Μπορεί το 2022 να θεωρείται ως η χρονιά αρνητικού ρεκόρ σε αιτήσεις ασύλου, καθώς αυτές ξεπέρασαν τις 22.000, αλλά ταυτόχρονα η Κυπριακή Δημοκρατία πέτυχε να είναι η πρώτη χώρα σε επιστροφές μεταξύ όλων των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς επαναπατρίστηκαν 7.600 άνθρωποι.

Από τα μέσα Ιουνίου το Γραφείο Επιστροφών του Υπουργείου Εσωτερικών έδωσε μεγάλη βαρύτητα στους επαναπατρισμούς αιτούντων άσυλο ως ένα μέτρο, το οποίο θα ελάφρυνε την Κυπριακή Δημοκρατία από τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές που δέχεται διά θαλάσσης και από τη γραμμή αντιπαράταξης.

Ήδη μέσα στον πρώτο μήνα του 2023 το Γραφείο Επιστροφών πέτυχε την πραγματοποίηση 1.172 επιστροφών προσώπων στις χώρες καταγωγής τους έναντι 250 τον Ιανουάριο του 2022.

Οι χώρες όπου πετύχαμε τις περισσότερες επιστροφές

Η «Σημερινή» έχει στην κατοχή της τα στοιχεία και τους αριθμούς επαναπατρισμών ανά εθνικότητα, αλλά και με ποιο καθεστώς επέστρεψαν στις χώρες τους. Οι επιστροφές χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: Την εθελούσια επιστροφή έναντι χρηματικού κινήτρου, την επιστροφή τους με αστυνομική συνοδεία καθώς δεν αποδέχθηκαν την εθελούσια επιστροφή και την εθελούσια επιστροφή χωρίς οποιοδήποτε κίνητρο. Οι περισσότερες επιστροφές πραγματοποιήθηκαν σε Ινδία, Πακιστάν, Μπανγκλαντές, Νιγηρία, Νεπάλ, Γεωργία και Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Συνολικά επαναπατρίστηκαν 1.507 Ινδοί, 571 Νιγηριανοί, 500 Πακιστανοί, 381 από τη ΛΔ Κονγκό, 343 Γεωργιανοί, 270 από το Μπανγκλαντές και 268 από το Νεπάλ.

Την εθελούσια επιστροφή έναντι χρηματικού κινήτρου αποδέχθηκαν 713 Ινδοί, 510 Νιγηριανοί, 323 Πακιστανοί, 204 Γεωργιανοί, 139 από το Μπανγκλαντές, 160 από το Νεπάλ και 317 από τη ΛΔ του Κονγκό.

Την εθελούσια επιστροφή χωρίς κίνητρο αποδέχθηκαν 637 Ινδοί, 18 Νιγηριανοί, 49 Πακιστανοί, 83 Γεωργιανοί, 31 από το Μπανγκλαντές και 69 από το Νεπάλ (τα στοιχεία είναι από τον Ιούλιο μέχρι τον Δεκέμβριου του 2022) .

Με αστυνομική συνοδεία επαναπατρίστηκαν 157 Ινδοί, 43 Νιγηριανοί, 128 Πακιστανοί, 56 Γεωργιανοί, 100 από το Μπανγκλαντές, 39 από το Νεπάλ και 64 από τη ΛΔ του Κονγκό, καθώς δεν αποδέχθηκαν την εθελούσια επιστροφή.

Η Κύπρος δέχεται αρκετές μεταναστευτικές ροές από χώρες όπως η Συρία, το Καμερούν, η Αίγυπτος και η Σρι Λάνκα, ωστόσο δεν πέτυχε υψηλούς αριθμούς επαναπατρισμού σε αυτές τις χώρες. Συγκεκριμένα, το 2022 επέστρεψαν 33 Σύροι, 193 Καμερουνέζοι, 210 Αιγύπτιοι και 119 άνθρωποι από τη Σρι Λάνκα.

