Από το Μνημόνιο στο Μνημόσυνο της ελληνικής οικονομίας;
Του Τάσου Ι. Αβραντίνη
Ενόψει του Δημοψηφίσματος της Κυριακής πρέπει να δοθούν απαντήσεις στους πιο διαδεδομένους μεταξύ των υπερασπιστών του “Όχι” (ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ, κ.λπ.) ισχυρισμούς που φαίνεται ότι έχουν ακόμη κάποια απήχηση στους πολίτες και κυρίως στις νεότερες ηλικίες. Έχουμε και λέμε:
1) “Για το κλείσιμο των τραπεζών υπεύθυνοι είναι οι κακοί ξένοι “τοκογλύφοι” κοκ”.
Απάντηση: Εάν οι ξένοι είναι υπεύθυνοι για τις κλειστές τράπεζες, γιατί η κυβέρνηση δεν τις ανοίγει; Διευκρινίζεται ότι το κλείσιμο των τραπεζών, εκεί που φτάσαμε, ήταν σωστό και ενδεδειγμένο μέτρο της κυβέρνησης, αλλιώς από τη Δευτέρα ή το πολύ την Τρίτη όλες οι τράπεζες θα είχαν χρεοκοπήσει. Γιατί όμως η κυβέρνηση οδηγήθηκε σ’ αυτή την απόφαση; Διότι πολύ απλά η ίδια, με την προκήρυξη του δημοψηφίσματος, τους λεονταρισμούς της, τα ψέματα και τις παλινωδίες της, οδήγησε σε τερματισμό του Προγράμματος για τη χώρα (το οποίο είχε παραταθεί μέχρι 30/6 με δική της επιθυμία προκειμένου να καταλήξει σε συμφωνία), προκαλώντας τη διακοπή της χρηματοδότησης του ELA προς τις ελληνικές τράπεζες, χρηματοδότηση που εξαρτιόταν από την ύπαρξη κάποιου προγράμματος και αντίστοιχων εγγυητών. Έτσι το κλίμα της εύλογης αβεβαιότητας και ανασφάλειας που υπήρχε στους πολίτες όλο το προηγούμενο διάστημα απέκτησε ανεξέλεγκτες διαστάσεις, οδηγώντας μαζικά από τα ξημερώματα του προηγούμενου Σαββάτου στην απόσυρση των αποταμιεύσεών τους.
2) “Εάν υπάρξει Grexit και επιστροφή στη δραχμή τότε οι χιλιάδες δανειολήπτες θα δουν όλα τους τα δάνεια να διαγράφονται και θα απαλλαγούν από τον βραχνά των βαρών και των κατασχέσεων στα περιουσιακά τους στοιχεία”.
Απάντηση: Αυτός ο ισχυρισμός περί τάχα δανειακής σεισάχθειας ή ελάφρυνσης συνιστά ευθεία εξαπάτηση των δανειοληπτών με προφανή σκοπό την υπερψήφιση εκ μέρους τους του “Όχι”.
Η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική. Τα δάνεια που έχουν χορηγήσει οι τράπεζες έχουν συνομολογηθεί σε Ευρώ. Αλλαγή του νομίσματος της χώρας δεν οδηγεί σε αλλαγή του νομίσματος που έχουν συμφωνηθεί τα δάνεια των Ελλήνων. Δείτε άλλωστε τι συνέβη με τα δάνεια των Ευρωπαίων και χιλιάδων Ελλήνων σε ελβετικά φράγκα μετά την πολύ ηπιότερη –σε σχέση με την αλλαγή νομίσματος– περίπτωση της εγκατάλειψης της σταθερής ισοτιμίας ευρώ-φράγκου από την Ελβετική Κεντρική Τράπεζα.
Έτσι λοιπόν η επιστροφή στη δραχμή και οι διαρκείς υποτιμήσεις της έναντι του ευρώ θα καταστήσει σαφώς δυσμενέστερη την θέση των δανειοληπτών εκείνη τη στιγμή σε σχέση με σήμερα. Ορθά επισημαίνεται ακόμη ότι τυχόν κρατικοποίηση των τραπεζών δεν συνεπάγεται διαγραφή των χρεών, διότι οι τράπεζες θα καταρρεύσουν αμέσως ελλείψει ρευστότητας αλλά και κεφαλαιακής επάρκειας. Κάτι τέτοιο θα ενείχε τον κίνδυνο να μετατραπούν εμμέσως οι οφειλές προς τις τράπεζες από ιδιωτικές σε χρέη προς το Δημόσιο. Μετατροπή του νομίσματος των δανείων με νομοθετική πράξη από ευρώ σε δραχμή –κατά τη γνώμη μου, απίθανο ακόμη κι αν αναλάβει ο Λαπαβίτσας τον χειρισμό του θέματος– αποκλείεται πλήρως λόγω των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει διεθνώς η χώρα με εφαρμοστέο το Αγγλικό δίκαιο, δεσμεύσεις που διασφαλίζουν την εκχώρηση των δανείων ως εξασφαλίσεις στην ΕΚΤ προκειμένου να υπάρξει η χρηματοδότηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος από τον ELA.
Σε κάθε περίπτωση τυχόν παράβαση αυτών των κανόνων οδηγεί κατ’ ουσίαν σε οικονομικό αποκλεισμό της χώρας και δραματική αλλαγή του κοινωνικού της μοντέλου, χωρίς ταυτοχρόνως να λύνει το πρόβλημα των δανειοληπτών, διότι κανείς δεν μπορεί να τους εγγυηθεί ότι τα επιτόκια δανεισμού τους θα αυξάνονται πιο λίγο από τον πληθωρισμό. Μάλλον θα συμβαίνει το αντίθετο. Σε όλες τις δυνατές προσομοιώσεις οι δανειολήπτες σε περίπτωση Grexit θα βρίσκονται σε δυσμενέστερη θέση από τη σημερινή, εκτός βεβαίως εάν κληθούν οι φορολογούμενοι να πληρώσουν τα χρέη των δανειοληπτών προς τις τράπεζες ή/και την ΕΚΤ.
3. “Είμαι φτωχός χωρίς λεφτά ή δάνεια στην τράπεζα, δεν έχω να χάσω τίποτα, ας είμαι τουλάχιστον εθνικά υπερήφανος”.
4. “Εδώ που έχουμε φτάσει, πόσο χειρότερα μπορούν να γίνουν τα πράγματα;”.
5. “Ο πρωθυπουργός στο Διάγγελμά του μας είπε ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δικαίωσε τη θέση της κυβέρνησης ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο”.
Ενδιαφέρον έχουν ακόμη οι επισημάνσεις του Δ.Ν.Τ. ότι οποιασδήποτε μορφής αναδιάρθρωση του χρέους (με μείωση ή επιμήκυνση) προϋποθέτει την υιοθέτηση δραστικών μεταρρυθμίσεων και αλλαγών στην αγορά εργασίας, στη φορολογία και στο ασφαλιστικό, καθώς και μεγάλη μείωση των δημοσίων δαπανών και του μεγέθους του κράτους, λύσεις που βεβαίως κινούνται στην εντελώς διαφορετική κατεύθυνση από την πολιτική μακαριότητος της κυβέρνησης.
* Ο κ. Τάσος Ι. Αβραντίνης είναι δικηγόρος και αντιπρόεδρος της Δράσης