Όταν ένας καλλιτέχνης (“μπογιατζής”) ήλπιζε να αντιμετωπιστεί με λογική, δικαιοσύνη και σεβασμό και η δημοκρατία να τον προστατεύσει!

ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ ΚΑΙ ΕΦΟΡΙΑ

Στις Αρχές του 1964 όταν ο Κόντογλου και η γυναίκα του νοσηλεύονταν στο Νοσοκομείο μετά το αυτοκινητιστικό ατύχημα που είχαν τον Σεπτέμβριο του 1963, πολλές μάσκες έπεσαν …
Ο διευθυντής της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Πάνος Κόκκας με την οποία συνεργαζόταν ο Κόντογλου από το 1948, γράφοντας εβδομαδιαία άρθρα, όχι μόνο δεν πήγε να τον δει – όπως δεν πήγε και κανένας άλλος «μεγαλοσχήμων» – αλλά του έστειλε και μια «πανταχούσα», απαιτώντας να μην γράφει για θρησκευτικά θέματα, που δεν ενδιέφεραν τον κόσμο, αλλά για ναυτικά. Και σαν προειδοποίηση, δεν δημοσίευσε το άρθρο που είχε στείλει ο Κόντογλου, με συνέπεια να μην πληρωθεί, μιας και η συμφωνία ήταν να πληρώνεται μόνο αν το άρθρο του δημοσιευόταν.
Την απάντηση του Κόντογλου από το κρεβάτι του Νοσοκομείου … «κύριε Κόκκα, εγώ θα γράφω αυτά που αναβλύζουν από την ψυχή μου κι αν σας αρέσει πάει καλά, αλλιώς παπούτσια μπαλωμένα»… την έχουμε δημοσιεύσει παλιότερα.

Αυτά όλα γίνονταν σε μια εποχή όπου ο Κόντογλου, ο οποίος βρισκόταν σε κάκιστη οικονομική κατάσταση μετά από τον αποκλεισμό του από την εικονογράφηση ναών, έπρεπε να πληρώνει ο ίδιος τα νοσήλια, μιας και οι καλλιτέχνες δεν είχαν καμία ασφαλιστική κάλυψη. (Να θυμίσουμε ότι το ίδιο έγινε και όταν πέθανε ο Κόντογλου, όπου παραλίγο να μην γίνει η κηδεία, επειδή το Νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν, απαιτούσε την αποπληρωμή των εξόδων νοσηλείας του για να εκδώσει πιστοποιητικό θανάτου.)
Σα να μην έφταναν όμως όλα αυτά, την ίδια εποχή η ΙΔ’ Οικονομική εφορία έστειλε υπάλληλο της στο σπίτι του Κόντογλου, για να κάνει έλεγχο στα βιβλία του, καταλογίζοντάς του μια οφειλή 233.000 δραχμών μαζί με τις προσαυξήσεις, για πλημμελή τήρηση των βιβλίων.

Ο Κόντογλου έστειλε, με την βοήθεια κάποιου λογιστή πρώτα, μια αναφορά προς «Το Σεβαστόν Υπουργείον των Οικονομικών – Γεν. Δ/σιν Φορολογίας» στην οποία καταλήγει :
«Ανεξαρτήτως των αυθαιρέτων συμπερασμάτων του ελέγχου, όστις διεκρίθη δια την απροσεξίαν και προχειρότητά του ως και την «επιείκιάν» του, ανεξαρτήτως λέγω των εντολών του υμετέρου Υπουργείου περί κατατρομοκρατήσεως ή μη των πολιτών δια της αθρόας κοινοποιήσεως εις τους φορολογουμένους προσκλήσεων και φύλλων ελέγχου πολλών ετών, προσφεύγω προς Υμάς παρακαλών όπως μοι γνωρίσητε εάν ως αγιογράφος (θρησκευτικός ζωγράφος=ζωγράφος αγίων μορφών) και συγγραφεύς, μέλος συνάμα του καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου τη Ελλάδος δικαιούμαι της απαλλαγής του 50% εκ των καθαρών αμοιβών μου, συμφώνως προς την διάταξίν του άρθρου 6 Ν.Δ/τος 3765/57 ή και υμείς με χαρακτηρίζετε «μπογιατζήν», ως έπραξε η εφορία, μη αφαιρέσασα το 50% ούτε εκ της αγιογραφικής εργασίας μου, ούτε εκ της συγγραφικής τοιαύτης».

Παράλληλα έστειλε και την παρακάτω επιστολή προς τον τότε Υπουργό Οικονομικών Κ. Μητσοτάκη (*)
«Από Σας, κύριε Υπουργέ περιμένουν οι πνευματικοί άνθρωποι και ιδιαίτερα οι καλλιτέχνες προστασία και λύτρωση από την κακομεταχείριση των φορατζήδων και σαδιστών τελωνών. Οι τεχνίτες κατήντησαν να μην κάνουν άλλη δουλειά παρά να κρατούν τεφτέρια και να σημειώνουν τα υλικά που αγοράζουν, τις σκαλωσιές που φτιάχνουν κλπ. Πώς μπορούν να γίνουν έτσι έργα τέχνης; Οι φορατζήδες μας κυνηγούν καθημερινά, μας στύβουν για να πάρουν προβιβασμό. Αληθινή τρομοκρατία.

Κύριε Υπουργέ ως εκπρόσωπος των αγιογράφων, που εργάζονται για μιαν αναγέννηση αυτής της σεβάσμιας τέχνης, που την χαρακτήρισαν δικοί μας και ξένοι σαν εθνικό έργο, Σας παρακαλώ να τους λυτρώσετε από τα βάσανα και τις ενοχλήσεις των φορατζήδων που δεν τους αφήνουν ήσυχους να εργαστούν, αφού έχουν την φυσική ευαισθησία του καλλιτέχνη.
Η Δημοκρατία πρέπει να τους προστατεύσει. Πριν 1400 χρόνια ο Ιουστινιανός, τον καιρό που έχτιζε την Αγιά Σοφιά, απήλλαξε πάσης φορολογίας όχι μονάχα τους αρχιτέκτονες και τους ψηφιδιογράφους αλλά και αυτούς του λιθοξόους. Η Δημοκρατία πρέπει να τον μιμηθεί και να τον ξεπεράσει.

Με ευχαριστίες και ελπίδες

Φώτης Κόντογλου
Αθήναι 14 Μαρτίου 1964

(*) ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν Υπουργός των Οικονομικών στην κυβέρνηση της Ενώσεως Κέντρου με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου, που εκλέχτηκε στις 16/2/1964 με το συντριπτικό ποσοστό του 52,72%.