Η προθυμία του Ερντογάν να “θάψει το τσεκούρι του πολέμου” είναι ομολογία αποτυχίας της πολιτικής του στη Συρία

Με την πρώτη ματιά, ελάχιστα κοινά στοιχεία έχει ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ισλαμιστής και εθνικιστής, με τον Ντοού Πέριντσεκ, έναν άτακτο σοσιαλιστή, ευρασιάτη και μαχητικό κοσμικό και κεμαλιστή.

Ωστόσο, ο Ερντογάν ζητά από τον Περιντσέκ – έναν άνθρωπο με έναν κόσμο επαφών στη Ρωσία, την Κίνα, το Ιράν και τη Συρία, του οποίου η συνωμοτική κοσμοθεωρία προσδιορίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως τον πυρήνα κάθε κακού – να βοηθήσει στην επίλυση ευαίσθητων γεωπολιτικών ζητημάτων, αναφέρει ο Τζέιμς Ντόρσι σε άρθρο του στο Algemeiner προσπαθώντας να σκιαγραφήσει το τι έπεται μεταξύ Ερντογάν και Άσαντ.

Πριν από επτά χρόνια, ο Περιντσέκ μεσολάβησε για μια συμφιλίωση μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, αφού οι σχέσεις επιδεινώθηκαν μετά την κατάρριψη ρωσικού μαχητικού από την τουρκική αεροπορία.

Τώρα, ο Περιντσέκ κατευθύνεται προς τη Δαμασκό για να δημιουργήσει μια επαφή, που υποστηρίζεται από τη Ρωσία, με τον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ Άσαντ, την ανατροπή του οποίου ο Ερντογάν ενθάρρυνε τα τελευταία 11 χρόνια, από τότε που ξέσπασαν οι μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις της Αραβικής Άνοιξης που μετατράπηκαν σε έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο.

Οι πιθανότητες είναι ότι η προσπάθεια του Περιντσέκ θα είναι πιο επιτυχημένη από την τελευταία φορά που προσπάθησε το 2016 να διορθώσει τις διαφορές μεταξύ Ερντογάν και Άσαντ, αλλά τελικά σκόνταψε στην άρνηση του Τούρκου ηγέτη να εγκαταλείψει την επιμονή του να φύγει ο Σύρος πρόεδρος.

Ο Ερντογάν έχει προτείνει πολλά τις τελευταίες ημέρες, επιμένοντας ότι η Τουρκία έπρεπε να διατηρήσει διάλογο με την κυβέρνηση του Άσαντ: “Δεν έχουμε τέτοιο θέμα αν θα νικήσουμε τον Άσαντ ή όχι. … Πρέπει να αποδεχτείτε ότι δεν μπορείς να κόψεις τον πολιτικό διάλογο και τη διπλωματία μεταξύ των κρατών. Πρέπει πάντα να υπάρχουν τέτοιοι διάλογοι”, είπε ο Ερντογάν. Συνέχισε λέγοντας ότι “δεν κοιτάμε το συριακό έδαφος. … Η ακεραιότητα της επικράτειάς τους είναι σημαντική για εμάς. Το καθεστώς πρέπει να το γνωρίζει αυτό”.

Η προθυμία του Ερντογάν να “θάψει το τσεκούρι του πολέμου” ακολουθεί την αποτυχία του να συγκεντρώσει τη ρωσική και ιρανική συναίνεση σε μια ανανεωμένη τουρκική στρατιωτική επιχείρηση στη βόρεια Συρία. Η επιχείρηση είχε σκοπό να διασφαλίσει ότι οι Σύροι Κούρδοι που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, τους οποίους η Τουρκία θεωρεί τρομοκράτες, δεν θα δημιουργήσουν μια αυτοδιοικούμενη κουρδική περιοχή στα σύνορα της Τουρκίας όπως η αυτόνομη κουρδική περιοχή στο βόρειο Ιράκ.

Η Τουρκία ήλπιζε ότι η επιχείρηση θα της επέτρεπε να δημιουργήσει μια ουδέτερη ζώνη 30 χιλιομέτρων που θα ελέγχεται από τις δυνάμεις της και τους συριακούς πληρεξουσίους της στη συριακή πλευρά των συνόρων των δύο χωρών.

Η άρνηση της Ρωσίας και του Ιράν να υποστηρίξουν το σχέδιο, το οποίο θα υπονόμευε την εξουσία του συμμάχου τους, Άσαντ, ανάγκασε την Τουρκία να περιορίσει την επιχείρησή της στον βομβαρδισμό θέσεων του Κούρδου και της Συρίας.

Η φαινομενική απροθυμία των Ηνωμένων Πολιτειών να προσφέρουν στους Κούρδους κάτι περισσότερο από λεκτική υποστήριξη, και μόνο αυτή αραιά, οδήγησε τους Κούρδους πιο κοντά στη Δαμασκό και, κατ’ επέκταση, στη Ρωσία και το Ιράν, καθώς η Συρία επεκτείνει αθόρυβα τη στρατιωτική της παρουσία στην περιοχή. Οι ΗΠΑ βασίζονται εδώ και καιρό στους Κούρδους για να αντιμετωπίσουν το Ισλαμικό Κράτος στη βόρεια Συρία.

Η αναζωπύρωση των σχέσεων και των συμμαχιών στη Συρία συμβαίνει τόσο στο διπλωματικό όσο και στο στρατιωτικό πεδίο μάχης.

