Tο τριμερές μνημόνιο αυτό είναι ακριβώς το αντίθετο του win-win (ή του… καζάν-καζάν) στο οποίο αρέσκεται ο Ερντογάν

Γράφει ο Σάββας Καλεντερίδης

Έχουν γραφτεί πολλά –και στον ελληνικό Τύπο– για το τι πραγματικά σημαίνει το τριμερές μνημόνιο που υπέγραψαν Σουηδία-Φινλανδία-Τουρκία.

Κατά την άποψή μας το μνημόνιο αυτό είναι ακριβώς το αντίθετο του win-win (ή του… καζάν-καζάν) στο οποίο αρέσκεται ο Ερντογάν.

Δηλαδή, είναι ηττημένες και οι δύο πλευρές. Ο μεν Τούρκος πρόεδρος απέσυρε το βέτο για την ένταξη στο ΝΑΤΟ χωρίς προηγουμένως να εξασφαλίσει τους όρους που είχε γραπτώς θέσει στις δύο σκανδιναβικές χώρες. Αυτό τουλάχιστον είχε υποσχεθεί στους πολίτες της Τουρκίας και είχε διακηρύξει διεθνώς.

Οι δε Σουηδία και Φινλανδία υποχώρησαν από θέσεις με βάση τις οποίες κατατάσσονται στις πιο ανεκτικές και δημοκρατικές χώρες του κόσμου.

Ηττημένοι είναι επίσης το ΝΑΤΟ και η ΕΕ, γιατί αντί να στήσουν στο εδώλιο του κατηγορουμένου την Τουρκία για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για τη γενοκτονία που διαπράττει εναντίον των Κούρδων Γεζιντί, δέχτηκαν να τους παρουσιάζει σε οθόνες στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ τη βρομερή και αιματοβαμμένη προπαγάνδα του τουρκικού κράτους και παρακράτους.

(Ντροπή, μόνο αυτή η λέξη αρμόζει στην προκειμένη περίπτωση και στους ηγέτες των χωρών του ΝΑΤΟ που δέχτηκαν να συμμετάσχουν σ’ αυτό το αίσχος.)

Με βάση τα παραπάνω, θεωρούμε ότι αξίζει τον κόπο –και είναι χρήσιμο– να διαβάσουμε το άρθρο του Τούρκου ακαδημαϊκού Μπασκίν Οράν (Baskın Oran) για το θέμα:

Τίτλος: «Ποιος λέει αλήθεια; Ο Ερντογάν ή οι Σουηδοί-Φινλανδοί;»

Δεν ξέρω ποιος από τους δύο λέει ψέματα και ποιος αλήθεια. Όπως δεν μπορώ να απαντήσω στην ερώτηση «Είναι ελέφαντας ή φάλαινα», έτσι δεν μπορώ να απαντήσω και στην πιο πάνω ερώτηση. Επειδή τα βασικά χαρακτηριστικά αυτών των δύο ειδών είναι εντελώς διαφορετικά. Το μόνο κοινό που έχουν είναι ότι ανήκουν στην οικογένεια των θηλαστικών. Επιτρέψτε μου να συνοψίσω τι είπαν τα μέρη, και αποφασίστε εσείς.

Ο Ερντογάν είπε στη συνέντευξη Τύπου της Μαδρίτης μετά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ όπου συζητήθηκε η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας:

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτό το μνημόνιο είναι μια διπλωματική νίκη για την Τουρκία και για το έθνος μας μετά από μια δύσκολη διαδικασία διαπραγμάτευσης. Πλήρης συνεργασία στον αγώνα κατά του PKK και των θυγατρικών του, αλληλεγγύη στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις της και δέσμευση μη υποστήριξης σε PYD, YPG και FETO. Η δε υπόσχεση της Σουηδίας είναι έκδοση 73 τρομοκρατών στην Τουρκία».

Κατά την επιστροφή του στην Τουρκία, εξερχόμενος από την προσευχή της Παρασκευής στο τζαμί στο Σκούταρι, ανέφερε εξής:

«Θέσαμε τους όρους μας για την τρομοκρατία και τους τρομοκράτες, έγιναν αποδεκτοί. Εδώ και χρόνια η Ευρώπη έχει προχωρήσει απαγορεύοντας μόνο το PKK. Αυτό όμως δεν το δεχθήκαμε. Είπαμε ότι πρέπει να συμπεριλάβετε το FETO, το PYD και το YPG στο μνημόνιο. Προσπάθησαν να ξεφύγουν, αλλά είπαμε ότι αυτή είναι η κόκκινη γραμμή μας. Εάν δεν συμφωνείτε σίγουρα δεν μπορούμε να πούμε “ναι” στη συμφωνία. Μετά δέχτηκαν. Αυτό είναι μια απόδειξη της επιτυχούς μας διαπραγμάτευσης.

