Έχω ταξιδέψει σε πολλές χώρες ιδιωτικά και επαγγελματικά και έχω συναναστραφεί χιλιάδες ανθρώπους. Όταν ήρθα στη Σουηδία, γρήγορα πείστηκα ότι η σουηδική κοινωνία είναι διαφορετική από όσες έχω δει και προσπαθήσει να καταλάβω.
Η κοινωνία έχει φτιαχτεί πάνω στη στιβαρή παραδοχή ότι κάθε μέλος της είναι και συμπεριφέρεται ως τέλειος πολίτης. Καθένας προσωπικά νιώθει και συμπεριφέρεται ως τέτοιος. Είναι τρομερά σημαντικό γι’ αυτούς να υπάρχει ισότητα και δικαιοσύνη σε όλα.
Είναι ακρογωνιαίος λίθος της δημόσιας ζωής τους, για παράδειγμα, να είναι όλα τα έγγραφα της χώρας δημόσια και προσβάσιμα. Ακρίβεια στο λεπτό, επιμονή για την αλήθεια, άμεσο και ειλικρινές feedback όταν συζητούν, συνεργασία και ομαδικότητα. Έχουν αυστηρή αντίληψη του ιδιωτικού χώρου και του προσωπικού τους χρόνου, γι’ αυτό δεν είναι προσπελάσιμοι εύκολα στην ιδιωτική τους ζωή. Αλλά δεν θα δείτε πουθενά στον κόσμο τέτοιο σεβασμό στην ουρά, τέτοια υπομονή και καρτερικότητα μέχρι να εξυπηρετηθεί απόλυτα ο μπροστινός τους.
Δεν περνάει ο «γλυκός λόγος» στον κυρ-πόλισμαν, όταν παρανομήσεις. Δεν υπάρχουν δικαιολογίες, όταν γίνεται έλεγχος εισιτηρίων. Δεν υπάρχει πιο επείγον από τα ήδη επείγοντα περιστατικά στα εξωτερικά ιατρεία ενός νοσοκομείου. Μου πήρε λίγο καιρό να το καταλάβω, να πάω κάτω από το εύκολο κλισέ «Βόρειοι, ορθολογιστές και αυστηροί». Η αυστηρότητα του συστήματος και της κοινωνικής οργάνωσης οφείλεται στο σεβασμό της έννοιας «Πολίτης».