Ουκρανικό: Πώς όμως βρέθηκε η Τουρκία στο προσκήνιο των προσπαθειών για την εξεύρεση λύσης;

Με τον πόλεμο να μαίνεται στην Ουκρανία για δεύτερη εβδομάδα, η πρώτη συνάντηση υψηλόβαθμων αξιωματούχων κλείστηκε για την επόμενη Πέμπτη και περνάει μέσα από την Τουρκία.

Η διεθνής κοινότητα στρέφει τις ελπίδες της τώρα για διπλωματική διέξοδο στον πόλεμο της Ουκρανίας στην τριμερή συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Τουρκίας, στην Αττάλεια. Το ραντεβού έκανε γνωστό χθες ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, με τον Ουκρανό Ντμίτρο Κουλέμπα να επιβεβαιώνει αργότερα. 

Πώς όμως βρέθηκε η Τουρκία στο προσκήνιο των προσπαθειών για την εξεύρεση λύσης;

Παρά την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, η Άγκυρα διατηρούσε πάντα στενούς πολιτικούς και οικονομικούς δεσμούς με τη Μόσχα και έχει πολλά να χάσει από την τρέχουσα κρίση. Η Τουρκία είναι επίσης μια από τις λίγες χώρες στην Ευρώπη που δεν έχει κλείσει τον εναέριο χώρο της στις ρωσικές πτήσεις.

Ενώ είναι επίσημα ευθυγραμμισμένη με το ΝΑΤΟ, η Τουρκία εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τις εισαγωγές φυσικού αερίου της Ρωσίας και έχει αγοράσει στρατιωτικό υλικό παρά τις έντονες αντιρρήσεις και τις κυρώσεις από την Ουάσιγκτον. Ταυτόχρονα, έχει πραγματοποιήσει σημαντικές επενδύσεις στην Ουκρανία, με το διμερές εμπόριο να αγγίζει τα 5,5 δισ. λίρες μόνο το 2020 και έχει υποστηρίξει σθεναρά τις αξιώσεις του Κιέβου στην Κριμαία, που προσαρτήθηκε από τη Ρωσία μετά το Μαϊντάν (Euromaidan) του 2014.

Αξιωματούχος είχε χαρακτηρίσει πέρυσι αυτή τη διαμάχη μεταξύ των δύο χωρών της Ανατολικής Ευρώπης ως προβληματική για την Άγκυρα, καθώς «η Τουρκία είναι κοντά στη Ρωσία και την Ουκρανία». Είχε τονίσει, ωστόσο, ότι θα εργαστεί για να προσπαθήσει να ενθαρρύνει τη συμφιλίωση.

Όντως, πριν τη ρωσική εισβολή και καθώς οι υπηρεσίες πληροφοριών της Δύσης προειδοποιούσαν ότι η Μόσχα θα μπορούσε να ετοιμάζει επίθεση, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προσπάθησε να αναλάβει το ρόλο του ειρηνοποιού, προτείνοντας να φιλοξενήσει συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών. «Επιθυμία μας είναι να μπορέσουμε να ενστερνιστούμε τον ρόλο του μεσολαβητή και να κάνουμε ό,τι μας αναλογεί», είχε πει τότε. 

Με την εισβολή στην Ουκρανία, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έκλεισε τον δρόμο της διπλωματίας, με την Τουρκία να τηρεί προσεκτική στάση στην αντίδρασή της. Η Άγκυρα αναγνώρισε- αν και όχι ακαριαία- την κίνηση των Ρώσων ως «πόλεμο», παρά την επιμονή του Κρεμλίνου ότι είναι απλώς μια «ειδική στρατιωτική επιχείρηση».

Επίσης, ο Ερντογάν έδωσε εντολή να κλείσουν τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων, που συνδέουν τη Μαύρη Θάλασσα με τη Μεσόγειο, για τα πολεμικά πλοία. Σύμφωνα με τους όρους της συνθήκης του Μοντρέ, η Άγκυρα μπορεί να ελέγξει ποιος διέρχεται από τη στενή πλωτή οδό και ουσιαστικά έχει εμποδίσει τους ρωσικούς στόλους να συνδεθούν με τους συμπατριώτες τους στα ανοικτά των ακτών της Ουκρανίας.

Παρόλο που η Άγκυρα έχει καταδικάσει τον πόλεμο του Πούτιν, ο Τούρκος ηγέτης έχει δηλώσει ότι παρόλο που σχεδιάζει να ευθυγραμμιστεί με τα άλλα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ στην απάντησή τους στον ρωσικό πόλεμο, δεν είναι διατεθειμένος να θυσιάσει τα «εθνικά συμφέροντα» της χώρας του για τις σχέσεις της και με τις δύο πλευρές.

Μια περιοχή όπου ο Ερντογάν δεν δείχνει αυτοσυγκράτηση είναι ο οπλισμός της Ουκρανίας και οι παραδόσεις των προηγμένων επιθετικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar της Τουρκίας στο Κίεβο τις τελευταίες ημέρες. Βλέποντας τη χρήση τους για πρώτη φορά σε μεγάλη σύγκρουση μεταξύ δύο δυνάμεων, τα drones έχουν θεωρηθεί ότι βοήθησαν στην απομάκρυνση εχθρικών τεθωρακισμένων, τόσο πολύ που γρήγορα απέκτησαν μια σχεδόν θρυλική διάσταση.  

Η επιφυλακτική σχέση μεταξύ των Ερντογάν και Πούτιν είχε προκαλέσει ανησυχία στους δυτικούς αξιωματούχους τα τελευταία χρόνια, υποστηρίζοντας ότι οι δύο άνδρες είναι φτιαγμένοι από την ίδια στόφα. Ωστόσο, όταν πιέστηκε από την κατάσταση, η Άγκυρα φαίνεται να τάσσεται στο πλευρό της Δύσης, χωρίς όμως να καίει τις γέφυρές της με τη Μόσχα.

Η Τουρκία θεωρεί, ωστόσο, ότι αποτελεί τον ιδανικό μεσολαβητή στη σύγκρουση λόγω των στενών δεσμών που διατηρεί τόσο με το Κίεβο όσο και με τη Μόσχα.  Ο Ερντογάν μίλησε μάλιστα με τον Πούτιν την Κυριακή και τον προέτρεψε να κηρύξει γενική κατάπαυση του πυρός. Ωστόσο, ο Πούτιν είπε ότι η Ρωσία θα σταμτήσει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις μόνο εάν η Ουκρανία σταματήσει τις μάχες και ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της Μόσχας.

 naftemporiki.gr με πληροφορίες από Reaction