ανθρώπους που εξυπηρετεί η οργάνωσή του, αυτή είναι η «χειρότερη εποχή», καθώς η έκθεση στον κλιματικό κίνδυνο, η ατιμωρησία σε έναν ολοένα αυξανόμενο αριθμό ζωνών συγκρούσεων και οι σε σπιράλ κρίσεις χρέους συγκρούονται με τη «μειούμενη διεθνή υποστήριξη».

«Τα πρωτοσέλιδα σήμερα κυριαρχούνται δικαίως από την κρίση στη Γάζα. Υπάρχει καλός λόγος γι’ αυτό -αυτή τη στιγμή είναι το πιο επικίνδυνο μέρος στον κόσμο για να είσαι πολίτης», δήλωσε ο Μίλιμπαντ.

«Όμως ο κατάλογος παρακολούθησης είναι μια ζωτικής σημασίας υπενθύμιση ότι και άλλα μέρη του κόσμου φλέγονται, για διαρθρωτικούς λόγους που σχετίζονται με τις συγκρούσεις, το κλίμα και την οικονομία. Πρέπει να είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε περισσότερες από μία κρίσεις ταυτόχρονα», επισήμανε.

Η Ιζαμπέλ Αραντόν, διευθύντρια ερευνών στο International Crisis Group, είχε δηλώσει στις αρχές του μήνα στο CNBC, ότι οι θάνατοι από συγκρούσεις παγκοσμίως βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2000.

«Όλες οι κόκκινες σημαίες υπάρχουν και επιπλέον, υπάρχει έλλειψη μέσων για την επίλυση των συγκρούσεων. Υπάρχει μεγάλος γεωπολιτικός ανταγωνισμός και λιγότερη όρεξη για την επίλυση αυτών των θανατηφόρων συγκρούσεων», πρόσθεσε.

AP Photo/Samir Bol

Σουδάν

Το νούμερο ένα στη λίστα του IRC είναι το Σουδάν, όπου τον Απρίλιο του 2023 ξέσπασαν μάχες μεταξύ των δύο στρατιωτικών παρατάξεων της χώρας και οι ειρηνευτικές συνομιλίες με διεθνή διαμεσολάβηση στη Σαουδική Αραβία δεν έδωσαν λύση.

Η σύγκρουση έχει πλέον επεκταθεί σε «αστικό πόλεμο μεγάλης κλίμακας» που συγκεντρώνει «ελάχιστη» διεθνή προσοχή και ενέχει σοβαρό κίνδυνο περιφερειακής επέκτασης, σύμφωνα με την IRC, με 25 εκατ. ανθρώπους σε επείγουσα ανθρωπιστική ανάγκη και 6 εκατ. εκτοπισμένους.

Οι Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης υπό τον στρατηγό Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκαλο, γνωστό ως «Χεμεντί», και με τη φερόμενη υποστήριξη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Λίβυου πολέμαρχου Χαλίφα Χαφτάρ, έχουν επεκτείνει μια πολυδιάστατη επίθεση από το επίκεντρο της σύγκρουσης στην πρωτεύουσα Χαρτούμ, αφήνοντας πίσω τους ίχνη φερόμενων φρικαλεοτήτων στη δυτική περιοχή του Νταρφούρ.

AP Photo/Hussein Malla, File

Οι RSF φέρονται να εισέβαλαν στο κεντρικό Σουδάν για πρώτη φορά τις τελευταίες ημέρες, προκαλώντας περαιτέρω μαζικές απελάσεις ανθρώπων από περιοχές που κατείχαν προηγουμένως οι σουδανικές ένοπλες δυνάμεις.

Η Αραντόν του ICG δήλωσε στο CNBC ότι παράλληλα με τον συνεχιζόμενο κίνδυνο περαιτέρω μαζικών φρικαλεοτήτων στο Νταρφούρ υπάρχει η πιθανότητα μιας «ολοκληρωτικής εθνοτικής σύγκρουσης» που θα προσελκύσει περισσότερες ένοπλες ομάδες από την περιοχή.

«Οι ειρηνευτικές πρωτοβουλίες είναι πολύ περιορισμένες αυτή τη στιγμή. Σαφώς, σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχει μεγάλη απόσπαση της προσοχής και έτσι η κατάσταση στο Σουδάν είναι μια κατάσταση όπου δεν νομίζω ότι υπάρχει αρκετή σοβαρή δέσμευση αυτή τη στιγμή σε υψηλό επίπεδο για διαπραγματεύσεις κατάπαυσης του πυρός και έτσι πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη ώθηση», ανέφερε.

Η ροή των προσφύγων προς το γειτονικό Νότιο Σουδάν και την Αιθιοπία -που πλήττονται και αυτές από εσωτερικές συγκρούσεις, τις επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής και τις ακραίες οικονομικές δυσκολίες- ενισχύει τους κινδύνους μετάδοσης, όπως πιστεύουν οι αναλυτές.

