Προκαταρκτικό: αυτό το θέμα θα μπορούσε (και ίσως θα έπρεπε) να γεμίσει έναν ή και περισσότερους …τόμους. Εδώ σημειώνω πρόχειρα τα βασικά σημεία που μου έρχονται στο νου – και καλώ τους συνομιλητές να συμπληρώσουν, διορθώσουν, ακόμα και να απαλείψουν ό,τι  νομίζουν σωστό ή λάθος. Εφόσον δεν είμαι οικονομολόγος, οι παρατηρήσεις μου είναι εντελώς εμπειρικές και καθόλου επιστημονικές.

Πρώτο λάθος: Η είσοδος της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Φυσικά αυτό δεν είναι αποκλειστικά λάθος των ξένων. Εμείς το ζητήσαμε. Αλλά κατά τη γνώμη μου δεν έπρεπε να μας δεχθούνε. Κι ας «μαγειρέψαμε» τα στοιχεία. Μία οικονομία με χαμηλή παραγωγικότητα και κακή οργάνωση αποκτά ένα σκληρό νόμισμα, χάνει την δυνατότητα της υποτίμησης και αναγκάζεται να ανταγωνιστεί πολύ πιο προηγμένα κράτη. Από εκεί ξεκινάει όλη η κρίση. Ας μην φωνάξει κάποιος: τότε πίσω στη δραχμή! Διότι από την στιγμή που μπήκαμε είναι σχεδόν αδύνατο να βγούμε χωρίς τεράστιες ζημίες.

Δεύτερο λάθος: Υποτίθεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα παρακολουθούν και ελέγχουν όλα τα κράτη. Δεν είδαν τις σπατάλες και τον υπερδανεισμό μας μετά την ένταξη; Είτε ήταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες (που κόστισαν πολλαπλάσια με την μέθοδο του «κατεπείγοντος») είτε οι μαζικοί διορισμοί που διπλασίασαν τα έξοδα του κράτους στην περίοδο Καραμανλή-Παυλόπουλου. Το ευρώ έκανε εύκολο και φαινομενικά φτηνό τον δανεισμό. Όπως έγραψα στο γερμανικό μου βιβλίο: «ήταν σαν να αμολάς ένα πεντάχρονο παιδί σε ξέφραγο ζαχαροπλαστείο». Που ήταν οι κηδεμόνες του παιδιού; Η Ευρωπαϊκή τράπεζα που με το παραμικρό ανησυχεί και παρεμβαίνει – γιατί άφησε το χρέος να γιγαντωθεί;

Τρίτο λάθος: Φτάσαμε στο σημείο μηδέν: την χρεοκοπία. Οι θεσμοί που εμείς καλέσαμε (προσοχή: δεν μας επιβλήθηκαν) μας έφεραν τα (απαραίτητα) χρήματα. Μας έφεραν και “βοήθεια” με την μορφή όρων για τον δανεισμό. Στην διαδικασία αυτή έκαναν απανωτά λάθη (εκτός από τους πολλαπλασιαστές). Βιάστηκαν να μας καπελώσουν με ένα γενικό Μνημόνιο λιτότητας (δηλαδή εσωτερικής υποτίμησης) χωρίς να μελετήσουν σε βάθος το δικό μας πρόβλημα. Όμως γρήγορα φάνηκε πως η λιτότητα δεν ήταν λύση. Δέχθηκαν τα τραγικά «ισοδύναμα» των Ελλήνων πολιτικών (π. χ. οριζόντιες περικοπές) αντί για ουσιαστικές περικοπές δαπανών και μεταρρυθμίσεις. Οι πολιτικοί μας βέβαια το έκαναν για ευκολία και για να μειώσουν το δικό τους «πολιτικό κόστος». Αλλά η Τρόικα γιατί το δέχθηκε;

Τέταρτο λάθος: Οι ξένοι γενικά δεν προσπάθησαν ούτε να καταλάβουν την νοοτροπία του Έλληνα, ούτε να επικοινωνήσουν μαζί του. Θα μου πείτε ότι αυτό είναι έργο των Ελλήνων πολιτικών. Ναι, αλλά αφού είδαν πως οι δικοί μας πολιτικοί, δέσμιοι του πελατειακού συστήματος, απλώς τους κορόιδευαν, περνώντας νόμους που κανείς δεν εφάρμοζε, έπρεπε κάτι να κάνουν. Οι τροϊκανοί αρκέστηκαν στο να δίνουν εντολές κι έτσι δεν κατόρθωσαν να υλοποιήσουν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Δεν εξήγησαν στον λαό γιατί ήταν αναγκαίες και ποιο θα ήταν το όφελος για τον πολίτη. Γενικά υπήρξε ένα τεράστιο πρόβλημα επικοινωνίας ανάμεσα στους ξένους εκπροσώπους και τους Έλληνες πολίτες. Το εκμεταλλεύθηκε η εκάστοτε αντιπολίτευση (ας μην ξεχνάμε πως ο πρώτος φανατικός αντιμνημονιακός ήταν ο Σαμαράς) διαιρέθηκε η Ελλάδα σε μνημονιακούς και αντί-  και άνθισε η φιλολογία περί «τοκογλύφων» και «δυνάμεων κατοχής», που έκανε τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα.

Πέμπτο λάθος: Βλέποντας ότι, ιδιαίτερα με την κρατικίστικη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, δεν υπάρχει ελπίς περιορισμού των δαπανών (ακόμα και οι 300 άχρηστοι οργανισμοί που είχε βρει ο Πάγκαλος το 2010 δεν καταργήθηκαν – αλλά προστίθενται και άλλοι) για να ισοσκελίσουν τον προϋπολογισμό αποδέχθηκαν την αύξηση των φόρων σε επίπεδα παρανοϊκά. Αλλά είναι εμφανές ότι η αύξηση των φόρων δεν θα αυξήσει τα έσοδα (όπως δεν το έκανε τον περασμένο χρόνο) και άρα είμαστε πάλι σε αδιέξοδο.

Αυτά είναι μερικά από τα βασικά λάθη που αναπτύσσω όταν μιλάω προς τους ξένους – και συχνά τα έχω αναφέρει και στην Ελλάδα (όποτε μου δόθηκε ευκαιρία). Λυπάμαι που δεν διαθέτω καμία ευφάνταστη θεωρία συνωμοσίας για να ποικίλω το θέμα. Δέχομαι πάντως συμπληρώσεις και (φυσικά) αντιρρήσεις.

Νίκος Δήμου – Doncat