Επιπλέον η Κυπριακή Δημοκρατία προχώρησε σε επαναπατρισμούς ανθρώπων από χώρες όπως: Ιράν, Τουρκία, Σομαλία, Φιλιππίνες, Βιετνάμ, Λίβανος, Συρία, Δημοκρατία του Κονγκό, Ακτή Ελεφαντοστού, Ρωσία, Σενεγάλη, Σιέρα Λεόνε, Μογγολία, Ιράκ, Γουινέα, Παλαιστίνη, Λιβερία, Μολδαβία, Γκάμπια, Ιορδανία, Αφγανιστάν, Αλβανία, Ζιμπάμπουε, Κομόρες, Ανγκόλα, Μπουρούντι, Γκάνα, Λιβύη, Καζακστάν, Μάλι, Μαρόκο, Πολωνία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ουρουγουάη, Σλοβακία, Ουζμπεκιστάν, Ελλάδα, Ρουμανία, Σερβία, Υεμένη, Βραζιλία, ΗΠΑ, Ουκρανία, Τυνησία, Κίνα, Αλγερία, Γουατεμάλα, Ισραήλ, Καναδάς, Κολομβία, Τατζικιστάν, Αρμενία, Αργεντινή, Αυστραλία, Νικαράγουα, Παναμάς, Τανζανία, Κόσοβο και Αιθιοπία.

«Η Κύπρος ήταν απούσα από τον ευρωπαϊκό χάρτη επιστροφών»

Τους λόγους για τους οποίους η Κύπρος θεωρείται «πρωταθλήτρια» στις επιστροφές αιτητών ασύλου εξήγησε στη «Σ» ο Διευθυντής του Γραφείου του Υπουργού Εσωτερικών, Λοΐζος Μιχαήλ.

Αρχικά ανέφερε ότι το Υπουργείο Εσωτερικών από την περσινή χρονιά έθεσε ως μιαν από τις βασικές του προτεραιότητες τον τομέα των επιστροφών. «Για να μπορέσουμε να διασφαλίσουμε ότι θα υπήρχε αύξηση των επιστροφών σε σύγκριση με τις προηγούμενες χρονιές, που δυστυχώς οι αριθμοί ήταν εξαιρετικά χαμηλά και η Κύπρος ήταν απούσα από τον ευρωπαϊκό χάρτη των επιστροφών, προχωρήσαμε σε μια σειρά ενεργειών, προεξάρχουσας της σύστασης Γραφείου Επιστροφών στην κεντρική διοίκηση του Υπουργείου Εσωτερικών από τον Ιούλιο του 2022, φέρνοντας κάτω από την ίδια στέγη όλες τις υπηρεσίες που ασχολούνται με τις υπηρεσίες των επιστροφών, όπως το Τμήμα Μετανάστευσης, η Υπηρεσία Ασύλου, το Τμήμα Μετανάστευσης της Αστυνομίας, ο Frontex και η Europol σε μια προσπάθεια να συντονίσουμε τις ενέργειές μας, να επισπεύσουμε διαδικασίες και να απλοποιήσουμε διαδικασίες που ακολουθούνταν μέχρι σήμερα, καταφέρνοντας την κατακόρυφη αύξηση που παρατηρήθηκε το 2022».

Υπογράμμισε ότι το 2018 οι επιστροφές ήταν μόλις 695, το 2019 ήταν 417, το 2020 ήταν 1.272, το 2021 ήταν 2.320 και από τα μέσα του 2022 οι επαναπατρισμοί έφτασαν τους 7.600.

Πρόσθεσε ότι προχωρούν σε μια σειρά ενεργειών με άλλα κράτη – μέλη, όπως την Ελλάδα, τη Γερμανία, το Βέλγιο και τη Γαλλία, συμμετέχοντας σε κοινές πτήσεις επιστροφών σε χώρες όπου η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε διμερείς συμφωνίες, τοποθετώντας πρόσωπα στις πτήσεις που οργάνωσαν άλλα κράτη μέλη, έτσι ώστε να επιστρέψουν στις χώρες που δεν αποδέχονταν επιστροφή από την Κυπριακή Δημοκρατία.

