Παύλος Ξανθούλης, Βρυξέλλες    

Διπλό αίτημα, προς Βρυξέλλες και Βερολίνο, διαβίβασε σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ» ηγετικό στέλεχος της Κυβέρνησης Ερντογάν, ζητώντας αφενός τη συντήρηση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας και αφετέρου την ενεργοποίηση των διαδικασιών για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης, κάτι που εκτιμάται ότι θα υπερδιπλασιάσει τον όγκο των ευρωτουρκικών εμπορικών συναλλαγών, αγγίζοντας τα 300 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το καθεστώς της Άγκυρας.

Συναφείς πληροφορίες αναφέρουν ότι ο «αγγελιοφόρος» του Ταγίπ Ερντογάν, ζήτησε από σημαίνοντες κύκλους της Ε.Ε. και της γερμανικής Κυβέρνησης τη «συμβολή» τους, προκειμένου να αρθούν οι υφιστάμενες ενστάσεις και να δρομολογηθεί η αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης. Παράλληλα, κατέστησε σαφές ότι η ενταξιακή πορεία αποτελεί για τον Ερντογάν «στρατηγικό στόχο», διαμηνύοντας προς τα δύο κέντρα αποφάσεων ότι η Άγκυρα δεν πρόκειται να αποδεχθεί ενδεχόμενη «υποκατάστασή» της. Αξιοσημείωτο είναι πως το διπλό αίτημα Ερντογάν δεν συνοδεύθηκε από κάποιο «άνοιγμα» προς τις Βρυξέλλες ή προς το Βερολίνο, σε σχέση με την επαναφορά  του κράτους δικαίου ή την ενίσχυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία, όπως κάποιοι θα ανέμεναν. Ο «εντεταλμένος» του κ. Ερντογάν που μίλησε και σε κάποια κράτη-μέλη, αρκέστηκε να αξιοποιήσει τη στάση της Τουρκίας στο προσφυγικό, προφανώς ως μοχλό πίεσης, υπενθυμίζοντας ότι η χώρα φιλοξενεί 4,2 εκατομμύρια πρόσφυγες, εκ των οποίων 3,6 εκατομμύρια είναι Σύροι. 

Κοινοτικοί κύκλοι που μίλησαν στον «Φ» εκτιμούν ότι στόχος της Κυβέρνησης Ερντογάν, στην παρούσα φάση και για το επόμενο εξάμηνο, είναι η συντήρηση μιας «θετικής ατζέντας» με την Ε.Ε., «υψηλών διαλόγων» σε διάφορα ζητήματα όπως η οικονομία και η ενέργεια, διατηρώντας παράλληλα ανοικτή την πόρτα στην ανενεργό ενταξιακή διαδικασία και φλερτάροντας με την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης. Ωστόσο, οι ίδιοι κύκλοι θεωρούν ότι από τον προσεχή Νοέμβριο και την αλλαγή σκυτάλης στην Κομισιόν, «τα αιτήματα Ερντογάν θα προσλάβουν πιο έντονο χαρακτήρα, με στόχο τη δρομολόγηση της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης» (βλέπε άλλη στήλη).  

Άλλωστε, στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι τα ανοικτά μέτωπα που ορθώνονται μπροστά στην Κυβέρνηση Ερντογάν, δεν της επιτρέπουν στη φάση αυτή να επιδιώξει τίποτα πέραν της «συντήρησης σχέσεων» με την Ε.Ε., ενόψει μάλιστα ευρωεκλογών και με δεδομένο τον βαθμό δυσκολίας οποιωνδήποτε «ευρωπαϊκών παροχών» προς την Άγκυρα. Όπως μας επισημάνθηκε, η Κομισιόν παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην Τουρκία, ενόψει και της έκδοσης της ετήσιάς της έκθεσης και ενημερώνεται για τις εξελίξεις σε όλα τα μέτωπα.  