AP Photo/Samy Ntumba Shambuyi

Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και Ρουάντα

Οι χαοτικές εκλογές της περασμένης εβδομάδας στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (πρώην Ζαΐρ) σηματοδότησαν την έναρξη ενός νέου εκλογικού κύκλου που θα συνεχιστεί και το 2024 σε ένα εύθραυστο σκηνικό.

Η ψηφοφορία αμαυρώθηκε από μεγάλες καθυστερήσεις στα εκλογικά τμήματα με ορισμένα να μην ανοίγουν όλη την ημέρα και η ψηφοφορία παρατάθηκε μέχρι και την Πέμπτη σε ορισμένες περιοχές της τεράστιας σε έκταση χώρας, που είναι πλούσια σε ορυκτά και έχει 44 εκατ. εγγεγραμμένους ψηφοφόρους.

Αρκετοί υποψήφιοι της αντιπολίτευσης ζήτησαν την ακύρωση των εκλογών, στο τελευταίο επεισόδιο μιας προεκλογικής εκστρατείας που στιγματίστηκε από τη βία, στην προσπάθεια του προέδρου Φέλιξ Τσισεκεντί να επανεκλεγεί.

Μερικά προκαταρκτικά αποτελέσματα δείχνουν ο Τσισεκεντί προηγείται κατά πολύ στην ψηφοφορία, αλλά η κυβέρνηση απαγόρευσε την Τρίτη τις διαμαρτυρίες κατά των εκλογών, στις οποίες κάλεσαν πέντε υποψήφιοι της αντιπολίτευσης.

Η πολιτική αναταραχή έρχεται εν μέσω συνεχιζόμενων ένοπλων συγκρούσεων στο ανατολικό Κονγκό και εκτεταμένης φτώχειας, ενώ επίκεινται και περιφερειακές εκλογές στις αρχές του επόμενου έτους.

Μια παρατεταμένη αμφισβήτηση των αποτελεσμάτων, που είναι πολύ πιθανή και πηγάζει από τις μακροχρόνιες υποψίες της κατακερματισμένης αντιπολίτευσης απέναντι στον Τσισεκεντί σχετικά με την ανεξαστησία της εκλογικής επιτροπής, θα μπορούσε να πυροδοτήσει περαιτέρω συγκρούσεις με επιπτώσεις στην ευρύτερη περιοχή, όπως εκτιμούν αναλυτές.

«Ανησυχούμε πολύ για τον κίνδυνο μιας σοβαρής κρίσης. Είδαμε ήδη το 2018 πως η αμφισβήτηση της ψήφου (ήταν ένα μεγάλο πρόβλημα, αλλά τώρα έχουμε επιπλέον τους αντάρτες του M23, που υποστηρίζονται από τη Ρουάντα, αυξάνουν τις μάχες και πλησιάζουν πολύ κοντά στην πόλη Γκόμα», εξηγεί η Αραντόν.

Το «Κίνημα της 23ης Μαρτίου» (M23) ή «Κονγκολέζικος Επαναστατικός Στρατός» επανεμφανίστηκε στο ανατολικό τμήμα της ΛΔΚ τον Νοέμβριο του 2021 και έχει κατηγορηθεί από ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων για πολλαπλά εγκλήματα πολέμου από τα τέλη του 2022, καθώς επεκτείνει την επίθεσή του.

Η γειτονική Ρουάντα φέρεται να έχει αναπτύξει στρατεύματα στο ανατολικό Κονγκό για να παράσχει άμεση στρατιωτική στρατιωτική υποστήριξη στη M23, υποδαυλίζοντας τις εντάσεις μεταξύ του Κιγκάλι και της Κινσάσα και ωθώντας τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, να εκφράσει επανειλημμένα την ανησυχία του για τον κίνδυνο μιας «άμεσης σύγκρουσης».

AP Photo/Mosa’ab Elshamy

Ο συνδυασμός ενός κατακερματισμένου και δύσπιστου πολιτικού σκηνικού, μιας συνεχιζόμενης ένοπλης εξέγερσης και ακραίων κοινωνικοοικονομικών πιέσεων καθιστούν την περιοχή πρόσφορο έδαφος για συγκρούσεις το επόμενο έτος.

Η Αραντόν περιέγραψε την κατάσταση στη ΛΔΚ και σε άλλες ενεργές και δυνητικές ζώνες συγκρούσεων σε όλο τον κόσμο ως «καταστροφική».

«Στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, μιλάμε για 6 εκατ. εκτοπισμένους. Αν κοιτάξετε τη Μιανμάρ, έχετε φυσικά αυτόν τον τεράστιο πληθυσμό στο Μπαγκλαντές των εκτοπισμένων Ροχίνγκια, αλλά και εκτοπισμένους μέσα στην ίδια τη Μιανμάρ», είπε. 

«Δεν έχουμε ξαναδεί τόσους πολλούς ανθρώπους να μετακινούνται παγκοσμίως, κυρίως λόγω συγκρούσεων. Δεν είναι μόνο οι άνθρωποι που μετακινούνται, είναι και το γεγονός ότι συχνά οι άμαχοι πληθυσμοί ζουν δίπλα δίπλα με ένοπλες ομάδες και αυτό συμβαίνει στη Μιανμάρ, αυτό συμβαίνει στα ανατολικά της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, επίσης στο Σουδάν, στα δυτικά και στο Νταρφούρ», σημείωσε.

