Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου*

Μετά τη Σύνοδο των ηγετών του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (ΣΣΚ), 05/01/2021, επανέρχεται η σταθερότητα μεταξύ των μελών του με άμεσες ενέργειες, ήπιες πολιτικές δηλώσεις, αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων, αλλά και επίσκεψη υπουργών οικονομίας σε χώρες που χρειάζονται  οικονομική ενίσχυση, ανθρωπιστική βοήθεια, νέες επενδύσεις κλπ.

Το αποτέλεσμα αυτό ευνοεί σημαντικά στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς να αφήνει περιθώρια μονομερούς εκμετάλλευσης, όπως υπαινίσσονται συναισθηματικά φορτισμένοι παρατηρητές των τεκταινομένων.  

Η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ (11^η Δεκεμβρίου 2020) με λεκτικό πολιτικού διαλόγου, επιβεβαιώνει την απόφαση της Ευρώπης να συμβάλλει στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της Ανατολικής Μεσογείου. Όλες οι χώρες της ΕΕ, αλλά και αυτές της ενταξιακής διαδικασίας  δείχνουν με τον τρόπο τους ότι κατανοούν τις απαιτήσεις της εποχής μας.

Συνεπώς μικρή σημασία έχουν δημόσιες δηλώσεις που απλώς χαϊδεύουν το εθνικό ακροατήριο. Οι διερευνητικές επιστρέφουν στο πλαίσιο, που έχουν αποφασίσει οι δύο χώρες από την αρχή της διαδικασίας (status quo ante με ότι αυτό σημαίνει για την ερμηνεία του διεθνούς δικαίου και των συμφωνηθέντων μεταξύ και των δύο πλευρών). Η Άγκυρα οριστικοποίησε την ημερομηνία των συνομιλιών αντιλαμβανόμενη ότι έφτασε η πολιτική στιγμή προσαρμογής στις διεθνείς της υποχρεώσεις. Κάθε πλευρά επαναφέρει τους τίτλους έναρξης που ικανοποιούν την διεθνή προσδοκία, αλλά και τις επιθυμίες των λαών τους. Απλώς υπογραμμίζουν με τον τρόπο τους την πεμπτουσία της win-win διαδικασίας,  που θα ολοκληρωθεί.

Η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι μόνο οι Κύπριοι θα αποφασίσουν σε τι κράτος θα ζήσουν. Αυτό που άρχισε με την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ θα ολοκληρωθεί είτε με την επιστροφή της Τουρκίας στην πλήρη και ανεμπόδιστη ενταξιακή της  διαδικασία, είτε με την επιλογή της διεθνούς απομόνωσης που οδηγεί τον τουρκικό λαό στην καθυστέρηση.  

Οι διερευνητικές θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο που επιτρέπει ορθολογική συζήτηση των θεμάτων της Ημερήσιας Διάταξης που διεκόπη το 2016. Οι συνομιλίες στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ θα συμβάλλουν δημιουργικά στην αποκατάσταση συνεργασίας που εξασφαλίζει τη Νοτιοανατολική πτέρυγα. Τα προβλήματα της συμμαχίας με την Τουρκία και το ειδικότερο των S-400, που μας απασχολεί συνολικά, αλλά κυρίως “σκοτεινιάζει” τη σχέση ΗΠΑ-Τουρκίας, θα ακολουθήσει την πορεία που επιβάλλεται από την πραγματικότητα της Ατλαντικής Συμμαχίας.

