Ηταν πολύ λίγοι οι Άραβες ηγέτες που θα τολμούσαν, την τελευταία δεκαετία, να βρεθούν κοντά στο Μπασάρ αλ Άσαντ της Συρίας. Χώρες όπως το Ιράν και η Ρωσία έμειναν, βέβαια, όλα τα προηγούμενα χρόνια στο πλευρό του. Για την πλειονότητα των υπολοίπων αντιθέτως, ο Μπασάρ αλ Ασαντ, ο καλούμενος και «χασάπης» από τους επικριτές του, ήταν επί σειρά ετών persona non grata.

Όσα ίσχυαν ωστόσο μέχρι πρότινος, προφανώς δεν ισχύουν πλέον.

Τις περασμένες εβδομάδες ο Ασαντ έδωσε το «παρών» στη Σύνοδο Κορυφής του Αραβικού Συνδέσμου στη Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας, όπου έτυχε μάλιστα θερμής υποδοχής από την πλευρά του πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν.

Επίσης τις τελευταίες εβδομάδες, Σύρος αξιωματούχος πήρε μέρος στη Σύνοδο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) που έλαβε χώρα στη Γενεύη, ενώ η Δαμασκός έχει προσκληθεί και στην επερχόμενη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή COP28 που αναμένεται να πραγματοποιηθεί μέσα στο 2023 στο Αμπού Ντάμπι.

Όχι, οι Άραβες προφανώς και δεν ξέχασαν την εχθρότητα με την οποία αντιμετώπιζαν τον Ασαντ. Απλώς πλέον, μέσα σε ένα αλλαγμένο διεθνές περιβάλλον και υπό το βάρος νέων προκλήσεων, θεωρούν ότι θα εξυπηρετήσουν καλύτερα τους πολιτικούς και οικονομικούς τους στόχους εάν τον επαναπροσεγγίσουν. 

Το ιστορικό 

Ο Μπασάρ αλ Ασαντ δεν προοριζόταν να κυβερνήσει τη Συρία. Ως ο μικρότερος σε ηλικία υιος του Χαφέζ αλ Ασαντ επέστρεψε στη χώρα το 1994 από το Ηνωμένο Βασίλειο όπου βρισκόταν, όταν ο μεγαλύτερος αδελφός του σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό. Ο ίδιος είχε σπουδές οφθαλμολόγου και, τελικώς, ανήλθε στην εξουσία το έτος 2000, όταν πέθανε ο πατέρας του.  

Ωστόσο, όπως σημειώνει σε ανάλυσή του ο ιστοχώρος Gzero του Eurasia Network, ο Μπασάρ δεν κατάφερε ποτέ του να εμπνεύσει την πίστη που ενέπνεε ο Χαφέζ. Αντιθέτως, αυτό που έκανε ήταν να στηρίξει ως αλαουίτης τους αλαουίτες σε βάρος των άλλων μουσουλμάνων αλλά και να εκμεταλλευτεί τις σεχταριστικές εντάσεις εντός των συνόρων της Συρίας σε μια προσέγγιση τύπου διαίρει και βασίλευε, με σκοπό να εδραιωθεί στην εξουσία.

Και έπειτα, όταν το 2011 οι πολίτες κινήθηκαν ενάντια στην εξουσία του παίρνοντας ώθηση τότε από τα γεγονότα της Αραβικής Ανοιξης, ο Μπασάρ απάντησε με βίαιη καταστολή, καταστολή που στην πορεία εξελίχθηκε σε εμφύλιο (με χαρακτηριστικά πολέμου δια αντιπροσώπων), έναν εμφύλιο που έχει μέχρι σήμερα αφήσει πίσω περισσότερους από 500.000 νεκρούς και περίπου 13 εκατομμύρια εκτοπισμένους.  

Η πλευρά Ασαντ κατηγορείται ότι χρησιμοποίησε χημικά όπλα (σαρίν κ.ά.) εκατοντάδες φορές κατά τη διάρκεια του πολέμου. Στον αντίποδα, οι ΗΠΑ και οι χώρες του Κόλπου ενίσχυσαν με εκατομμύρια δολάρια τις δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης.

Ωστόσο πλέον τα δεδομένα δείχνουν να έχουν αλλάξει.

Ο ρόλος της Σαουδικής Αραβίας 

Μία από τις πιο σημαντικές αλλαγές στάσης έναντι του Ασαντ, σύμφωνα με την ανάλυση του Gzero, προήλθε από την πλευρά της Σαουδικής Αραβίας.

