Η Τουρκία επιμένει στα δύο κράτη και οι ΗΠΑ αργοπορούν

Ανδρέας Πιμπίσιης   

Οι καθημερινές προκλήσεις της τουρκικής πλευράς με τα μηνύματα για αλλαγή της βάσης λύσης του Κυπριακού, και η καθυστέρηση από πλευράς Ηνωμένων Εθνών να συγκαλέσουν την άτυπη προπαρασκευαστική συνάντηση των πέντε, είναι οι δύο αρνητικοί παράγοντες που δημιουργούν ένα επικίνδυνο κοκτέιλ στο Κυπριακό. Η Λευκωσία ανησυχεί για την τροπή που έχουν πάρει οι εξελίξεις στο Κυπριακό και δεν αποκλείει μεθοδεύσεις από πλευράς Άγκυρας για κέρδη στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και όχι για λύση του προβλήματος. 

Η δημόσια παρέμβαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε σχέση με τη μορφή λύσης του Κυπριακού δεν αφήνει πολλά περιθώρια παρερμηνειών ως προς το ποιες είναι οι βλέψεις της Άγκυρας στο Κυπριακό. Η δήλωση Ερντογάν αποτελεί συνέχεια μιας ρητορικής, που εντάθηκε το τελευταίο 15θήμερο, από τουρκικής πλευράς με στόχο να περάσει το μήνυμα ότι δεν συζητά τίποτε άλλο στο Κυπριακό παρά μόνο τη λύση δύο κρατών. Μια ρητορική που μέχρι τώρα δεν βρίσκει ανταπόκριση σε ξένα κέντρα αποφάσεων (με εξαίρεση τη Βρετανία που προσπαθεί να βρει μια μέση οδό), τα οποία επαναλαμβάνουν ότι δεν αποδέχονται κάτι πέραν της λύσης διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Και αυτή η προσέγγιση των ξένων φαίνεται να υπαγόρευσε την παρέμβαση Ερντογάν προκειμένου να περάσει το μήνυμα ότι «εννοεί αυτά που λέει η Άγκυρα στο Κυπριακό». 

Η επιμονή σε λύση δύο κρατών από τουρκικής πλευράς είναι ο ένας εκ των δύο παραγόντων που δημιουργούν αρνητικές προοπτικές στο Κυπριακό. Ο δεύτερος παράγοντας είναι η καθυστέρηση που παρουσιάζεται στη σύγκληση της άτυπης πενταμερούς από πλευρά του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. 

Το γεγονός ότι δεν διαφαίνεται κάποια κινητικότητα από μέρους των Ηνωμένων Εθνών, φαίνεται να αφήνει περιθώριο στην τουρκική πλευρά να έρχεται και να επανέρχεται με τις θέσεις της περί λύσης δύο κρατών. Δεν αποκλείεται την ίδια ώρα τα Ηνωμένα Έθνη, βλέποντας αυτή τη στάση της τουρκικής πλευράς, να μην τολμούν να συγκαλέσουν άτυπη συνάντηση 5+1 φοβούμενα ένα αδιέξοδο στην προσπάθεια. Εξέλιξη που δεν θέλει να τη φορτωθεί ο Αντόνιο Γκουτέρες, γιατί θα είναι η δεύτερη αποτυχία του στο Κυπριακό, μετά το Κραν Μοντάνα. 

Δεν αποκλείεται κάποιοι να εκτιμούν πως η Τουρκία σε κάποια φάση, ενδεχομένως όταν πλησιάσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που είναι και η κύρια έγνοια της αυτή την περίοδο, να ρίξει μερικώς του τόνους. Εξάλλου, όσοι παρακολουθούν το Κυπριακό ξέρουν πως παραμονές ανάλογων εξελίξεων στο Κυπριακό η Τουρκία πάντοτε ανεβάζει τους τόνους για να έρθει μετά να εμφανιστεί συγκαταβατική. Στην προκειμένη περίπτωση, να φύγει από τη ρητορική της λύσης δύο κρατών και να εμφανιστεί υπέρμαχος της λύσης συνομοσπονδίας. Ωστόσο, αυτό θα κρατά τη λύση του Κυπριακού εκτός της συμφωνημένης βάσης ΔΔΟ. 

