Η επόμενη φάση τον Ιούνιο στη σύνοδο της Ε.Ε. Σε τροχιά πακετοποίησης – Δεύτερο ημίχρονο για κεφάλαια/Κυπριακό
Βρυξέλλες: Η Κομισιόν υποσχέθηκε ότι θα ανοίξουν τα ενταξιακά κεφάλαια, ισχυρίσθηκε ο Τούρκος Πρωθυπουργός, Αχμέτ Νταβούτογλου, κατά τη διάρκεια των μακρών συζητήσεων που είχε στις Βρυξέλλες την περασμένη Παρασκευή με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ.
Ο Νταβούτογλου ανέφερε περαιτέρω ότι δεν μπορεί η Τουρκία «να θυματοποιείται» για μια χώρα, εννοώντας την Κυπριακή Δημοκρατία. Ο Ντόναλντ Τουσκ του απάντησε ότι η θέση πως θα πρέπει να εκπληρώσει η Τουρκία τις υποχρεώσεις της, να εφαρμόσει δηλαδή το Πρωτόκολλο της Άγκυρας, δεν είναι μόνο θέση της Κύπρου αλλά των «28» κρατών-μελών.
Το παρασκήνιο των Βρυξελλών οδήγησε σε μια συμφωνία Ε.Ε. –Τουρκίας για το μεταναστευτικό, που ενδεχομένως δεν θα μπορέσει να εφαρμοστεί, για μια σειρά λόγους, μεταξύ αυτών και το γεγονός ότι βασικός παίκτης για την εκπλήρωσή της είναι η Άγκυρα. Την ίδια ώρα, αν και η Κυπριακή Δημοκρατία κατάφερε να περάσει χωρίς απώλειες από τη σύνοδο αυτή, είναι προφανές πως στους επόμενους μήνες το θέμα των κεφαλαίων θα συνδεθεί με την πορεία του Κυπριακού.
Όπως σημείωναν ξένοι διπλωμάτες, αν και δεν υπάρχει οποιαδήποτε δέσμευση, τον Ιούνιο, στη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. θα επιχειρηθεί «να γίνει ταμείο» για τη συμφωνία με την Τουρκία και να αξιολογηθούν τα αποτελέσματα.
Εάν η Τουρκία θέλει να πιέσει στο Κυπριακό, για τα πέντε μπλοκαρισμένα από τη Λευκωσία κεφάλαια, θα αφήνει κενά στην εφαρμογή της προχθεσινής συμφωνίας για το μεταναστευτικό. Το κλίμα στην πλειοψηφία των κρατών-μελών στην τελευταία σύνοδο ήταν πως δεν θα μπορούσε η Κύπρος να πληρώσει τον λογαριασμό. Αποδέχθηκαν τη θεωρία της Κύπρου πως άνοιγμα των κεφαλαίων τώρα θα δηλητηρίαζε το κλίμα στο Κυπριακό. Υιοθέτησαν την προσέγγιση του Κύπριου ΥΠΕΞ ότι πρέπει να υπάρξει συγχρονισμός Κυπριακού και ευρωτουρκικών. Αυτή η τοποθέτηση κέρδισε έδαφος σε αυτή τη φάση, όμως, είναι σαφές πως το θέμα των κεφαλαίων θα επανέλθει από την Τουρκία αλλά και από εταίρους μας.
Γι’ αυτό και χρειάζεται να γίνει από τώρα διαχείριση των αποτελεσμάτων, καθώς δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι και από πλευράς των Ηνωμένων Εθνών γίνεται αναφορά πλέον για εξελίξεις στο Κυπριακό τον Ιούνιο. Μια αναφορά την οποία φαίνεται να επικαλούνται και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει ενημερώσει τα κράτη-μέλη πως την Άνοιξη θα είναι έτοιμη τεχνικά για άνοιγμα των κεφαλαίων. Μια τοποθέτηση, που όπως πληροφορούμαστε έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση της Λευκωσίας.
Τη Λευκωσία βοήθησαν αυτή τη φορά διάφορες συγκυρίες. Βοήθησε το ότι ξεκαθάρισε από την αρχή πως εάν επιχειρείτο άνοιγμα των παγωμένων κεφαλαίων θα ασκούσε βέτο. Βοήθησε το γεγονός ότι η Βρετανία, για παράδειγμα, ενόψει δημοψηφίσματος για το Brexit τον Ιούνιο, έκανε χειρισμούς που δεν θα ενίσχυαν εσωτερικά όσους θέλουν την έξοδο της χώρας (θετικές ήταν οι παρεμβάσεις Κάμερον, που ανέδειξε την ανάγκη να μην υπονομευθεί η διαδικασία των συνομιλιών).
