Με το Ισραήλ να επιβάλλεται οριστικά στη Γάζα και να απομονώνει την ηγεσία αλλά και τους τρομοκράτες της Χαμάς που βρίσκονται ακόμα στη Λωρίδα, η προσοχή αρχίζει να στρέφεται προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης των επιπτώσεων του πολέμου.

Η αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης βρίσκεται πλέον στην κορυφή της διπλωματικής ατζέντας. Η Κύπρος, λόγω των έντονων διπλωματικών κινήσεων που έγιναν όλο αυτό το διάστημα κατάφερε να βρίσκεται στον πυρήνα των συζητήσεων για τις προσπάθειες που θα πρέπει να αναληφθούν για αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα.

Η Λευκωσία, σύμφωνα με πληροφορίες μας, έχοντας συγκεντρώσει σημαντική στήριξη πίσω από την πρότασή της για τον Κυπριακό Θαλάσσιο Διάδρομο (Cyprus Maritime Corridor – CMC) προχωρά στη δεύτερη φάση του σχεδιασμού. Όπως σημείωσαν διπλωματικές πηγές, η κυπριακή κυβέρνηση προχωρά σε επαφές με ειδικούς προκειμένου να γίνουν οι κατάλληλες προετοιμασίες και να υπάρχει ετοιμότητα από πλευράς Κύπρου όταν ανοίξει η δυνατότητα για τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα.

Το δεύτερο σημαντικό ζήτημα που μπαίνει στην ατζέντα των συζητήσεων της Κύπρου με άλλες χώρες σε σχέση με την επόμενη ημέρα στη Λωρίδα της Γάζας αφορά την αντιμετώπιση των ζητημάτων που έχουν να κάνουν με την υγεία των χιλιάδων τραυματιών του πολέμου. Οι υφιστάμενες δομές στη Γάζα (που στο τέλος του πολέμου να μπορεί να είναι ελάχιστες) δεν είναι σε θέση να συμβάλουν ουσιαστικά στην περίθαλψη τραυματιών ή οποιονδήποτε ζητημάτων που έχουν να κάνουν με τον τομέα της υγείας.

Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, από τις συζητήσεις που έγιναν στη διάρκεια της Διάσκεψης για τη Γάζα, που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι, φαίνεται να προκύπτει και ενδιαφέρον για την αποστολή πλωτών νοσοκομείων στην περιοχή. Αυτό που αντιλαμβάνεται η Λευκωσία είναι πως κάποια από τα κράτη που έχουν πρόθεση να στείλουν πλωτά νοσοκομεία στη περιοχή της Γάζας, θέλουν τα συγκεκριμένα σκάφη να έχουν ως βάση τους την Κύπρο. Και τα κράτη αυτά άφησαν να διαφανεί η πρόθεσή τους να ζητήσουν από την Κύπρο να βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση.

Κόμβος ανθρωπιστικής βοήθεια

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ήταν ο πρώτος μεταξύ των αρχηγών κρατών που έλαβε το λόγο στη Διάσκεψη για την ανθρωπιστικής βοήθεια προς τη Γάζα που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι την περασμένη Πέμπτη. Είχαν προηγηθεί οι τοποθετήσεις του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν που φιλοξένησε τη Διάσκεψη και της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Ενώπιον ηγετών και εκπροσώπων ενός σημαντικού αριθμού χωρών που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με την Μέση Ανατολή και μπορεί να παίξουν ρόλο για την μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης εξήγησε τι είναι ο Κυπριακός Θαλάσσιος Διάδρομος και πως θα λειτουργήσει. Αναφέρθηκε στο ρόλο της Κύπρου ως κόμβος προμηθειών για την ασφαλή παροχή συνεχούς ροής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα μέσω ενός αποκλειστικού διαδρόμου ο οποίος θα είναι μίας διαδρομής.

Επίσης αναφέρθηκε στο πως θα υλοποιηθεί το σχέδιο CMC για τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας από την Κύπρο προς τους πολίτες της Γάζας. Σκοπός της πρότασης, όπως εξήγησε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, είναι η ρυθμιζόμενη συγκέντρωση βοήθειας από ενδιαφερόμενους φορές στο λιμάνι της Λάρνακας, η αυστηρή επιθεώρηση της βοήθειας από εγκεκριμένη επιτροπή και η συνεχής ροή μεγάλου όγκου ανθρωπιστικής βοήθειας για τους αμάχους στη Λωρίδα της Γάζας. Σημειώνεται ότι η Κύπρος είναι το πιο κοντινό σημείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τη Γάζα και απέχει μόλις 210 ναυτικά μίλια.