AP Photo

Μιανμάρ

Ο εμφύλιος πόλεμος στη Μιανμάρ βρίσκεται σε εξέλιξη μετά από την εκδήλωση του στρατιωτικού πραξικοπήματος τον Φεβρουάριο του 2021 και την βίαιη καταστολή των αντιχουντικών διαδηλώσεων που ακολούθησαν, προκαλώντας κλιμάκωση των μακροχρόνιων εξεγέρσεων από ένοπλες εθνοτικές ομάδες σε ολόκληρη τη χώρα.

Οι κυβερνητικές δυνάμεις έχουν κατηγορηθεί για αδιάκριτους βομβαρδισμούς και τόσο η IRC όσο και η IGC φοβούνται ότι η τακτική αυτή μπορεί να ενταθεί μέσα στο 2024, καθώς οι εθνοτικές ένοπλες ομάδες και οι δυνάμεις αντίστασης έχουν σημειώσει σημαντικά κέρδη στο βόρειο τμήμα της χώρας.

Ο στρατός αντιμετωπίζει σήμερα προκλήσεις από μια συμμαχία τριών εθνοτικών ένοπλων ομάδων στη βόρεια πολιτεία Σαν, μαζί με μια από τις μεγαλύτερες ένοπλες ομάδες της χώρας στη βορειοδυτική επαρχία Σαγκάινγκ και μικρότερες δυνάμεις αντίστασης στην πολιτεία Καγιάχ, στην πολιτεία Ρακχίν και κατά μήκος των συνόρων με την Ινδία στα δυτικά.

«Για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, ο στρατός θα πρέπει να πολεμήσει πολυάριθμους, αποφασισμένους και καλά οπλισμένους αντιπάλους ταυτόχρονα σε πολλαπλά θέατρα. Μπορεί να διπλασιάσεις τις βάναυσες προσπάθειες να αντιστρέψει την τάση στο πεδίο της μάχης, συμπεριλαμβανομένων των τακτικών καμένης γης και των αδιάκριτων βομβαρδισμών τις επόμενες εβδομάδες», εκτιμά η τελευταία έκθεση Crisis Watch της IGC.    

AP Photo/Kilaye Bationo, File

Το Σαχέλ 

Οι χώρες του Σαχέλ έχουν βιώσει μια σειρά από στρατιωτικά πραξικοπήματα τα τελευταία δύο χρόνια, εν μέρει ως απάντηση στην αυξημένη αστάθεια, καθώς οι κυβερνήσεις αγωνίζονται να αντιμετωπίσουν τις ισλαμιστικές εξεγέρσεις που εξαπλώνονται σε όλη την περιοχή.

Το Σαχέλ περιλαμβάνει την ημίξηρη ζώνη της Βόρειας και Κεντρικής Αφρικής μεταξύ της ερήμου Σαχάρα και των περιοχών της σαβάνας και περιλαμβάνει την Μπουρκίνα Φάσο, το Καμερούν, το Τσαντ, την Γκάμπια, τη Γουινέα, τη Μαυριτανία, το Μάλι, τον Νίγηρα, τη Νιγηρία και τη Σενεγάλη.

Το Μάλι, ο Νίγηρας, η Μπουρκίνα Φάσο, η Γουινέα και το Τσαντ έχουν υποστεί πραξικοπήματα και σοβαρή αστάθεια τα τελευταία τρία χρόνια. Η IGC δηλώνει ότι τα ζητήματα ασφάλειας έχουν βαθύνει από τις επιπτώσεις του εμφυλίου πολέμου στη Λιβύη στα βόρεια, ο οποίος είδε έναν «κατακλυσμό» όπλων να μετακινείται νότια για τον εφοδιασμό ένοπλων ομάδων σε χώρες με μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού τους σε «περιφέρεια που αισθάνθηκε παραμελημένη».

«Έτσι, αυτό το συνολικό πλαίσιο ασφάλειας των πληθυσμών που αισθάνονται παραμελημένοι, συν την εύκολη πρόσβαση σε όπλα, έχει πράγματι δημιουργήσει έναν αυξανόμενο κίνδυνο για την ασφάλεια στην περιοχή του Σαχέλ και η δυσαρέσκεια αυτών των πληθυσμών έχει αυξηθεί», ανέφερε η Αραντόν.

Και άλλα μέτωπα

Παράλληλα, η IGC εκφράζει επίσης σοβαρές ανησυχίες για ενδεχόμενες εκρήξεις ένοπλων συγκρούσεων στην Αϊτή, τη Γουατεμάλα, την Αιθιοπία και το Καμερούν, μαζί με τον κίνδυνο μιας κινεζικής εισβολής στην Ταϊβάν και τις παγκόσμιες γεωπολιτικές επιπτώσεις της.

Πηγή: cnbc.com, liberal.gr