Η Μόσχα τροφοδοτεί το αίσθημα αντίστασης στη Δύση που συμβολίζει για τους Αφρικανούς η τρίχρωμη σημαία

The New York Times, Καθημερινή

Το νέο αξεσουάρ της μόδας στις χώρες της Δυτικής Αφρικής που υποδηλώνει νεανική αντίσταση, διαμαρτυρία ή αμφισβήτηση, δεν είναι η εικόνα του Τσε Γκεβάρα ή κάποιου μουσικού συγκροτήματος. Είναι η τρίχρωμη σημαία της… Ρωσίας.

Νεαροί στις πόλεις κυματίζουν τις σημαίες σε διαδηλώσεις ή καθώς διασχίζουν πόλεις με μοτοσικλέτες. Οι ράφτες ράβουν δεκάδες από αυτές την ημέρα στα στενά σοκάκια των πολύβουων αγορών της Μπουρκίνα Φάσο, του Μάλι και πλέον και του Νίγηρα αλλά και αλλού. Οι οδηγοί ταξί τις βάζουν δίπλα στο τιμόνι τους. Η ρωσική σημαία είναι παντού.

Τόσο στις χώρες αυτές, που πρόσφατα βίωσαν στρατιωτικά πραξικοπήματα, όσο και σε άλλες γειτονικές στη Δυτική Αφρική, η ρωσική σημαία δεν έχει μόνο τις πολιτικές της προεκτάσεις, αλλά έχει καταστεί απλό αξεσουάρ της μόδας για μικρούς και μεγάλους (περίπου όπως η όψη του Τσε πριν μια-δυο γενιές στη Δύση) – και στη Μόσχα αυτό αρέσει πάρα πολύ.

Ωστόσο, λέει ότι ήρθε η ώρα να μάθει περισσότερα για τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και τι θα μπορούσε να φέρει στον Νίγηρα, ο οποίος έχει πιεστεί από τις κυρώσεις και το κλείσιμο των συνόρων από τους Δυτικοαφρικανούς γείτονές του στον απόηχο του πρόσφατου πραξικοπήματος.

Καθώς η Ρωσία έχει διεισδύσει σε ορισμένες χώρες της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής, η σημαία της ήταν το πιο ορατό σημάδι μιας ευρύτερης γεωπολιτικής αλλαγής στην περιοχή, μαζί με ρωσικά όπλα και μισθοφόρους.

«Η ρωσική σημαία έχει γίνει σύμβολο αντίστασης στη Δυτική Αφρική, που συνδέεται με αντιδυτικές και αντιγαλλικές συμπεριφορές», δήλωσε ο Κάιλ Γουόλτερ, επικεφαλής της έρευνας στη Logically, μια εταιρεία που παρακολούθησε μια αύξηση των φιλορωσικών και αντιγαλλικών αφηγημάτων στον Νίγηρα στον απόηχο του πραξικοπήματος εκεί το καλοκαίρι.

Το πώς τόσες ρωσικές σημαίες έχουν φτάσει τόσο εύκολα στις πρωτεύουσες της Δυτικής Αφρικής αποτελεί αντικείμενο εικασίας μεταξύ των αναλυτών και ορισμένων δυτικών διπλωματών που παρακολουθούν την προέλευση των σημαιών, πεπεισμένοι ότι η ρωσική κυβέρνηση έχει χρηματοδοτήσει τη διανομή τους για να διαδώσει την επιρροή της. Και υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι το Κρεμλίνο το έχει όντως πράξει.

Ο Αχμεντ Μπέλο, πρόεδρος μιας ομάδας της κοινωνίας των πολιτών στον Νίγηρα που ονομάζεται Parade, είπε ότι μοίραζε έως και 70 ρωσικές σημαίες σε κάθε διαδήλωση στην πρωτεύουσα Νιαμέι και ότι το έργο του χρηματοδοτήθηκε από τη ρωσική κυβέρνηση μέσω μεσαζόντων που πραγματοποιούσαν παρόμοιες επιχειρήσεις στο Μάλι.