Η όλη διαδικασία, όπως εξήγησε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, θα είναι σε πέντε στάδια: Μεταφορά και συλλογή ανθρωπιστικής βοήθειας στην Κύπρο – Επιθεώρηση, καταγραφή και αποθήκευση της ανθρωπιστικής βοήθειας που θα παραλαμβάνεται την Κύπρο – Φόρτωση και επιθεώρηση της ανθρωπιστικής βοήθειας στα πλοία από το λιμάνι της Κύπρου (το λιμάνι της Λάρνακας) – Διαδρομή μέσω ασφαλούς θαλάσσιου διαδρόμου – Εκφόρτωση, παραλαβή και διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας στον άμαχο πληθυσμό της Γάζας.

Το κλειδί της συνεργασίας Κύπρου και Ισραήλ

Τόσο στη διάρκεια της Διάσκεψης στο Παρίσι όσο και σε άλλες συζητήσεις που είχαν γίνει το προηγούμενο διάστημα ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης αλλά και ο υπουργός Εξωτερικών Κωνσταντίνος Κόμπος φρόντιζαν να τονίζουν στους συνομιλητές τους ότι το όλο εγχείρημα αφορά την μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας προς τον άμαχο πληθυσμό της Γάζας. Μια προσέγγιση καθόλου τυχαία, καθώς η Λευκωσία γνώριζε πως η επιτυχία της όλης προσπάθειας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την στάση που θα τηρήσει το Ισραήλ. Χωρίς τη συγκατάθεση της κυβέρνησης στην Ιερουσαλήμ ήταν ξεκάθαρο πως μια τέτοια προσπάθεια για τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας θα ήταν δύσκολο να υλοποιηθεί.

Η κυπριακή κυβέρνηση προσέγγισε εξ υπαρχής το όλο ζήτημα κατά τρόπο που να αντιμετωπίζονται οι φόβοι και οι ανησυχίες του Ισραήλ ως προς την βοήθεια που θα μεταφέρεται στη Γάζα. Γι’ αυτό και στην κυπριακή πρόταση προβλέπεται και η παρουσία εκπροσώπων της ισραηλινής κυβέρνησης στην Κύπρο προκειμένου να ασκείται από κοινού έλεγχος της βοήθειας που θα φορτώνεται για να μεταφέρεται προς τη Γάζα.

Όπως εξήγησε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης στους συμμετέχοντες στη Διάσκεψη του Παρισιού, πριν φορτωθεί στα πλοία αποβίβασης η ανθρωπιστική βοήθεια θα ελέγχεται αυστηρά από συσκευές ανίχνευσης για απαγορευμένα αντικείμενα. Αυτό το βήμα θα μπορεί να υλοποιηθεί με τη συμμετοχή εκπροσώπων από εμπλεκόμενους φορείς και ενδιαφερόμενα μέρη, την Κυπριακή Δημοκρατία και άλλα συμμετέχοντα κράτη ή φορείς όπως είναι η UNODC, ο αρμόδιος οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση των ναρκωτικών και του οργανωμένου εγκλήματος. Θα έχουν ως έδρα του το κέντρο CYCLOPS (Κυπριακό Κέντρο για Ανοικτές Θάλασσες και Ασφάλεια Λιμένων, το οποίο ως γνωστό συστάθηκε μετά από συμφωνία ανάμεσα στις κυβερνήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας και των Ηνωμένων Πολιτειών).

Ο έλεγχος της ανθρωπιστικής βοήθειας που θα μεταφέρεται στη Γάζα είναι ένα σημαντικό ζήτημα για το Ισραήλ καθώς θεωρεί πως ένας από τους λόγους που η Χαμάς κατάφερε να κτυπήσει με τον τρόπο που κτύπησε στις 7 Οκτωβρίου, είχε να κάνει με τα υλικά που μεταφέρονται στη Λωρίδα χωρίς να υπάρχει ο απαιτούμενος έλεγχος. Το Ισραήλ έδειξε να είναι θετικό στην πρόταση της Κύπρου για την ανθρωπιστική βοήθεια προς τη Γάζα. Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου είχε τονίσει σε αρκετούς από τους συνομιλητές του πως τη μόνη πρόταση στην οποία είναι θετικός είναι αυτής της Κύπρου. Κι αυτό γιατί θεωρεί ότι οι εκπρόσωποι του Ισραήλ θα είναι σε θέση να ελέγχουν εξονυχιστικά  τη βοήθεια.