Οι τουρκικές επιθέσεις και οι απαντήσεις των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) με τις Κουρδικές Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), φαίνεται να είναι τόσο στρατιωτικές όσο και πολιτικές γραμμές μάχης εν αναμονή της αλλαγής των τουρκικών και κουρδικών σχέσεων με την κυβέρνηση Άσαντ.

Στοχεύοντας τις συριακές στρατιωτικές δυνάμεις, η Τουρκία σηματοδοτεί ότι δεν θα μείνει με σταυρωμένα τα χέρια εάν η Συρία υποστηρίζει τους Κούρδους ή τους παρέχει κάλυψη, ενώ η άνευ προηγουμένου στόχευση των τουρκικών δυνάμεων από τους Κούρδους υποδηλώνει ότι οι Κούρδοι έχουν υιοθετήσει νέους κανόνες εμπλοκής.

Τόσο ο Ερντογάν όσο και οι Κούρδοι βάζουν ριψοκίνδυνα στοιχήματα.

Οι Κούρδοι ελπίζουν ενάντια σε όλες τις πιθανότητες ότι ο Άσαντ θα ανταποδώσει τη χάρη να επιτρέψει στον πρόεδρο να προωθήσει τον στόχο του να αποκτήσει τον έλεγχο των τμημάτων της Συρίας που κατέχονται από δυνάμεις ανταρτών και να αναγκάσει την απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από την περιοχή χορηγώντας στους Κούρδους ένα μέτρο της αυτονομίας.

Με τις εκλογές στην Τουρκία να πλησιάζουν τον επόμενο χρόνο, ο Ερντογάν ελπίζει ότι ο Άσαντ θα τον βοηθήσει να καλύψει το εθνικιστικό αντικουρδικό και αντιμεταναστευτικό αίσθημα, αναλαμβάνοντας τον έλεγχο των κουρδικών περιοχών.

Η Τουρκία θέλει να ξεκινήσει τον επαναπατρισμό μερικών από τα τέσσερα εκατομμύρια κυρίως Σύρων προσφύγων προς τα εκεί. Στις αρχές Αυγούστου, το υπουργείο Εσωτερικών της Τουρκίας ανακοίνωσε ότι ολοκλήρωσε την κατασκευή περισσότερων από 60.000 κατοικιών για τους πρόσφυγες που επιστρέφουν στη βορειοανατολική Συρία.

Η ανησυχία για μια πιθανή συμφωνία με τον Άσαντ και η έκκληση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσλογλου για συμφιλίωση μεταξύ των ομάδων της αντιπολίτευσης και της Δαμασκού, πυροδότησε αντιτουρκικές διαμαρτυρίες σε περιοχές που ελέγχονται από τους Τούρκους στη βόρεια Συρία καθώς και στην Ιντλίμπ που ελέγχεται από τους αντάρτες.

Η Τουρκία αναμένει επίσης από τον Άσαντ, ο οποίος επιθυμεί να ανακτήσει όχι μόνο τον εδαφικό έλεγχο, αλλά και να διατηρήσει την κεντρική εξουσία, να καταστείλει τελικά τις ένοπλες κουρδικές ομάδες και τις προσπάθειες να διατηρήσουν τις εν αυτονομία κουρδικές περιοχές.

Ως αποτέλεσμα, ο Περιντσέκ, παράλληλα με τις επαφές τουρκοσυριακών μυστικών υπηρεσιών, έχει πολλή δουλειά. Το χάσμα μεταξύ τουρκικών και συριακών φιλοδοξιών είναι μεγάλο. Ο Άσαντ επιθυμεί την πλήρη αποχώρηση των τουρκικών δυνάμεων και την επιστροφή του συριακού ελέγχου στις περιοχές των Κούρδων και των ανταρτών.

Τόσο οι Κούρδοι όσο και ο Ερντογάν έχουν παγιδευτεί στα δικά τους σχέδια που δεν προμηνύουν καλό για κανέναν από τους δύο.

Οι Κούρδοι μπορεί να μην έχουν επιλογές εάν επιτύχει μια τουρκοσυριακή προσέγγιση, ή να αντιμετωπίσουν μια τουρκική επίθεση εάν αποτύχει. Ομοίως, η συμφιλίωση με όρους αποδεκτούς από τον Ερντογάν μπορεί να ισοδυναμεί με προσπάθεια να βγάλεις λαγό από το καπέλο σου.

Είτε συμφωνήσει με τον Άσαντ είτε κλιμακωθεί η βία στη βόρεια Συρία, ο Ερντογάν κινδυνεύει να πυροδοτήσει ένα νέο κύμα προσφύγων που θα πηγαίνουν προς την Τουρκία σε μια στιγμή που οικονομικά και πολιτικά δεν μπορεί να το αντέξει οικονομικά.

Σύμφωνα με τα λόγια του αναλυτή Καμάλ Αλάμ, το πρόβλημα του Ερντογάν είναι ότι ο Τούρκος πρόεδρος “τρώει χρόνο πριν από τις επόμενες εκλογές για να λύσει τον Γόρδιο δεσμό που είναι η Συρία. Από την πλευρά του, ο Άσαντ μπορεί να περιμένει, γιατί αφότου η Τουρκία θα έχει αποτύχει για άλλη μια φορά να βρει τον δρόμο εκτός της Συρίας με τις βόμβες, ο Ερντογάν θα βρεθεί σε θέσει να έχει ανάγκη τον Άσαντ πολύ περισσότερο από ότι το αντίστροφο”.

Πέτρος Κράνιας

capital.gr