Με τον πληθωρισμό να τρέχει πάνω από το 40%, οι Τούρκοι ψάχνουν στήριξη στο δολάριο 

Ο πληθωρισμός στην Τουρκία αναμένεται να παραμείνει πάνω από το 40% για το μεγαλύτερο μέρος του 2022, σύμφωνα με σημείωμα της Goldman Sachs, η οποία προβλέπει ότι το ποσοστό θα ξεπεράσει το προσφάτως ανακοινωθέν 36% του περασμένου μήνα.

Ο πληθωρισμός στη χώρα επιταχύνθηκε στο 36,1% τον Δεκέμβριο, ανακοίνωσε τη Δευτέρα η Τουρκική Στατιστική Υπηρεσία, σημειώνοντας νέο ρεκόρ, ενώ οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν στο 13,58%.

Η Τουρκία διατηρεί επί του παρόντος τον όγδοο υψηλότερο πληθωρισμό στον κόσμο, ανέφερε το Reuters τη Δευτέρα, επικαλούμενο μια λίστα Trading Economics, πράγμα που φέρνει τη χώρα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πίσω από τη Ζιμπάμπουε και την Αργεντινή και μπροστά από το Ιράν και την Αιθιοπία.

Ο πληθωρισμός του Δεκεμβρίου της χώρας σηματοδοτεί τον υψηλότερο πληθωρισμό εδώ και δύο σχεδόν δεκαετίες από τότε που ο Τούρκος πρόεδρος ανέλαβε την εξουσία, και απειλεί να διαβρώσει περαιτέρω την υποστήριξη προς το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), η οποία βαίνει μειούμενη και ανάγκασε τον Ερντογάν να καταφύγει σε πρακτικές δημιουργίας εμφυλιακού κλίματος.

Η τουρκική λίρα έχασε το 44% της αξίας της πέρυσι, όταν έφτασε σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ έναντι του δολαρίου, μετά από επανειλημμένες περικοπές του κόστους δανεισμού από την κεντρική τράπεζα, μια κίνηση που παρότρυνε ο Ερντογάν ως μέρος της ανορθόδοξης πολιτικής του, η οποία υποστηρίζει ότι το υψηλό κόστος δανεισμού είναι η αιτία του πληθωρισμού και όχι ένα φρένο στα κέρδη των τιμών.

Το Reuters επικαλέστηκε τη Δευτέρα προβλέψεις οικονομολόγων ότι ο πληθωρισμός θα μπορούσε να φτάσει έως και το 50% μέχρι την άνοιξη χωρίς αντιστροφή προς την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής: “Οι τιμές θα πρέπει να αυξηθούν άμεσα και επιθετικά γιατί αυτό είναι επείγον”, ανέφερε ο Οζλέμ Ντεριτζί Σενγκιούλ, ιδρυτικό στέλεχος της Spinn Consulting στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Σενγκιούλ απέρριψε την πιθανότητα δράσης από πλευράς κεντρικής τράπεζας, σημειώνοντας ότι ο ετήσιος πληθωρισμός “θα έφτανε πιθανότατα το 40-50% μέχρι τον Μάρτιο”, οπότε και οι διοικητικές αυξήσεις των τιμών θα είχαν προστεθεί στο μείγμα, συμπεριλαμβανομένης μιας αύξησης 50% στον κατώτατο μισθό.

Οι Τούρκοι συνεχίζουν να κρατιούνται από το δολάριο

Τούρκοι επενδυτές εξακολουθούν να είναι προσκολλημένοι σε ξένα νομίσματα, υπονομεύοντας το σχέδιο του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να στηρίξει τη λίρα χωρίς να αυξήσει τα επιτόκια. 

Οι εταιρείες αύξησαν τις διαθέσεις τους σε ξένο νόμισμα κατά περίπου 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια τις επτά ημέρες έως τις 24 Δεκεμβρίου, εκμεταλλευόμενες το ράλι που είδε τη λίρα σχεδόν να διπλασιάζει την αξία της εκείνη την εβδομάδα. Ενώ τα νοικοκυριά μείωσαν τις θέσεις τους κατά κάτι περισσότερο από 100 εκατομμύρια δολάρια, δεν σημειώθηκε σχεδόν καμία μείωση στις συνολικές καταθέσεις σε ξένο νόμισμα, οι οποίες ανήλθαν στο ποσό-ρεκόρ των 239 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της κεντρικής τράπεζας.

Αυτή η αγάπη για τα δολάρια στην Τουρκία είναι καθαρά απότοκος της νομισματικής πολιτικής που για χρόνια παρέμεινε πολύ χαλαρή για να βάλει καπάκι στον πληθωρισμό και το αποτέλεσμα αυτού ήταν να την πληρώσει η λίρα. Υπογραμμίζει επίσης τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αρχές για να πείσουν τους επενδυτές να μετατρέψουν τις αποταμιεύσεις τους σε τοπικό νόμισμα, το οποίο έχει χάσει περισσότερο από το 85% της αξίας του έναντι του δολαρίου από το 2012.

“Ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι συσσώρευαν ξένο νόμισμα μέχρι σήμερα ήταν η δυσπιστία και το ζήτημα της εμπιστοσύνης εξακολουθεί να υπάρχει”, δήλωσε ο Εβρέν Κιρίκογλου, ένας ανεξάρτητος στρατηγικός αναλυτής με έδρα την Κωνσταντινούπολη, διαψεύδοντας καταφανέστατα τον υπουργό Οικονομικών της Τουρκίας, Νουρετίν Νεμπάτι, ο οποίος δήλωσε πριν μερικές μέρες ότι ο κόσμος έχει εμπιστοσύνη στην οικονομική πολιτική του Τούρκου προέδρου. 