»Μέσα από τις διαπραγματεύσεις μας, τα PKK/PYD/YPG, FETO, όλες αυτές οι τρομοκρατικές οργανώσεις, μπαίνουν τώρα στα γραπτά αρχεία του ΝΑΤΟ. Αυτή γίνεται για πρώτη φορά. Με άλλα λόγια, το PKK ήταν στα κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά το YPG/PYD και η FETO δεν ήταν.

»Η Σουηδία θα εκδώσει στη χώρα μας 73 τρομοκράτες. Τώρα μας έστειλαν 3-4. Αλλά αυτοί δεν μας φτάνουν».

Πριν προχωρήσουμε στο τι λένε για το ίδιο θέμα οι σκανδιναβικές χώρες, ας κάνουμε μερικές διορθώσεις σχετικά με αυτές τις δηλώσεις και ας συνεχίσουμε:

1) Το υπογεγραμμένο κείμενο είναι ένα μνημόνιο συνεννόησης μεταξύ Φινλανδίας-Σουηδίας που θέλουν να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ και της Τουρκίας η οποία αντιτίθεται στην ένταξή τους. Δεν είναι έγγραφο του ΝΑΤΟ. Δεν υπάρχει υπογραφή κανενός αξιωματούχου του ΝΑΤΟ στο κάτω μέρος. Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ ενήργησε μόνο ως συντονιστής. Λέγεται «Τριμερές Μνημόνιο».

Από την άλλη πλευρά, το κείμενο «επιβεβαιώνει ότι το PKK είναι μια απαγορευμένη τρομοκρατική οργάνωση», αλλά δεν θεωρεί τους άλλους τρομοκράτες. Τα αναφέρει σε ξεχωριστή παράγραφο και λέει γι’ αυτές τις οργανώσεις ακριβώς τα εξής: «Η Φινλανδία και η Σουηδία δεν θα υποστηρίξουν το PYD/YPG και την οργάνωση που ορίζεται ως FETO στην Τουρκία».

2) Είναι ενδιαφέρον ότι το δεξί χέρι της κυβέρνησης Ερντογάν αγνοεί τι κάνει το αριστερό σε ένα τόσο φιλόδοξο ζήτημα. Διότι στον ιστότοπο του υπουργείου Δικαιοσύνης, ο υπουργός Μπεκίρ Μποζντάγ λέει: «Ο αξιότιμος πρόεδρός μας πέτυχε μια μεγάλη ιστορική νίκη εκ μέρους του τουρκικού έθνους και της Δημοκρατίας της Τουρκίας. Οι φάκελοι 6 μελών του PKK και 6 μελών του FETO στη Φινλανδία και 10 μελών του FETO και 11 μελών του PKK στη Σουηδία βρίσκονται σε αναμονή. Μετά το μνημόνιο που υπογράψαμε, θα επανέλθουμε και θα ξαναζητήσουμε την έκδοσή τους».

Αν και ο αριθμός των εκζητουμένων δεν αναφέρεται στο κείμενο του Τριμερούς Μνημονίου, υπολόγισα το άθροισμά τους και βγαίνουν 33 άτομα. Πώς βγαίνει αυτό το 73 που είπε ο Ερντογάν, δεν έχει γίνει κατανοητό μέχρι τώρα. Θα έλεγα ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας μπορεί να το μπέρδεψε με το ρυθμό του πληθωρισμού που ανακοίνωσε η TUIK, αλλά αυτό το ποσοστό είναι 78%. Ίσως να τον μπέρδεψε ο αριθμός 7.

3) Και πάλι, για ένα τόσο φιλόδοξο θέμα είναι περίεργο που η κυβέρνηση Ερντογάν μιλά χωρίς να εξετάσει τη σουηδική νομοθεσία. Διότι στη Σουηδία η απόφαση έκδοσης λαμβάνεται μόνο από τη δικαιοσύνη και όπως καθορίζεται στο Μνημόνιο. Στο Άρθ. 8/3 αναφέρεται ότι η έκδοση ενός ατόμου μπορεί να γίνει «σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τις Εκδόσεις».

