Το πραξικόπημα που οδήγησε υπό κράτηση τον εκλεγμένο πρόεδρο του Νίγηρα και στρατιωτικούς να έχουν αναλάβει την εξουσία του δυτικοαφρικανικού κράτους υποδαύλισε ανησυχίες στην Ευρώπη για το αν κινδυνεύουν οι εξαγωγές ουρανίου το οποίο χρησιμοποιείται για την τροφοδοσία των πυρηνικών αντιδραστήρων.

Οι φόβοι αυτοί επιβεβαιώθηκαν τη Δευτέρα όταν η χούντα ανακοίνωσε ότι αναστέλλει τις εξαγωγές ουρανίου στη Γαλλία, αν και ορισμένες ευρωπαϊκές υπηρεσίες έσπευσαν να δηλώσουν καθησυχαστικά ότι τα αποθέματα ουρανίου επαρκούν για μερικά χρόνια, ανεξαρτήτως των εξελίξεων στον Νίγηρα.

Μπορεί ο Νίγηρας να αντιπροσωπεύει μόλις το 5% της παραγωγής ουρανίου παγκοσμίως, ωστόσο είναι σημαντικός προμηθευτής του βαρέος μετάλλου για τη Γαλλία, η οποία εισάγει το 15% των ποσοτήτων που της είναι αναγκαίες από τον Νίγηρα, ενώ η ΕΕ εισάγει το 20% των αναγκών της σε ουράνιο από την ίδια χώρα. 

Σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times τη Δευτέρα, η χούντα ανακοίνωσε ότι αναστέλλει άμεσα τις εξαγωγές ουρανίου προς τη Γαλλία.

Η Euratom, ο οργανισμός της ΕΕ για την πυρηνική ενέργεια, δήλωσε την Τρίτη στο Reuters ότι δεν βλέπει άμεσο κίνδυνο για την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας στο ευρωπαϊκό μπλοκ ακόμα και εάν ο Νίγηρας διακόψει τις παραδόσεις του λόγω του πραξικοπήματος και πρόσθεσε ότι υπάρχουν αρκετά αποθέματα ουρανίου για να τροφοδοτήσουν τους πυρηνικούς αντιδραστήρες της ΕΕ για τρία χρόνια.

Γάλλος αξιωματούχος του υπουργείου Ενέργειας ανέφερε στο Politico ότι η Γαλλία δεν εξαρτάται από καμία συγκεκριμένη περιοχή, εταιρεία ή χώρα και ότι “η κατάσταση στον Νίγηρα δεν θέτει κανένα κίνδυνο για την ασφάλεια εφοδιασμού της Γαλλίας με ουράνιο”.

Η Orano, γαλλική εταιρεία παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, που εκμεταλλεύεται ένα ορυχείο ουρανίου στο βόρειο τμήμα του Νίγηρα, δήλωσε ότι παρακολουθεί την κατάσταση, αλλά έως τώρα “το πραξικόπημα δεν έχει επηρεάσει την παράδοση των προμηθειών ουρανίου”, σύμφωνα με το Al Jazeera.

Αξιωματούχοι της ΕΕ προσπάθησαν να υποβαθμίσουν τις ανησυχίες, με τον εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Adalbert Jahnz να σημειώνει ότι οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας της ΕΕ διαθέτουν επαρκή αποθέματα ουρανίου για να αποκλιμακώσουν τον κίνδυνο εφοδιασμού τους, ενώ όπως είπε ο ίδιος στο AFP, “μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα υπάρχουν αρκετά κοιτάσματα στην παγκόσμια αγορά για να καλύψουν τις ανάγκες της ΕΕ”.

Το 2022 ο Νίγηρας κάλυψε το 25,38% των αναγκών της ΕΕ και αναδείχθηκε στον δεύτερο μεγαλύτερο προμηθευτή ουρανίου στο μπλοκ. Στην 1η θέση ήταν το Καζακστάν με μερίδιο με 26,82% και στην τρίτη ο Καναδάς με 21,99%.

