David L. Phillips

Η σπείρα της θανατηφόρας βίας στον Νότιο Καύκασο εντείνεται. Ενώ η σύγκρουση μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και των Αρμενίων σιγοβράζει για τουλάχιστον τριάντα χρόνια, η πρόσφατη ένοπλη σύρραξη κλιμακώθηκε όταν οι δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν επιτέθηκαν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, έναν θύλακα των Αρμενίων στα νοτιοδυτικά του Αζερμπαϊτζάν, στις 27 Σεπτεμβρίου. Ο τρέχων πόλεμος είναι τρομακτικά θανατηφόρος και δυσάρεστος λόγω της εκτεταμένης εμπλοκής της Τουρκίας.

Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προκαλεί άμεση στρατιωτική βία και υπονομεύει τη διπλωματία με στόχο την επίτευξη εκεχειρίας. Η Τουρκία πυροδότησε συγκρούσεις από το 1993 όταν επέβαλε αποκλεισμό της Αρμενίας. Ο Ερντογάν διέλυσε τα πρωτόκολλα του 2009 για το άνοιγμα των συνόρων και τη δημιουργία διπλωματικών σχέσεων με την Αρμενία, γεγονότα τα οποία σχεδιάστηκαν και εκτελέστηκαν από Τούρκους διπλωμάτες. Ο Ερντογάν ενθάρρυνε την πρόσφατη επίθεση του Αζερμπαϊτζάν. Με τα ίδια τα λόγια του Τούρκου ηγέτη, «η Τουρκία στέκεται και θα συνεχίσει να στέκεται με το φιλικό και αδελφικό Αζερμπαϊτζάν με όλα της τα μέσα» στην «μεγάλη προσπάθειά του για απελευθέρωση του Ναγκόρνο Καραμπάχ”.  Δεδομένων των κοινών ενεργειών μεταξύ Τουρκίας-Αζερμπαϊτζάν, αναφέρει, “[Η Αρμενία] θα αντιμετωπίσει ένα απροσδόκητο τέλος”.

Τα λόγια αυτά συνοδεύονται από ουσιαστική υποστήριξη. Κατά την ολοκλήρωση κοινών στρατιωτικών ασκήσεων μεταξύ Τουρκίας και Αζερμπαϊτζάν τον προηγούμενο μήνα, η Τουρκία παρείχε στο Αζερμπαϊτζάν εξελιγμένα όπλα που χρησιμοποιούνται στις τρέχουσες μάχες. Σύμφωνα με έκθεση του Reuters, οι πωλήσεις τουρκικών όπλων στο Αζερμπαϊτζάν αυξήθηκαν από κάτω από 1 εκατομμύριο δολάρια τον Ιούλιο σε 33 εκατομμύρια δολάρια τον Αύγουστο και 77 εκατομμύρια δολάρια το Σεπτέμβριο.

Σήμερα τουρκικά στρατεύματα συμμετέχουν επίσης στο πεδίο της μάχης. Αξιόπιστες πηγές αναφέρουν ότι περίπου 150 Τουρκικές Ειδικές Δυνάμεις βρίσκονται στην πρώτη γραμμή διοικώντας τάγματα των Αζέρων. Έχουν επίσης αναπτυχθεί ιδιωτικοί εργολάβοι που προσλήφθηκαν από την Τουρκία.

Δύο τουρκικά F-16 έχουν φωτογραφηθεί στην αεροπορική βάση του Αζερμπαϊτζάν στη Ganja, ενώ ένα αρμένικο Sukhoi-24 καταρρίφθηκε από ένα τουρκικό F-16 στον αρμενικό εναέριο χώρο.

Τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη, συμπεριλαμβανομένου του Bayraktar TB2, παρέχουν στενή υποστήριξη στα στρατεύματα των Αζέρων και στις ομάδες τζιχαντιστών που για λογαριασμό της Τουρκίας πολεμούν στην περιοχή.

Ο Ερντογάν καθοδηγείται από φιλοδοξίες αποκατάστασης της επιρροής της Τουρκίας σε πρώην Οθωμανικά εδάφη. Τουρκικά στρατεύματα αναπτύσσονται στη Συρία, το Ιράκ, τη Λιβύη και τη Σομαλία. Τα πολεμικά πλοία της προκαλούν την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η τουρκική συμμετοχή σε ξένους πολέμους αποτελεί αντιπερισπασμό από τις αυξανόμενες εσωτερικές αναταραχές και παρέχει μια ευκαιρία να καταπνιγεί η διαφωνία που προκύπτει από την κακοδιαχείριση της οικονομίας της Τουρκίας από τον Ερντογάν. Το 2002, η συναλλαγματική ισοτιμία ήταν δύο τουρκικές λίρες έναντι ενός αμερικανικού δολαρίου. Σήμερα η λίρα διακυμαίνεται στα 7,9 έναντι του δολαρίου. Όπως ήταν αναμενόμενο, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν έχει χάσει την ισχύ του. Το 2019, απορρίφθηκε στις τοπικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη, την Άγκυρα, τη Σμύρνη αλλά και σε πολλές άλλες περιοχές.