Ο δημοσιογράφος Κενγκίζ Τσαντάρ, ο οποίος ζει πολλά χρόνια στη Σουηδία, δημοσίευσε τη δήλωση του Άντερς Έκα, προέδρου του Ανώτατου Εφετείου, και έδωσε επίσης την είδηση ​​στην ιστοσελίδα Kısadalga, ως εξής:

Η έκδοση 19 ατόμων που η Άγκυρα θεωρεί «τρομοκράτες» είχε προηγουμένως απορριφθεί από το σουηδικό δικαστήριο. Ο Άντερς Έκα λέει για το θέμα: «Δεν μπορούμε να καθίσουμε και να επανεξετάζουμε υποθέσεις που έχουν ήδη κριθεί. Η δουλειά μας είναι να ελέγχουμε για τυχόν εμπόδια στην έκδοση. [Επίσης] κατά τη θητεία μου στο Ανώτατο Δικαστήριο, δεν έχω εμπλακεί ποτέ στη δίκη ενός αιτήματος που αφορά έκδοση Σουηδού πολίτη».

Το Ανώτατο Δικαστήριο της Σουηδίας από το 2000 μέχρι σήμερα έχει εξετάσει περισσότερες από 30 υποθέσεις και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει εμπόδιο στην έκδοση μόνο σε 4 περιπτώσεις. (Ο Ερντογάν είπε: «Έχουν ήδη στείλει 3-4 από αυτούς»). Ένα από τα άτομα αυτά διωκόταν για κλοπή, το δεύτερο για διακίνηση ναρκωτικών και το τέταρτο για υποκίνηση σε ληστεία και παράνομη στέρηση της ελευθερίας.

Στον σουηδικό νόμο περί έκδοσης –ο οποίος είναι σύμφωνος με την ευρωπαϊκή σύμβαση του 1957–, η έκδοση δεν ισχύει για στρατιωτικά ή πολιτικά εγκλήματα. Επίσης, η ίδια ποινική κατηγορία πρέπει να ασκηθεί και στις δύο χώρες.

Εξάλλου, γνωρίζατε ότι αυτή την ευρωπαϊκή σύμβαση την υπογράψαμε και εμείς. Είναι ο νόμος υπ’ αριθμ. 18.11.1959/7376 που ανακοινώθηκε στο ΦΕΚ της 26/11/1959.

Με βάση αυτά που έχω καταλάβει, ο Σουηδός ανώτατος δικαστής είναι λίγο διαφορετικός από τους ανώτατους δικαστές στην Τουρκία. Δεν είναι το είδος του επικεφαλής του ανώτατου δικαστικού σώματος που πηγαίνει και μαζεύει τσάι με τον ασκούντα την εκτελεστική εξουσία. Ούτε σηκώνει τα χέρια του να προσευχηθεί ενώ φορά τη δικαστική τήβεννο, δίπλα στον επικεφαλής των Θρησκευτικών Υποθέσεων σε επίσημη τελετή και στο τέλος λέει: «Μη μας ασκείτε κριτική, η δικαιοσύνη θα λειτουργήσει ομαλά».

Όσο για τους αρμόδιους των σκανδιναβικών χωρών:

Η υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας Αν Λίντε, η οποία βρέθηκε σε δύσκολη θέση στη χώρα της λόγω των δηλώσεων του Ερντογάν ότι κατήγαγε διπλωματική νίκη –και κυρίως λόγω της αναφοράς του σε 73 άτομα που είναι υπό έκδοση–, δήλωσε: «Δεν υποκλιθήκαμε στον Ερντογάν. Δεν θα συναινέσουμε σε καμία έκδοση εκτός εάν υπάρχουν στοιχεία τρομοκρατικής δραστηριότητας. Δεν υπάρχει κανένας λόγος για τους Κούρδους να πιστεύουν ότι τα ανθρώπινα δικαιώματά τους ή τα δημοκρατικά τους δικαιώματα κινδυνεύουν».

Και ο Φινλανδός πρόεδρος Σάουλι Νιινίστο είπε τα ίδια: «Δεν αποκαλούμε το YPG τρομοκρατική οργάνωση στο κείμενο. Ο Ερντογάν ήθελε το YPG να περιλαμβάνεται στο κείμενο και τον δεχτήκαμε. Το YPG έχει συμπεριληφθεί για να συνεχιστεί η ανθρωπιστική βοήθεια σ’ αυτό. Τίποτα δεν άλλαξε».