Την προηγούμενη Τετάρτη, ένοπλοι στρατιώτες απέκλεισαν το προεδρικό μέγαρο στο Νιαμέι του Νίγηρα και λίγες ώρες αργότερα μια ομάδα δέκα στρατιωτών εμφανίστηκε στην εθνική τηλεόραση της χώρας για να ανακοινώσει το πραξικόπημά της, αναφέροντας ως αιτία την “κακή οικονομική και κοινωνική διακυβέρνηση” και την επιδείνωση της ασφάλειας στη χώρα.

Ο πρόεδρος του Νίγηρα Μοχάμεντ Μπαζούμ -ο οποίος εξελέγη δημοκρατικά το 2021- μπήκε στο Twitter την Πέμπτη μετά τη φυλάκισή του για να πει στο έθνος του ότι τα επιτεύγματά τους θα διαφυλαχθούν από τους Νιγηριανούς “που αγαπούν τη δημοκρατία και την ελευθερία”. Παρά τις διαβεβαιώσεις αυτές, οι στρατιωτικοί κατέλαβαν την εξουσία στη χώρα την περασμένη εβδομάδα.

Η Γαλλία συγκαταλέγεται στους βασικούς εισαγωγείς ουρανίου από τη Νιγηρία, χρησιμοποιώντας το ραδιενεργό μέταλλο για την τροφοδοσία της πυρηνικής της βιομηχανίας. Οι χώρες που χρησιμοποιούν την πυρηνική ενέργεια για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας χρειάζονται ουράνιο ως καύσιμο.

Η Γαλλία είναι ένα από τα 13 κράτη-μέλη της ΕΕ που χρησιμοποιούν πυρηνικά εργοστάσια για την παραγωγή ενέργειας, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 25% της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται στην ΕΕ.

Ενώ ορισμένες χώρες έχουν μειώσει την εξάρτησή τους -η Γερμανία, για παράδειγμα, αποφάσισε να καταργήσει σταδιακά την πυρηνική ενέργεια και το έπραξε νωρίτερα φέτος- άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, συνεχίζουν να βασίζονται στην πυρηνική ενέργεια.

Η Γαλλία υποστηρίζει εδώ και καιρό ότι η πυρηνική ενέργεια προσφέρει μια εναλλακτική λύση χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα έναντι των ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Η ανάγκη για ουράνιο σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσε να εμποδίσει την ΕΕ να υιοθετήσει πυρηνικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, δήλωσε στο Politico ο Phuc-Vinh Nguyen, ειδικός σε θέματα ενέργειας στο Ινστιτούτο Jacques Delors στο Παρίσι.

Το ουράνιο, και γενικότερα η πυρηνική ενέργεια, δεν υπόκειται προς το παρόν σε κυρώσεις από την ΕΕ.

Εάν μειωθεί η προσφορά ουρανίου από τον Νίγηρα, τότε οι χώρες της ΕΕ θα μπορούσαν να αναζητήσουν αλλού προμήθειες. Στο μεταξύ, η Ρωσία είναι μεταξύ των μεγαλύτερους εξαγωγέων ουρανίου στον κόσμο, παράγοντας περίπου 2.500 τόνους το 2022, σύμφωνα με την Παγκόσμια Πυρηνική Ένωση.

Η ανησυχία τροφοδοτείται από τον ρόλο του ρωσικού στρατού αλλά και των μισθοφόρων της Wagner στον Νίγηρα. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Γαλλία έχουν υποστηρίξει τον Νίγηρα στη μάχη τους κατά των εξεγέρσεων στο εσωτερικό της χώρας.

Άλλες χώρες της περιοχής, όπως το Μάλι και η Μπουρκίνα Φάσο, έχουν ζητήσει την υποστήριξη της Ομάδας Wagner κατά αντιφρονούντων. Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, επικεφαλής της Wagner, προσφέρθηκε να κάνει το ίδιο στον Νίγηρα μετά το πραξικόπημα.

Εάν οι ηγέτες των πραξικοπηματιών που ανέλαβαν την εξουσία αποδεχθούν την πρόταση του Πριγκόζιν, είναι πολύ πιθανό να αλλάξουν τα δεδομένα όσον αφορά τις ποσότητες ουρανίου που θα εισάγει η ΕΕ από τον Νίγηρα. 

Πηγή: Forbes