Του Σταύρου Λυγερού

Πώς
είναι δυνατόν η ιδεολογική οπτική και
το προσωπικό πολιτικό συμφέρον ενός
ηγέτη, του Ερντογάν, να μπορούν να
επιφέρουν μία τόσο μεγάλη στροφή στον
γεωπολιτικό προσανατολισμό της Τουρκίας;
Μετά από δεκαετίες πρόσδεσης στη Δύση,
οι οποίες διαμόρφωσαν αντιλήψεις,
επιρροές και συμφέροντα, γιατί δεν
υπήρξαν ισχυρές αντιστάσεις από τις
εκεί παραδοσιακές άρχουσες ελίτ;

Το
ερώτημα είναι καίριο και για να απαντηθεί
πρέπει να ληφθούν υπόψη δύο παράγοντες.
Ο πρώτος είναι η παραδοσιακή σχέση της
τουρκικής οικονομικής ελίτ με την
πολιτική εξουσία. Ο δεύτερος είναι οι
τεκτονικές αλλαγές που έχουν συντελεσθεί
από το 2002, όταν κέρδισε τις εκλογές και
σχημάτισε κυβέρνηση το Κόμμα Δικαιοσύνης
και Ανάπτυξης.

Τόσο
στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, όσο και
στη συνέχεια στην Τουρκική Δημοκρατία,
οι μεγάλοι επιχειρηματίες ασκούσαν
συγκριτικά με τη Δύση πολύ μικρή πολιτική
επιρροή. Και στις δύο περιόδους, η
πολιτική εξουσία είχε απολύτως το πάνω
χέρι, επειδή έλεγχε το κράτος. Στην
οθωμανική περίοδο ήταν ο σουλτάνος, που
και θεσμικά είχε απόλυτη εξουσία επί
των υπηκόων του, ανεξαρτήτως του πλούτου
που αυτοί κατείχαν.

Μετά
την ανακήρυξη της Δημοκρατίας το 1923,
την πολιτική εξουσία κατείχε –στο
πλαίσιο ενός αυταρχικού καθεστώτος– η
υπό τον Κεμάλ ομάδα των στρατιωτικών
που ηγήθηκε του πολέμου και της ίδρυσης
του εθνικού κράτους που διαδέχθηκε την
αυτοκρατορία. Οι επιχειρηματίες της
εποχής δεν είχαν το περιθώριο να
διεκδικήσουν μερίδιο επιρροής. Αυτό
δεν άλλαξε πολύ μεταπολεμικά, όταν, για
να προσαρμοσθεί στα δυτικά πρότυπα, η
Τουρκία υιοθέτησε τον πολυκομματισμό.

Διαβάστε τη συνέχεια στο slpress.gr