Ποιοι ήταν οι λόγοι, όμως, που έκαναν τους Σαουδάραβες να τα ξαναβρούν με τον Ασαντ;

Σύμφωνα με το Gzero, οι Σαουδάραβες θεωρούν ότι  η περιφερειακή αστάθεια υπονομεύει τις οικονομικές φιλοδοξίες του Ριάντ, φιλοδοξίες στη βάση των οποίων βρίσκεται ο στόχος της διαφοροποίησης της σαουδαραβικής οικονομίας μακριά από τους υδρογονάνθρακες.

Η αποκλιμάκωση της περιφερειακής έντασης αποτελεί, σύμφωνα με τους Σαουδάραβες, το κλειδί για την προσέλκυση των επενδύσεων εκείνων που απαιτούνται προκειμένου να πάρουν μπρος οι νέες βιομηχανίες.

Οι καταστροφικές σεισμικές δονήσεις που έπληξαν όχι μόνο την Τουρκία αλλά και τη Συρία τον περασμένο Φεβρουάριο έδωσαν στους Σαουδάραβες την ευκαιρία να ξεκινήσουν και επίσημα τις επαφές με την πλευρά του Μπασάρ Αλ Άσαντ για ανθρωπιστικούς λόγους.

Το Ριάντ διεκδικεί, παράλληλα, ηγετικό περιφερειακό ρόλο (ανταγωνιζόμενο χώρες όπως είναι η Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) και, σε αυτό το πλαίσιο, θέλει να αποδείξει ότι είναι σε θέση να συμβάλλει στην επίλυση διενέξεων και προβλημάτων που οι άλλοι δεν μπορούν αδυνατούν να διαχειριστούν.

Ακόμη δεν είναι ωστόσο έτοιμες όλες οι δυνάμεις της περιοχής να τα ξαναβρούν με τον Ασαντ. Χώρες όπως το Κατάρ και το Κουβέιτ εξακολουθούν να κρατούν σε απόσταση τη Δαμασκό, ενώ με καχυποψία και ενστάσεις εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τον Άσαντ και οι Δυτικοί (ΗΠΑ και ΕΕ). 

Κατά τα λοιπά, η επιστροφή του Ασαντ στη διεθνή σκηνή ως de-facto και de-jure ηγέτη της Συρίας δείχνει βέβαια να ευνοεί το Ιράν αλλά και τη Ρωσία, τις χώρες δηλαδή χάρη στη στήριξη των οποίων ο Μπασάρ αλ Ασαντ κρατήθηκε στην εξουσία.

Πρόσφυγες, εμπόριο ναρκωτικών και ανοικοδόμηση 

Σε καθαρά πρακτικό επίπεδο ωστόσο, υπάρχουν σχετικές με τη Συρία «εκκρεμότητες» που θα πρέπει κάποια στιγμή να διευθετηθούν.  

Οι συνολικά εκατομμύρια Σύροι πρόσφυγες που έχουν βρει καταφύγιο σε χώρες όπως είναι η Τουρκία, ο Λίβανος, η Ιορδανία, το Ιράκ και η Αίγυπτος, θα πρέπει κάποια στιγμή να αρχίσουν να επιστρέφουν στην πατρίδα τους καθώς αυτό ζητούν οι χώρες που σήμερα τους φιλοξενούν.

Η ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης από τον πόλεμο Συρίας είναι, επίσης, ένα κρίσιμο ζήτημα με διόλου ευκαταφρόνητες διεθνείς/οικονομικές απολήξεις.  

Ενώ πολύ ψηλά στις προτεραιότητες του διεθνούς παράγοντα βρίσκεται πια και ο στόχος της καταπολέμησης του εμπορίου ναρκωτικών (βλ. χάπια Captagon) το οποίο οργιάζει με επίκεντρο τη Συρία. Συνολικά περισσότερο από 250 εκατομμύρια χάπια Captagon (σ.σ. πρόκειται να αμφεταμίνες) έχουν κατασχεθεί φέτος διεθνώς. Σύμφωνα με έκθεση της βρετανικής κυβέρνησης, το συριακό ναρκεμπόριο έχει πια αξία περίπου τριπλάσια από εκείνη που έχουν όλα τα μεξικανικά καρτέλ μαζί. Οι επιπτώσεις της εξάπλωσης/γιγάντωσης αυτού του εμπορίου είναι ιδιαίτερα αισθητές, δε, σε χώρες όπως είναι για παράδειγμα η Ιορδανία που βλέπουν τη σχετική με την κατανάλωση ναρκωτικών εγκληματικότητα να αποκτά διαστάσεις επιδημίας μεταξύ των νεών.

Το πρόβλημα είναι πια τόσο μεγάλο που η Ιορδανία εξαπέλυσε μάλιστα τον περασμένο μήνα αεροπορικές επιδρομές εντός της Συρίας με στόχο να πλήξει δίκτυα εμπορίας ναρκωτικών.

Πηγή: Καθημερινή