Αντί να αυξήσει το κόστος δανεισμού για να προσελκύσει τους αποταμιευτές σε λογαριασμούς σε λίρες, η κυβέρνηση λέει ότι θα αποζημιώσει τους κατόχους λίρας για τυχόν απώλειες συναλλάγματος που υπερβαίνουν το επιτόκιο των βραχυπρόθεσμων καταθέσεών τους – που επί του παρόντος υποχωρεί περίπου 19 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τον μετρούμενο πληθωρισμό. 

Το επίσημο αφήγημα είναι ότι αυτό το νέο χρηματοπιστωτικό μέσο αλλάζει το παιχνίδι γιατί θα μειώσει τη ζήτηση για δολάρια και ευρώ που έχει επιβαρύνει το νόμισμα και ταυτόχρονα θα επιτρέψει στα επιτόκια να παραμείνουν χαμηλά και να τονώσει την ανάπτυξη. 

Μικρό ενδιαφέρον

Το αλίευμα είναι ότι, μέχρι στιγμής, η όρεξη για το προϊόν παραμένει χλιαρή, με μόλις 84 δισεκατομμύρια λίρες (6,3 δισεκατομμύρια δολάρια) από το σύνολο των 5,2 τρισεκατομμυρίων λιρών σε καταθέσεις να μετακινούνται σε νέες καταθέσεις συνδεδεμένες με ξένο νόμισμα, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών: “Οι άνθρωποι φαίνεται να μην καταλαβαίνουν το νέο προϊόν και φοβούνται ότι κάποιες μελλοντικές αλλαγές θα μπορούσαν να τους εμποδίσουν να αγοράσουν πίσω το συνάλλαγμα που πούλησαν”, είπε ο Κιρίκογλου. 

Σε συνδυασμό με τα πιο πρόσφατα επίσημα στοιχεία για τα αποθεματικά, οι ροές υποδηλώνουν ότι οι παρεμβάσεις στην αγορά συναλλάγματος μπορεί να έπαιξαν πολύ μεγαλύτερο ρόλο στην τόνωση της πρόσφατης ανόδου στο τοπικό νόμισμα.

Τον περασμένο μήνα, η λίρα αυξήθηκε κατά 79% από το χαμηλό ρεκόρ των 18,3633 στις 20 Δεκεμβρίου σε υψηλό άνω του ενός μήνα στα 10,2512. Αυτό συνέπεσε με την ανάληψη 3,53 δισ. δολαρίων στα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας την εβδομάδα που έληξε στις 24 Δεκεμβρίου, σημειώνοντας πτώση από τα τέλη Νοεμβρίου στα 16 δισ. δολάρια.

Με τον πληθωρισμό να ξεπερνά το 36% και τα επίσημα αποθέματα της Τουρκίας να μειώνονται, το ερώτημα για ορισμένους είναι πόσο ακόμη οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορούν να σταθούν εμπόδιο στη ζήτηση δολαρίων.

Συναλλαγματικές παρεμβάσεις

Το μέγεθος των πρόσφατων παρεμβάσεων θυμίζει πράξεις που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2018 και 2020, όταν οι κρατικοί δανειστές πλημμύριζαν συστηματικά την αγορά με δολάρια απροειδοποίητα για να στηρίξουν τη λίρα. Η κυβέρνηση διέψευσε αναφορές για τις λεγόμενες backdoor πωλήσεις. 

Τα ακαθάριστα αποθεματικά της Τουρκίας ανέρχονται σε 110,9 δισεκατομμύρια δολάρια. Ωστόσο, τα καθαρά αποθεματικά – τα οποία πολλοί οικονομολόγοι χρησιμοποιούν ως μετρητή για το πόση δύναμη πυρός έχουν στη διάθεσή τους οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής – είναι τώρα μόλις 8,6 δισεκατομμύρια δολάρια. Μάλιστα προ ολίγων ωρών έγινε γνωστό το τέχνασμα της 31ης Δεκεμβρίου 2021, κατά το οποίο η κεντρική τράπεζα κατάφερε να καταγράψει κέρδη 10 δισ. δολαρίων σε μία ημέρα και αντί για ζημία 70 δισ. λιρών, να κλείσει το έτος με κέρδος 60 δισ. λιρών.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι η αγορά ήδη παραπαίει, με τη λίρα να διολισθαίνει στις 13,33 ανά δολάριο την Τρίτη για να επιστρέψει σε ιστορικό χαμηλό και να επεκτείνει την πτώση της από το υψηλό του Δεκεμβρίου στο 23%.

“Υποθέτω ότι οι άνθρωποι δεν θα τρέχουν πια στα δολάρια, αλλά το βασικό σημείο είναι να προσελκύσει τους κατόχους συναλλάγματος στο σύστημα, διαφορετικά η κεντρική τράπεζα δεν μπορεί να συνεχίσει να ανταποκρίνεται στη ζήτηση συναλλάγματος των πολιτών με τα αποθέματά της”, είπε ο Kιρίκογλου.

Πέτρος Κράνιας

capital.gr