Η εξαιρετική πρόταση της Διεθνούς Διάσκεψης έχει κινητοποιήσει τα ενδιαφερόμενα μέρη. Όλοι γνωρίζουν ότι στις διεθνείς διασκέψεις συμμετέχουν μόνο κράτη. Ο προβληματισμός που βασανίζει την ψυχή και το μυαλό, αλλά και τις εθνικές μας ευαισθησίες δεν έχει έρεισμα. Μετά την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ τα δεδομένα έχουν μεταβληθεί υπέρ της Λευκωσίας. Η κυρίαρχη Κυπριακή Κυβέρνηση θα σχηματίσει την αντιπροσωπεία που θα την εκπροσωπήσει στη Διάσκεψη. Πιθανώς η Τουρκία να περιλάβει στην τουρκική αντιπροσωπεία μέλη της παράνομης κυβέρνησης των κατεχομένων, αλλά μία τέτοια κίνηση, παρ’ όλο που διπλωματικά είναι ανεκτή, δεν αποτελεί αναγνώριση, απλώς θα επιβεβαιώσει για μία ακόμη φορά τον συνεχή βιασμό του διεθνούς δικαίου. Επειδή όμως διακρίνεται διεθνής διάθεση να ρυθμισθούν εκκρεμότητες του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που ακόμη συντηρούν εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή, θα ήταν σκόπιμο να αναληφθεί αμέσως πρωτοβουλία για την πραγματοποίηση Διεθνούς Διάσκεψης. Εκδήλωση Ελληνικής πρωτοβουλίας  που θα επιταχύνει τη Διοργάνωση της Διεθνούς Διάσκεψηςυπό την συμπροεδρία ΟΗΕ, ΕΕ, ΣΣΚ,  για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών και την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στη λογική που επιβάλλει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας θα είχε ιδιαίτερη σημασία για όλη τη συζήτηση που θα εξελιχθεί και θα αφορά την περιοχή μας και όλους τους δρώντες σε αυτήν.

Οι συμπρόεδροι με τη θεσμική ευθύνη τους και δεδομένη την εντολή της διεθνούς κοινότητας θα εργασθούν για την εκτόνωση των εντάσεων, την αναπτυξιακή συνεργασία, τη σταθερότητα και τη συνεννόηση προς όφελος της διεθνούς ειρήνης και της καλής γειτονίας των κρατών της περιοχής. Ταυτοχρόνως, με στόχο την επιτυχή εξέλιξη του όλου εγχειρήματος, τα κράτη και οι συμμετέχοντες διεθνείς και περιφερειακοί οργανισμοί  δικαιούνται να ζητήσουν γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου του Δικαίου της Θάλασσας επί σημείων που θα μπορούσαν να περιπλέξουν τις συνομιλίες και να ακυρώσουν τις εργασίες της Διάσκεψης.

Από τις μακρές συνομιλίες προετοιμασίας της Συνόδου Κορυφής των χωρών ΣΣΚ, που κατέληξε στην άμβλυνση των αντιπαραθέσεων σε ένα δύσκολο “ενδοοικογενειακό” θέμα, συνάγεται ότι οι συμβουλές των νομικών αξιοποιήθηκαν με τον προσφορότερο διπλωματικό τρόπο προκειμένου να αποδεχθούν όλοι ότι καλύτερα να προωθούνται οι διακρατικές σχέσεις με πολιτική βούληση και αξιοποίηση της διπλωματίας  παρά να προωθούνται με συνυποσχετικό, αν αυτό επιτευχθεί, στο αυστηρότατο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαστηρίου.

Το ενδιαφέρον όλων εστιάζεται στο κοινό συμφέρον, αλλά και την επίτευξη των εθνικών επιδιώξεων. Επειδή όμως η πολιτική επιλογή ολίγων στηρίζεται επιμόνως στην αξιοποίηση των κανονιοφόρων, προκειμένου να ακυρώνεται η διπλωματία, τα κράτη ορθώς επιλέγουν και να εκσυγχρονίζονται αμυντικά.

Οι ανταγωνισμοί δυστυχώς διατηρούνται και διαμορφώνουν καθημερινότητα. Οι υπεύθυνες κυβερνήσεις συνεργαζόμενες αντιμετωπίζουν με τον αποτελεσματικότερο δυνατό τρόπο τις ακρότητες, ώστε τον 21ο αιώνα να ακυρώνονται τακτικές και ρεβανσιστικές επιλογές, που τον προηγούμενο αιώνα προκάλεσαν δύο Παγκόσμιους Πολέμους.

*Πρέσβυς ε.τ.

Πηγή: Έθνος