«Ρωσική ιδεολογία»

«Είναι μαζί τους που συνεργαζόμαστε για να αναπτύξουμε την επέκταση της ρωσικής ιδεολογίας στην Αφρική», είπε. Η Microsoft έχει αναγνωρίσει το Parade ως δημιούργημα του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας και ένας ανώτερος Ευρωπαίος στρατιωτικός αξιωματούχος είπε υπό τον όρο της ανωνυμίας ότι η ομάδα ήταν ένα μέτωπο για επιχειρήσεις που υποστηρίζονται από το Κρεμλίνο στην αφρικανική ήπειρο.

Ο κ. Μπέλο είπε ότι είχε αρχίσει να στέλνει σημαίες σε άλλες πόλεις σε όλο τον Νίγηρα. Σε συνάντηση φέτος με τον πρέσβη της Ρωσίας στο Μάλι, Ιγκορ Γκρομίκο, ο κ. Μπέλο είπε ότι ο πρέσβης συζήτησε πώς η Ρωσία θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει τις δραστηριότητές του με αντάλλαγμα τη βοήθεια του κ. Μπέλο για την προώθηση του ανοίγματος ρωσικής πρεσβείας στον Νίγηρα.

Οι ρωσικές σημαίες και τα πουκάμισα με θέμα την τρίχρωμη σημαία σημαίνουν πολλή δουλειά για τους… ράφτες, σύμφωνα έξι από αυτούς που έχουν πουλήσει εκατοντάδες κομμάτια: Μια μικρογραφία σημαία για ένα αυτοκίνητο κοστίζει 75 λεπτά του ευρώ. Τα πουκάμισα φτιαγμένα με τα εθνικά χρώματα της Ρωσίας πωλούνται προς 3 ευρώ και οι μεγαλύτερες σημαίες μέχρι και 5,5 ευρώ.

«Ολοι τις φτιάχνουν τώρα», είπε ο Αμαντού Ισά, ένας ράφτης που διαχειρίζεται πέντε εργαστήρια και δεκάδες υπαλλήλους στη Νιαμέι. Πρόσθεσε ότι ο ίδιος και οι ομάδες του είχαν ράψει εκατοντάδες ρωσικές σημαίες μετά το πραξικόπημα.

Οι σημαίες συνιστούν μια σημαντική πολιτική δήλωση. Η Ρωσία θεωρείται από πολλούς νέους Αφρικανούς ως μια αντιαποικιακή δύναμη, που ήρθε για να τους βοηθήσει να απορρίψουν το αποικιακό παρελθόν τους και να γράψουν ένα νέο κεφάλαιο της εθνικής ιστορίας, που δεν έχει καμία σχέση με τη δημοκρατία, την οποία πολλοί συνδέουν με την εκμετάλλευση από δυτικές χώρες, τη διαφθορά και τη φτώχεια.

Πιασμένα πόστα

Μέχρι στιγμής, ο ενθουσιασμός για τη Ρωσία δεν έχει ακόμη μεταφραστεί σε πολιτική επιρροή για τη Μόσχα στον Νίγηρα. Οπως και σε άλλες χώρες της περιοχής, η οικονομική και ανθρωπιστική συμμετοχή της Ρωσίας είναι πολύ μικρότερη εκεί σε σύγκριση με τα έργα υποδομής, τη βοήθεια και τις συμπράξεις ασφάλειας με τις δυτικές χώρες, την Κίνα και την Τουρκία.

Ωστόσο, η ξαφνική άνοδος των ρωσικών σημαιών στους δρόμους της Νιαμέι απηχεί παρόμοια φαινόμενα στη γειτονική Μπουρκίνα Φάσο και στο Μάλι, όπου στρατιωτικές κυβερνήσεις στρατού κατέλαβαν την εξουσία με πραξικοπήματα τα τελευταία χρόνια και στη συνέχεια συμμάχησαν με τη Ρωσία για στρατιωτική συνεργασία.

Το αν οι νέοι ηγέτες του Νίγηρα θα μπορούσαν να ακολουθήσουν αυτό το μονοπάτι, ύστερα από χρόνια συνεργασίας με δυτικούς συμμάχους όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι ευρωπαϊκές χώρες, δεν είναι σαφές. Αλλά το έδαφος φαίνεται να είναι αρκετά γόνιμο για τη Μόσχα, βοηθούμενο από καμπάνιες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και από φιλορωσικές ομάδες όπως το Parade.