Η στόχευση σε υψηλή βραχυπρόθεσμα ανάπτυξη και πώς μπορεί όλη η στρατηγική να γυρίσει μπούμερανγκ. Η αυξημένη δολαριοποίηση, το σενάριο υπερπληθωρισμού και ο πονοκέφαλος της εξόφλησης του χρέους.

Η υπεράσπιση της πρόσφατης μείωσης επιτοκίων και της κήρυξης «οικονομικού πολέμου ανεξαρτησίας» από τον Τούρκο πρόεδρο Recep Tayyip Erdogan οδήγησε σε «βουτιά» της λίρας και έκανε τους αναλυτές να αναρωτιούνται πόσο περισσότερο είναι πρόθυμος να αφήσει το τοπικό νόμισμα να πέσει.

Ο Erdogan, που έχει καρατομήσει τρεις διοικητές της κεντρικής τράπεζας της χώρας από τα μέσα του 2019 και είναι πολέμιος των υψηλών επιτοκίων, επιμένει πως θα συνεχίσει στον δρόμο των χαμηλών επιτοκίων, στην προσπάθειά του να τονώσει την ανάπτυξη και τις επενδύσεις. Οι forecasters, περιλαμβανομένου του ΔΝΤ, προβλέπουν πως το ΑΕΠ της χώρας θα εμφανίσει ρυθμό ανάπτυξης 9% φέτος -έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς παγκοσμίως.

Αλλά με τη λίρα να καταγράφει πτώση 15% την Τρίτη, οι αναλυτές προειδοποιούν πως η μεταβλητότητα του νομίσματος μπορεί να περιορίσει σοβαρά τη μελλοντική ανάπτυξη. Η προσέγγιση του Erdogan, όπως σημειώνουν, ενέχει σημαντικούς κινδύνους για την υγεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος και της ευρύτερης οικονομίας της χώρας -καθώς και προοπτική αυξανόμενης λαϊκής δυσαρέσκειας. Βλέπουν τέσσερα βασικά σημεία πίεσης:

Θα γυρίσουν σε δολάριο περισσότερες αποταμιεύσεις;

Οι τουρκικές τράπεζες επιτρέπουν στους πελάτες τους να έχουν καταθέσεις σε ξένα νομίσματα όπως και σε λίρα. Τα τελευταία χρόνια, οι Τούρκοι όλο και περισσότερο προτιμούν να διατηρούν τα χρήματά τους σε δολάρια και ευρώ, καθώς ο υψηλός πληθωρισμός και τα χαμηλά επιτόκια έχουν διαβρώσει τις αποδόσεις στις καταθέσεις σε λίρα. Οι καταθέσεις σε ξένα νομίσματα αποτελούν το 55% όλων των καταθέσεων στον τραπεζικό κλάδο της χώρας -περίπου 260 δισ. δολάρια– έναντι του 49% που ήταν το 2018. Οι αναλυτές ανησυχούν πως μπορεί να αυξηθούν ακόμα περισσότεροι οι αποταμιεύσεις σε δολάρια, κλιμακώνοντας περαιτέρω την πίεση στη λίρα και δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο.

Η μεγαλύτερη ανησυχία τους είναι πως ο κόσμος θα χάσει την εμπιστοσύνη του και θα επιδιώξει να αποσύρει από τις τράπεζες τα μετρητά του, κάτι που συνέβη σε μικρή κλίμακα κατά τη διάρκεια της τελευταίας νομισματικής κρίσης τον καλοκαίρι του 2018. «Η ανησυχία μου από εδώ και στο εξής είναι: θα ήθελες να διατηρήσεις τα χρήματά σου στον τουρκικό τραπεζικό κλάδο;» σημειώνει ο Phoenix Kalen, αναλυτής αναδυόμενων αγορών της Société Générale.

Την τελευταία φορά που σημειώθηκε πλήρες bank run στην Τουρκία, όταν δηλαδή οι πελάτες έχασαν την εμπιστοσύνη τους και έσπευσαν να αποσύρουν τις καταθέσεις τους από τις τράπεζες, ήταν το 2001. Σε ένα τέτοιο σενάριο, η κυβέρνηση θα μπορούσε να επιλέξει να επιβάλει ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων (capital controls), όπως μέτρα για να δυσκολέψει την ανάληψη σκληρού νομίσματος, αν και προηγουμένως επέμενε πως δεν θα πράξει κάτι τέτοιο.

Πόσο ψηλά θα πάνε οι τιμές;

Η εκτίναξη των τιμών βρίσκεται ήδη στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας της Τουρκίας. Ο ετήσιος πληθωρισμός ήταν σχεδόν 20% τον Οκτώβριο, σύμφωνα με το τουρκικό ινστιτούτο στατιστικής. Ο πληθωρισμός των τιμών τροφίμων, που ξεπέρασε το 27% σε ετήσια βάση τον ίδιο μήνα, έχει πλήξει ιδιαίτερα σκληρά τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα.

για τη συνέχεια Euro2Day