Σύμφωνα με άριστα ενημερωμένες κοινοτικές πηγές, αυτό που ανησυχεί περισσότερο τις Βρυξέλλες, είναι οι «οικονομικές περιπέτειες» στις οποίες έχει εισέλθει η Τουρκία, μέτωπο το οποίο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, ενώ το καθεστώς Ερντογάν συνεχίζει «βεβιασμένες κινήσεις αμφιβόλου αποτελέσματος» για διάσωση κρατικών τραπεζών. 

Ειδικότερα: 

Η Κυβέρνηση Ερντογάν επεχείρησε να ρίξει σανίδα σωτηρίας σε πέντε κρατικές τράπεζες, με οικονομική ένεση 3,3 δισεκατομμυρίων ευρώ. Χωρίς «φρέσκο χρήμα», αύξησε την κεφαλαιακή επάρκειά τους, προκειμένου να έχουν μεγαλύτερη δανειοδοτική δύναμη, για προφανείς λόγους. Η γενικότερη κατάσταση σε σχέση με τα κόκκινα δάνεια προκαλεί προβληματισμό, καθώς εκτιμάται ότι το 2019 έχουν εισέλθει σε διαδικασία αναδιάρθρωσης δάνεια ύψους πέραν των 27 δισεκατομμυρίων, έναντι 18 δισεκατομμυρίων το 2018, ενώ τουρκικές επιχειρήσεις διαθέτουν δάνεια σε ξένο νόμισμα ύψους 313 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αν συνυπολογιστεί η απώλεια του 30% της αξίας της τουρκικής λίρας έναντι του αμερικανικού δολαρίου στη διάρκεια του τελευταίου έτους, γίνεται ενδεχομένως αντιληπτό και το μέγεθος του προβλήματος. Κι όλα αυτά υπό καθεστώς κατάλυσης της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας (κάτι που καταγράφεται στις Βρυξέλλες), σε συνδυασμό με την αχαλίνωτη πορεία του πληθωρισμού που έφτασε το 19,71%.  

 Το πρόσφατο τηλεφώνημα Ερντογάν-Τραμπ, που σε πρώτη ανάγνωση δεν είχε αποδώσει, φαίνεται σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες ότι ενδέχεται να οδηγήσει σε συνάντηση των δύο ανδρών, στην Τουρκία. Ο ΥΠΕΞ της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ επιθυμεί να επισκεφθεί την Τουρκία, μετά το ταξίδι που θα πραγματοποιήσει στην Ευρώπη, τον προσεχή Ιούνιο. Σημειώνεται ότι όπως έχει δημοσιοποιηθεί, τον Ιούλιο αναμένεται να παραδοθούν οι S-400 από τη Μόσχα στην Άγκυρα. Το παρασκήνιο για την ενδεχόμενη επίσκεψη Τραμπ στην Τουρκία εκτυλίσσεται εν μέσω των γνωστών διαφωνιών Άγκυρας-Ουάσιγκτον για μια σειρά ζητήματα που αφορούν κυρίως τους S-400. Κύκλοι στις Βρυξέλλες που παρακολουθούν τις εξελίξεις στο μέτωπο αυτό, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο επίσκεψης Τραμπ στην Τουρκία να αποτελεί το δέλεαρ του Αμερικανού Προέδρου προς τον Τούρκο ομόλογό του, προκειμένου να ακυρώσει την αγορά των S-400, χωρίς πάντως να αποκλείουν τίποτα, δεδομένου του απρόβλεπτου χαρακτήρα του πλανητάρχη. Οι ίδιοι κύκλοι στις Βρυξέλλες θεωρούν ότι η πορεία των αμερικανοτουρκικών σχέσεων θα έχει άμεσο αντίκτυπο στην τουρκική οικονομία, είτε προς τη μια είτε προς την άλλη κατεύθυνση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται…  