Ακόμη είπε ότι είναι σημαντικό το γεγονός ότι ο Υπουργός Εσωτερικών Νίκος Νουρής ανέλαβε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες προς τρίτες χώρες, με τις οποίες η Κύπρος δεν διέθετε μέχρι σήμερα διμερείς συμφωνίες επιστροφών, όπως είναι το Πακιστάν, το Μπανγκλαντές, η Ινδία, το Βιετνάμ, το Νεπάλ αλλά και η επαναβεβαίωση της συμφωνίας με τον Λίβανο, ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες που θα επέτρεπαν την ομαλή, γρήγορη και εύκολη επιστροφή των προσώπων αυτών στις χώρες καταγωγής τους.

Η τρύπα της γραμμής αντιπαράταξης

Ο κ. Μιχαήλ αναφέρθηκε και στις ενέργειες στη γραμμή αντιπαράταξης, σημειώνοντας ότι ο δεύτερος πυλώνας στον οποίο το Υπουργείο Εσωτερικών είχε δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στην προσπάθεια διαχείρισης του μεταναστευτικού ήταν ο περιορισμός των ροών κατά βάση από την Πράσινη Γραμμή. «Να υπενθυμίσω ότι με νομοθετικές ρυθμίσεις περιορίσαμε και εξαλείψαμε το φαινόμενο των εικονικών γάμων, περιορίσαμε σε πολύ σημαντικό βαθμό το φαινόμενο των εικονικών φοιτητών και με τη διακρατική συμφωνία με τον Λίβανο περιορίσαμε αισθητά τις ροές από τη θάλασσα. Πάρα ταύτα, παραμένει το πρόβλημα της Πράσινης Γραμμής μέσα από την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού, την οποία απροκάλυπτα συνεχίζει να πραγματοποιεί η Τουρκία και από την οποία διέρχεται το 90%-95% των παράτυπων μεταναστών – αιτητών ασύλου που δέχεται η Κυπριακή Δημοκρατία ετησίως».

Συμπλήρωσε ότι, στην προσπάθεια να διαχειριστούν το πρόβλημα, προχώρησαν σε μια σειρά μέτρων στην Πράσινη Γραμμή, όπως η τοποθέτηση φυσικών εμποδίων σε σημεία της Πράσινης Γραμμής και εκεί όπου αποδεδειγμένα υπήρχαν οι μεγαλύτερες ροές. «Έχει ήδη προχωρήσει και εγκαθίσταται από το Υπουργείο Άμυνας σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών το ηλεκτρονικό σύστημα παρακολούθησης κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής. Μέχρι στιγμής έχει τοποθετηθεί σε δύο σημεία και συνεχίζει ο σχεδιασμός όπως είχε γίνει αρχικά».

Ακόμη, ανέφερε ότι προχωρεί η σύσταση της μονάδας επιτήρησης της Πράσινης Γραμμής με την πρόσληψη 300 αστυνομικών. «Οι διαδικασίες έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί και θεωρούμε ότι θα αναλάβουν καθήκοντα από τον ερχόμενο μήνα».

Καταληκτικά είπε ότι «όλα αυτά θεωρούμε ότι θα περιορίσουν το πρόβλημα. Δυστυχώς δεν θα εξαλειφθεί από την στιγμή που υπάρχει η γραμμή κατάπαυσης του πυρός, όμως είναι μέτρα τα οποία έχουν ληφθεί και σε άλλα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχουν φέρει σημαντικά αποτελέσματα. Να υπενθυμίσουμε ότι, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο Υπουργός Εσωτερικών έχει καταβάλει υπεράνθρωπες προσπάθειες για να γίνουν γνώστες του προβλήματος οι Ευρωπαίοι ηγέτες και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάτι το οποίο θεωρούμε ότι έχουν πετύχει σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό και βεβαίως να διεκδικήσουμε την αρωγή της, κάτι το οποίο πετύχαμε προεξάρχουσας της οικονομικής βοήθειας που παραχώρησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Κυπριακή Δημοκρατίας της τάξης των 68 εκατομμυρίων ευρώ, για την ανέγερση του πρώτου προαναχωρησιακού κέντρου στην Κύπρο».

Σημερινή