Απελπισμένος να ενισχύσει την εγχώρια στήριξη, ο Ερντογάν έχει κάνει μια κίνηση που αλλάζει το παιχνίδι: την ανάπτυξη των τζιχαντιστών στον Καύκασο. Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Συρίας, τουλάχιστον 1.600 μισθοφόροι έχουν αναπτυχθεί από τη Συρία και τη Λιβύη στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Συνδέονται με το ISIS, την Al-Nusra, την Ahrar al-Sham και τις φατρίες του Συριακού Εθνικού Στρατού – Sultsan Murad, Suleyman Shah και Hamza, οι οποίες είναι διαβόητες για τη διάπραξη φρικαλεοτήτων και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής βίας.

Αφού σκότωσαν δεκαοκτώ Αρμένιους στρατιώτες, οι τζιχαντιστές που φορούσαν στολές Αζέρων βεβήλωσαν τα πτώματα των θυμάτων τους. Ηχογραφήθηκαν στα αραβικά αποκαλώντας τους “Γουρούνια και Εβραίους”. Οι θηριωδίες δεν περιορίζονται στους μαχητές: υπάρχουν αξιόπιστες αποδείξεις ότι στις 10 Οκτωβρίου, ειδικές δυνάμεις που υποστηρίζονται από την Τουρκία εισήλθαν στην αρμενική πόλη Hadrut και εκτέλεσαν τουλάχιστον τέσσερις πολίτες στα σπίτια τους.

Εν τω μεταξύ, το Αζερμπαϊτζάν συνεχίζει την εκστρατεία του μέσω συνεχόμενων βομβαρδισμών εναντίον μη στρατιωτικών στόχων, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης των διεθνώς καταδικασμένων βομβών διασποράς. Αυτές οι βιαιότητες, που τονίζονται από την υπόσχεση του Ερντογάν να “εκπληρώσει την αποστολή των παππούδων μας στον Καύκασο”, και την αναφορά του στους Αρμένιους ως “απομεινάρια του σπαθιού”, αποδεικνύουν ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας νέας Γενοκτονίας των Αρμενίων.

Η συμπεριφορά της Τουρκίας δεν πρέπει να αποτελέσει σοκ για τους παρατηρητές της περιοχής. Η υποστήριξη της Άγκυρας προς τους τζιχαντιστές χρονολογείται τουλάχιστον από το 2013, όταν η Τουρκική Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών ίδρυσε τον αυτοκινητόδρομο τζιχάντ από την Ούρφα (στα νοτιοανατολικά της Τουρκίας) προς τη Ράκα— τότε υπό τον έλεγχο του ISIS. Περισσότεροι από 40.000 ξένοι μαχητές από περίπου 100 χώρες διήλθε από την Τουρκία στη Συρία. Η Τουρκία παρείχε όπλα, χρήματα και υλικοτεχνική υποστήριξη, καθώς και ιατρικές υπηρεσίες σε τραυματίες μαχητές.

Η Τουρκία έκανε μικρή προσπάθεια να κρύψει αυτή τη στήριξη προς τους τζιχαντιστές. Στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ τον Οκτώβριο του 2014, ο Αντιπρόεδρος Τζο Μπίντεν ανέφερε: «Ο Πρόεδρος Ερντογάν μου είπε… αφήνουμε πάρα πολλούς ανθρώπους να περάσουν. Τώρα, προσπαθούν να σφραγίσουν τα σύνορά τους.”

Παρά τις διαβεβαιώσεις του Ερντογάν, η στήριξη της Τουρκίας προς τους τζιχαντιστές συνεχίστηκε αδιάκοπα. Οι εκπρόσωποί των τζιχαντιστών διέπραξαν εγκλήματα πολέμου εναντίον των Κούρδων στη Βορειοανατολική Συρία και τώρα αναπτύσσονται στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Μετά το ξέσπασμα των μαχών στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε: «Περιμένω από την Τουρκία να χρησιμοποιήσει τη σημαντική επιρροή της για να κατευνάσει τις εντάσεις». Αντιθέτως, η Τουρκία απορρίπτει προκλητικά τις εκκλήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, της Γαλλίας και της Ρωσίας για κατάπαυση του πυρός. Επιπλέον, η Τουρκία εργάζεται στο παρασκήνιο για να καταστρέψει την πρόσφατη κατάπαυση του πυρός με τη μεσολάβηση της Μόσχας.

Η Τουρκία έχει γίνει παραπλανητική. Έχει εγκαταλείψει εδώ και πολύ καιρό την ΕΕ και τώρα αγνοεί ανοιχτά τις εκκλήσεις του ΝΑΤΟ.