Στην απρόβλεπτη εξίσωση Ερντογάν-Τραμπ, κύκλοι στην Ε.Ε. προσθέτουν και την τοποθέτηση του Τούρκου Προέδρου, κατά τον απολογισμό των πρόσφατων εκλογικών αποτελεσμάτων από το κυβερνών κόμμα AKP, σύμφωνα με την οποία «η Τουρκία δεν θα παραδοθεί στην οικονομική τρομοκρατία, όπως και δεν παραδίδεται στην ένοπλη και διπλωματική τρομοκρατία». Σημειώνουν ακόμη ότι ο κ. Ερντογάν προειδοποίησε ότι «εάν η Τουρκία αποκλειστεί από το αμερικανικό πρόγραμμα (ανάπτυξης) των μαχητικών F-35, τότε αυτό είναι καταδικασμένο σε ολοκληρωτική αποτυχία».
Ένα ακόμη ζήτημα που αναμένεται να αποτυπωθεί στην επικείμενη έκθεση της Κομισιόν, αποτελεί η αμφισβήτηση του πρόσφατου εκλογικού αποτελέσματος από τον Ερντογάν και το αίτημα επαναληπτικής εκλογής στην Κωνσταντινούπολη. Οι «καταγγελίες» Ερντογάν αφορούν 32 περιπτώσεις παρατυπιών και έχουν οδηγήσει περισσότερους από 100 εργαζόμενους σε εκλογικά κέντρα να καταθέσουν ως ύποπτοι… 

 

Αντιπολίτευση ή νέες εκλογές 

Άσκηση εσωκομματικής αντιπολίτευσης ή προεόρτια δημιουργίας νέου πολιτικού σχήματος αποτελούν οι αιχμές του τέως πρωθυπουργού και στενού συνεργάτη του Ταγίπ Ερντογάν Αχμέτ Νταβούτογλου; Κύκλοι στις Βρυξέλλες σημειώνουν τις αιχμηρές αναφορές του κ. Νταβούτογλου, αλλά και τις διαρροές περί ενδεχόμενης δημιουργίας ενός νέου πολιτικού σχήματος, υπογραμμίζοντας όμως ότι η δυνατότητα πρόκλησης ρήγματος στον Τούρκο Πρόεδρο δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη. 

Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Νταβούτογλου, ο οποίος εξακολουθεί να είναι μέλος του κυβερνώντος κόμματος AKP, εξέδωσε 15σέλιδη δήλωση, στην οποία σημείωσε ότι «τα εκλογικά αποτελέσματα δείχνουν πως η πολιτική των συμμαχιών (σ.σ. με τους εθνικιστές) έβλαψε το κόμμα μας, τόσο σε όρους αριθμού ψηφοφόρων όσο και αναφορικά με την ταυτότητά του».  

Η κριτική του τέως πρωθυπουργού επικεντρώθηκε στην οικονομική πολιτική του κυβερνώντος κόμματος, στους περιορισμούς που επιβάλλονται στα ΜΜΕ και στην κατάλυση του διαχωρισμού εξουσιών, ζήτημα που αφορά τόσο στη δικαστική εξουσία όσο και την Κεντρική Τράπεζα που πλέον ελέγχονται απόλυτα από τον Ερντογάν. Λίγες μέρες μετά την άσκηση κριτικής, ο Νταβούτογλου φέρεται να έσωσε έναν πολίτη ο οποίος σύμφωνα με δημοσιεύματα επεχείρησε να αυτοκτονήσει στη γέφυρα του Βοσπόρου. Όπως αναφέρεται, ο κ. Νταβούτογλου έπεισε τον πολίτη να μην επιχειρήσει να θέσει τέρμα στη ζωή του. 

Ο εν λόγω πολίτης φέρεται να φορούσε μπλούζα του κυβερνώντος κόμματος AKP, ενώ στην πλάτη έφερε την τουρκική σημαία, κάτι που έδωσε τροφή περί στημένου σκηνικού, προκειμένου να εμφανιστεί ο κ. Νταβούτογλου ως ο σωτήρας του κυβερνώντος κόμματος. «Μάλλον έπεται συνέχεια», έλεγε στον «Φ» κοινοτικός επίσημος…