Και επειδή η προσπάθεια της Τουρκίας είναι να έχει κέρδος στη σύνοδο του Μαρτίου, στη Λευκωσία κυβερνητικοί κύκλοι αναφέρουν πως σε περίπτωση που δεν υπάρξουν θετικές εξελίξεις στο Κυπριακό, θα επιμείνει να μη συζητηθεί καν στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ η λεγόμενη θετική ατζέντα της Τουρκίας, ούτε και να εκδοθούν συμπεράσματα.

Στο Λόφο πέραν των αναλύσεων συνεχίζεται η προετοιμασία ώστε η ελληνοκυπριακή πλευρά να είναι έτοιμη όταν συγκληθεί η πενταμερής και παράλληλα να υπάρχουν έτοιμες απαντήσεις. Έχουν καθοριστεί 16 διαφορετικές ενότητες και για κάθε μια από αυτή έχει ετοιμαστεί χωριστή μελέτη η οποία παρουσιάστηκε στον Πρόεδρο Αναστασιάδη. Πρόκειται για νομικές απαντήσεις στα διαφορετικά επιχειρήματα που προβάλλει η Τουρκία σήμερα για να μας πει εν τέλει ότι η ομοσπονδία ανήκει στο παρελθόν και πως αυτό που συζητά σήμερα είναι μόνο τη λύση δύο κρατών.

Οι παρουσιάσεις έγιναν σε δύο πολύωρες συσκέψεις του Προέδρου με τις διαπραγματευτικές ομάδες που συνήλθαν την Τετάρτη και την Πέμπτη. Στόχος είναι να συμπυκνωθούν οι αναλύσεις σ’ ένα έγγραφο το οποίο να έχουν μπροστά τους ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και ο Ελληνοκύπριος διαπραγματευτής όποτε προσκληθούν από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. 

Απάντηση και ετοιμότητα για συνομιλίες 

Θα πρέπει η Τουρκία να συνειδητοποιήσει ότι δεν αποδεχόμαστε οποιεσδήποτε επεκτατικές πολιτικές της, αναφέρει σε γραπτή του δήλωση ο κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Κυριάκος Κούσιος, σχολιάζοντας αναφορές του αντιπροέδρου και του υπουργού Άμυνας της Τουρκίας, Φουάτ Οκτάι και Χουλουσί Ακάρ, αντίστοιχα.

Ο κ. Κούσιος σημειώνει πως “θέλουμε να καταστήσουμε σαφές ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με πολιτική βούληση και αποφασιστικότητα, θα συμμετάσχει στην άτυπη πενταμερή την οποία αναμένεται να συγκαλέσει ο ΓΓ των ΗΕ και η οποία ευελπιστούμε ότι θα είναι η απαρχή για να επιτευχθεί μια δίκαιη, διαρκής, βιώσιμη και λειτουργική λύση του Κυπριακού, στη βάση των αποφάσεων των ΗΕ, των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας, αλλά και των αρχών και αξιών της ΕΕ, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις μιας επανενωμένης πατρίδας, χωρίς ξένους στρατούς και αναχρονιστικές εγγυήσεις, και που θα συνεχίσει να είναι μέλος της ΕΕ. Μιας λύσης που θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τόσο των Ελληνοκυπρίων όσο και των Τουρκοκυπρίων”.

Προσθέτει πως “καθόσον αφορά τα Βαρώσια, θα πρέπει η Τουρκία να συνειδητοποιήσει ότι δεν αποδεχόμαστε οποιεσδήποτε επεκτατικές πολιτικές της οι οποίες επίσης δεν είναι αποδεκτές ούτε από τον ΟΗΕ μέσω των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας για την Αμμόχωστο και ιδιαίτερα των ψηφισμάτων 550 και 789, αλλά ούτε και από την ΕΕ και τον διεθνή παράγοντα, ευρύτερα”.

“Με αυτές τις ξεκάθαρες θέσεις θα επιδιώξουμε τη λύση του κυπριακού προβλήματος, ευελπιστώντας ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά και η Τουρκία θα ανταποκριθούν θετικά”, καταλήγει ο κυβερνητικός Εκπρόσωπος.