Απ’ εκεί και πέρα θα υπάρχει ασφαλής και ελεγμένη μεταφορά από την Κύπρο (με τη Γαλλία και την Ελλάδα θα δηλώνουν έτοιμες να προσφέρουν πλοία για την μπορεί να γίνει η μεταφορά. Λαμβανομένου υπόψη ότι η Γάζα δεν έχει λιμάνι, αυτό που μελετάται είναι δημιουργία μιας πλατφόρμας στην οποία θα μεταφέρεται η βοήθεια και απ’ εκεί με πλοιάρια θα πηγαίνει στις ακτές της Γάζας όπου θα παραλαμβάνεται για να δοθεί στον άμαχο πληθυσμό.

Η Χαμάς έπαιρνε από τους Παλαιστίνιους

Οι κάτοικοι στη Λωρίδα της Γάζας αντιμετώπιζαν πρόβλημα επιβίωσης πολύ πριν την 7η Οκτωβρίου. Τον Ιανουάριο του 2023, ο ΟΗΕ προέβλεψε ότι χρειάζονταν περισσότερα από 500 εκατομμύρια δολάρια για το σχέδιο ανθρωπιστικής βοήθεια προς τη Δυτική Όχθη/Γάζα. Η εκτίμηση ήταν πως περίπου 2,1 εκατομμύρια άνθρωποι εκεί—συμπεριλαμβανομένων 1 εκατομμυρίου παιδιών—χρειάζονταν ανθρωπιστική βοήθεια.

Το Ισραήλ υποστήριζε όλα αυτά τα χρόνια ότι το πρόβλημα διογκωνόταν λόγο του ελέγχου που ασκούσε η Χαμάς στην Γάζα και ότι η τρομοκρατική οργάνωση εμπόδιζε την βοήθεια να φτάνει τους Παλαιστίνιους. Ενώ παράλληλα υποδείκνυε το ότι οι ηγέτες της Χαμάς ζούσαν μέσα στη χλιδή στην Τουρκία και το Κατάρ εκμεταλλευόμενη τη βοήθεια που δεν έφτανε ποτέ στους Παλαιστίνιους της Γάζας, αλλά πήγαινε στα δικά τους θυσαυροφυλάκια.

Αναγκαία και για το Ισραήλ η παροχή βοήθειας σε αμάχους

Η ανθρωπιστική βοήθεια προς τη Γάζα είναι ζωτικής σημασίας για τους Παλαιστίνιους που διαμένουν στον θύλακα, αλλά είναι εξίσου σημαντική για την κυβέρνηση του Ισραήλ. Είναι αναγκαία διπλωματικά και ένα ισχυρό χαρτί προκειμένου να καταφέρει η κυβέρνηση Νετανιάχου να διατηρήσει την παγκόσμια υποστήριξη στη συνέχιση των επιχειρήσεων των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων εναντίον της Χαμάς.

Οι πιέσεις, κυρίως των Αμερικανών, προς την κυβέρνηση Νετανιάχου να φαίνεται πως ως ένα βαθμό έχει πετύχει στο στόχο τους. Ήδη το Ισραήλ έχει αποφασίσει να επιτρέψει τη διοχέτευση νερού προς τη Γάζα μέσω ενός υφιστάμενου αγωγού καθώς η μεταφορά μέσω της διάβασης της Ράφα δεν μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες. Δημοσιεύματα στα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι συζητείται το ενδεχόμενο η ευθύνη για την παροχή νερού προς τη Γάζα να μεταφερθεί σε τρίτη χώρα.

Το Ισραήλ προσπαθεί να διαχωρίσει την ανθρωπιστική βοήθεια σε διάφορες κατηγορίες. Τοποθετεί τα τρόφιμα, το νερό, τις ιατρικές προμήθειας και άλλες ανθρωπιστικές ανάγκες σε διαφορετική κατηγορία από εκείνη των καυσίμων. Στις ην πρώτη κατηγορία φαίνεται να είναι έτοιμο να επιτρέψει την μεταφορά βοήθειας. Στο θέμα των καυσίμων ωστόσο παραμένει αρνητικό καθώς θεωρεί πως θα το εκμεταλλευθεί η Χαμάς για να τροφοδοτήσει τις γεννήτριες που εξυπηρετούν τα τούνελ της οργάνωσης.

Γι’ αυτό και το Ισραήλ γίνεται όλο και πιο δεκτικό στις διάφορες προτάσεις για μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας. Ιδιαίτερα όσο πλησιάζει προς την κατάληψη της βόρειας Γάζας.

Φιλελεύθερος