Το ΝΑΤΟ είναι κάτι περισσότερο από μια συμμαχία ασφαλείας. Είναι ένας συνασπισμός χωρών με κοινές αξίες. Η Τουρκία υπό τη δικτατορία του Ερντογάν ασκεί στεγνή ισλαμική πολιτική εντός και εκτός συνόρων παραβιάζοντας στεγνά ανθρώπινα δικαιώματα. Εάν η Τουρκία υπέβαλε αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ σήμερα, η αίτηση θα απορρίπτετο συνοπτικά

Τι μπορεί να γίνει για να χαλιναγωγηθεί η Τουρκία και να επιτευχθεί ειρήνη στον Νότιο Καύκασο;

Ο Καναδάς ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα ότι διακόπτει κάποιες πωλήσεις όπλων στην Τουρκία μετά από ισχυρισμούς ότι ο εξοπλισμός του χρησιμοποιήθηκε από τις δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να κάνουν το ίδιο.

Επιπλέον, απαιτούνται κυρώσεις βάσει του νόμου για την αντιμετώπιση των αμερικανικών αντιπάλων μέσω κυρώσεων (CATSA) για την αγορά από την Τουρκία πυραύλων S-400 από τη Ρωσία.

Οι προσπάθειες των ΗΠΑ θα πρέπει επίσης να επεκταθούν και στο Αζερμπαϊτζάν. Το 1992, ο Πρόεδρος George H.W. Bush υπέγραψε στο νόμο Τμήμα 907 του νόμου υποστήριξης ελευθερίας, το οποίο απαγορεύει τη βοήθεια στο Αζερμπαϊτζάν «έως ότου ο Πρόεδρος καθορίσει, κάνοντας ρητή αναφορά στο Συνέδριο, ότι η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν λαμβάνει τα αποδεδειγμένα μέτρα για να σταματήσει όλους τους αποκλεισμούς-επιθετικές χρήσεις της δύναμης ενάντια στην Αρμενία και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.» Αυτή η νομική απαίτηση πρέπει να εφαρμοστεί, και η βοήθεια στο Μπακού-η οποία διογκώθηκε σε 120 εκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτική υποστήριξη κατά τα τελευταία δύο χρόνια-πρέπει να σταματήσει αμέσως.

Πέρα από την επιβολή του άρθρου 907 και την αναστολή αυτής της βοήθειας, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να επιβάλουν οικονομικές και διπλωματικές κυρώσεις στο Αζερμπαϊτζάν για να τιμωρήσουν την επιθετικότητά του.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να υποστηρίξουν περισσότερο τη διαμεσολάβηση της Ομάδας του Μινσκ. Οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν εκπροσώπους του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Ως μέρος της σύγκρουσης, η Τουρκία θα πρέπει να αποκλειστεί από κάθε ρόλο διαμεσολάβησης. Επιπλέον, απαιτούνται μέτρα για να αποτραπεί από την υπονόμευση διαμεσολάβησης άλλων κρατών.

Ωστόσο, δεν είναι σαφές εάν η κυβέρνηση Τραμπ είναι έτοιμη να λάβει αυτά τα επειγόντως αναγκαία μέτρα. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει αδιαφανείς επιχειρηματικούς δεσμούς τόσο στην Τουρκία όσο και στο Αζερμπαϊτζάν. Έχει λάβει εκατομμύρια δολάρια από συμφωνίες αδειοδότησης στην Τουρκία, καθώς και αμοιβές από ολιγάρχες του Αζερμπαϊτζάν. Μπορεί να χρωστάει χρήματα σε τουρκικές και αζερικές κοινοπραξίες ή να χρειαστεί μελλοντική χρηματοδότηση για την εξυπηρέτηση του χρέους 400 εκατομμυρίων δολαρίων του Οργανισμού Τραμπ.

Δεδομένων των χρηματοδοτικών του απαιτήσεων, ο Τραμπ μπορεί να είναι απρόθυμος να θέσει το εθνικό συμφέρον των ΗΠΑ πάνω από το προσωπικό οικονομικό του συμφέρον. Οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζονται μια νέα κατεύθυνση για να τερματίσουν τον πόλεμο στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και να αποτρέψουν τον θάνατο περισσότερων πολιτών.

David Phillips is Director of the Program on Peacebuilding and Human Rights at Columbia University’s Institute for the Study of Human Rights. He served as a Senior Adviser and Foreign Affairs Expert to the State Department during the Clinton, Bush and Obama administrations. Phillips is the author of Unsilencing the Past: Track Two Diplomacy and Turkish Armenian Reconciliation, as well as Diplomatic History: The Turkey-Armenia Diplomatic Protocols, and many other books and articles. This article draws on his presentation at Harvard Law School on October 12, 2020.

Μετάφραση Χωριανόπουλος Άγγελος

πηγή: www.nationalinterest.com