Βοήθησαν, όπως πάντα, οι παρεμβάσεις της Γαλλίας κι άλλων χωρών και ο ρόλος που διαδραμάτισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ. Την ίδια ώρα, η προσπάθεια της Τουρκίας να φέρει σε αντίθετα στρατόπεδα την Ελλάδα, που καιγόταν για συμφωνία, με την Κύπρο, απέτυχε. Στις Βρυξέλλες θα παρακολουθούν την πορεία εφαρμογής της συμφωνίας με την Τουρκία γνωρίζοντας τα πολλά κενά που υπάρχουν στο κείμενο.
Προετοιμάζονται, παράλληλα, για την επόμενη σύνοδο, διαμηνύοντας πως «τον Ιούνιο αναμένονται τα σπουδαία». Τότε, όπως σημειώνουν ξένοι διπλωμάτες, ενδεχομένως θα επανέλθει το θέμα των κεφαλαίων και θα υπάρξουν και πιέσεις στο Κυπριακό. Θα γίνει, δηλαδή, αυτό που αποτράπηκε την περασμένη Παρασκευή.
Ικανοποίηση και εγρήγορση στη Λευκωσία
Ο Ν. Χριστοδουλίδης σε δηλώσεις του στο Πρωινό Δρομολόγιο, τόνισε ότι η Τουρκία πλέον αισθάνεται ότι η μη επίλυση του Κυπριακού αποτελεί εμπόδιο στον στόχο της για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αξιολόγησε ως σημαντικό το μη άνοιγμα των πέντε κεφαλαίων της Τουρκίας, και σημείωσε ότι δεν αποτελεί μόνο θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και των 28 κρατών-μελών. Οι θέσεις την Κυπριακής Δημοκρατίας, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο, ήταν απόλυτα κατανοητές από τους εταίρους της, προσθέτοντας ότι η Τουρκία, απαιτούσε ακόμα και μισή ώρα πριν από την έναρξη της Συνόδου Κορυφής, άνοιγμα των πέντε ενταξιακών κεφαλαίων.
Η Κύπρος διεκδίκησε αποτελεσματικά τα συμφέροντά της χωρίς να φανεί ότι δημιουργεί πρόβλημα, αλλά αποδεικνύοντας ότι είναι μέρος της λύσης των προβλημάτων, τόνισε ο ΔΗΣΥ.
Το ΔΗΚΟ προτείνει τη χάραξη μιας στρατηγικής που να λειτουργεί προληπτικά και όχι εκ των υστέρων, να καθορίζει εξελίξεις και να αξιοποιεί τη θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός της ΕΕ και την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας προς όφελος του κυπριακού λαού και των προσπαθειών για σωστή και λειτουργική λύση.
Το βάρος της διαπραγμάτευσης και τα λάθη της Άγκυρας
Από την πλευρά τους, οι Τούρκοι διέπραξαν δύο σοβαρά λάθη έναντι του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Πρώτο, στην προηγούμενη σύνοδο οι Τούρκοι επιχείρησαν να τον παρακάμψουν, μιλώντας απευθείας με την καγκελάριο της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ και την ολλανδική προεδρία. Αυτό προκάλεσε την έντονη ενόχληση του Ντόναλντ Τουσκ για το θεσμικό αυτό ατόπημα. Δεύτερο, όταν αναχωρούσε από την Κύπρο προς την Τουρκία, στα πλαίσια της αποστολής του για να βρεθεί φόρμουλα για το προσφυγικό, τον ανάγκασαν να προσγειωθεί στην Ελλάδα για να μην είναι η πτήση του απευθείας από την… εκλιπούσα Κυπριακή Δημοκρατία.
Ο Ντόναλντ Τουσκ, όπως και ο κάθε Πρόεδρος του Συμβουλίου, ταξιδεύει με αεροσκάφος που του παραχωρεί η κυβέρνηση του Βελγίου, κράτος-μέλος όχι μόνο της Ε.Ε. αλλά και του ΝΑΤΟ. Ούτε τούτο, όμως, συγκινεί τους Τούρκους. Εν πάση περιπτώσει η στάση του κ. Τουσκ δεν ήταν αποτέλεσμα μόνο της αντιμετώπισης που έτυχε από την Άγκυρα, αλλά κινήθηκε με βάση τον θεσμικό του ρόλο.
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός, αιτιολογώντας τη θέση αυτή, επεσήμανε ότι προϋπόθεση για να προχωρήσει η ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας είναι η επίλυση του Κυπριακού και ότι το άνοιγμα των κεφαλαίων που έχει παγώσει η Κύπρος, ουσιαστικά υπονομεύει το ενδεχόμενο αυτό.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μιλώντας στη σύνοδο των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, όπου παρευρέθη ως παρατηρητής, ο Αλέξης Τσίπρας, σχετικά με το ξεπάγωμα των κεφαλαίων της Τουρκίας, ανέφερε τα εξής:
Γράφει: Κώστας Βενιζέλος
Φιλελεύθερος