Τα δύο προηγούμενα έτη, ο πρώην πρωθουπουργός της Αλβανίας κ. Σαλί Μπερίσα κατέστη γνωστός για τις εθνικιστικού περιεχομένου δηλώσεις του, αναφορικά με αυτό που ο ίδιος χαρακτήρισε ως «αλβανοφοβία», είτε στο επίπεδο της περιοχής των Βαλκανίων, είτε και ευρύτερα, στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. «Η περιοχή πάσχει από αλβανοφοβία» ή «Η αλβανοφοβία: ένα σκοτεινό σύννεφο άνωθεν της περιοχής»; τα ως άνω, αποτέλεσαν ορισμένες από τις δηλώσεις του τότε Αλβανού πρωθυπουργού, στα τέλη του 2012.
Ωστόσο, εκείνος υπερέβη τα εσκαμμένα, κατηγορώντας ως «αλβανόφοβο» το κέντρο λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες, συνδυάζοντας παράλληλα αυτή την κατηγορία με τη δαιμονοποίηση της τότε αλβανικής αξιωματικής αντιπολίτευσης. Χαρακτηριστικά, ο κ. Μπερίσα, στις 16 Οκτωβρίου του παρόντος έτους, ανέφερε τα εξής: «…στην ‘επιτυχία’ του αποκλεισμού της ανάληψης του καθεστώτος υποψήφιας χώρας της ΕΕ, ο Ράμα βοηθήθηκε και από αλβανόφοβους μη Αλβανούς στις Βρυξέλλες, όπως πιθανόν και σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα». Άρα, ο «αλβανόφοβος Αλβανός», ο οποίος ευκόλως θα μπορούσε να μεταφραστεί ως «προδότης» Έντι Ράμα, καθώς και άλλοι «αλβανόφοβοι» ή «ανθαλβανοί» στην καρδιά της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, όπως και στη βαλκανική χερσόνησο, κρατούν την Αλβανία σε «καθεστώς ομηρίας».
Παρά ταύτα, δεν ακούσαμε τον πρώην πρωθυπουργό να χαρακτηρίζει ως αλβανόφοβη την Ολλανδία, η οποία ευθέως και δημοσίως, έθεσε βέτο στο Συμβούλιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατά της λήψης του καθεστώτος υποψήφιας χώρας-μέλους της ΕΕ από την Αλβανία. Επίσης, στο «φαινόμενο της αλβανοφοβίας», ο κ. Μπερίσα δεν συμπεριέλαβε ούτε τα υπόλοιπα κράτη, τα οποία δημοσίως έθεσαν εαυτών κατά της λήψης του καθεστώτος υποψήφιας χώρας αυτό το Δεκέμβη, όπως ήταν η Μεγάλη Βρετανία, η Δανία, η Γαλλία, καθώς και η Γερμανία της Μέρκελ, ως «κυρίαρχο κράτος» στην Ένωση. Απέναντι σε αυτούς τους «ισχυρούς της Ευρώπης», ο πρώην πρωθυπουργός αρκέστηκε στη δαιμονοποίηση της κυβέρνησης Ράμα: «…μετά από μία ρυζική στροφή, η οποία φαίνεται αδύνατη για την κυβέρνηση Ράμα-Μέτα, το καθεστώς της υποψήφιας χώρας θα παραμένει για εμάς ένας άφταστος ορίζοντας» – τονίζει ο κ. Μπερίσα μετά την επισημοποίηση της άρνησης των Βρυξελλών. Όσον αφορά την «αλβανοφοβία», ουδεμία νύξη.
Η χρήση της εθνικιστικής ρητορικής και η δαιμονοποίηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης για τη δικαιολόγηση των όποιων αποτυχιών της ακολουθούμενης πολιτικής, δεν παρατηρείται αποκλειστικά και μόνον στην Αλβανία. Αυτό, για να μη χαρακτηρίσουμε την Αλβανία, καθώς και τις πολιτικές της, με τον επιθετικό προσδιορισμό του «μοναδικού κακού». Ωστόσο, δεν αποτελεί δείγμα σοβαρότητος απέναντι σε μία όχι και τόσο ευχάριστη για εμάς πραγματικότητα – η οποία περιλαμβάνει και την λεπτομεριακή εξέταση, εφάμιλλη της χρήσης μεγεθυντικού φακού για την παρατήρηση της εξέλιξης ή μή, παραλλήλως με τα ευρωπαϊκά προαπαιτούμενα – η χρησιμοποίηση τέτοιων στιγμών για εσωτερική πολιτική κατανάλωση από τη συντριπτική πλειοψηφία Αλβανών πολιτικών. Εκείνοι υπερβαίνουν τα όρια, «ιδιωτικοποιώντας» ολόκληρη τη διαδικασία ένταξης ως κομματική επιβράβευση, ή ακόμα χειρότερα, ως προσωπική επιβράβευση. Παραδείγματος χάριν, είμαστε μάρτυρες της λανθασμένης ταυτοποίησης της ένταξης της Αλβανίας στο ΝΑΤΟ με τη σημαία του Δημοκρατικού Κόμματος. Από την άλλη, μπορεί να ειπωθεί ότι το Σοσιαλιστικό Κόμμα, και ειδικά ο πρωθυπουργός Ράμα, αδυμωνούσαν να μη γίνει η λήψη του καθεστώτος της υποψήφιας χώρας, την περίοδο που αυτός βρισκόταν στην αντιπολίτευση, αλλά μετά την άνοδό του στην εξουσία. Εδώ έχουμε υπόψιν μας, την αποχή από τις συνεδριάσεις της βουλής και τις διάφορες ακραίες συμπεριφορές που δεν συμβάδιζαν με την ανάγκη της ύπαρξης μίας εναίας εθνικής πολιτικής αναφορικά με την ευρωπαϊκή ένταξη.
Είναι άξιο αναφοράς πως: οπτικές γωνίες του είδους «εξωτερικοί εχθροί», πιθανόν και εσωτερικοί, οι οποίοι ανυπομονούν να μας δουν διαιρεμένους, αφομοιωμένους στα αντίστοιχα έθνη τους, που «τρέμουν» από μία εθνική ένωση στις κατοικούμενες από Αλβανούς περιοχές και δι’αυτό τον λόγο θέτουν συνεχόμενα εμπόδια στην ένταξη της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο ΝΑΤΟ, κτλ; καθώς και οπτικές γωνίες που περιλαμβάνουν εσωτερική διαίρεση και δαιμονοποίηση του αντιπάλου και του παρελθόντος, χρησιμοποιηθούν ομού για τη δικαιολόγηση αποτυχημένων πολιτικών; και σημαντικότερο όλων, αν αυτή η περίπλοκη οπτική γωνία αποτελέσει το θεμέλιο λίθο της αλβανικής πολιτικής, αμελώντας ή αποκρύπτοντας τα πραγματικά προβλήματα του λαού και του κράτους, τότε, η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να παρομοιαστεί με την υπόθεση του “ασθενούς μέλους που δεν έπρεπε να είχε ενταχθεί εξ’αρχής”.
Πιθανές συμφωνίες για μη σημαντικά – αναφορικά με εμάς – ζητήματα, όπως παραδείγματος χάριν ο περιορισμός των αιτήσεων πολιτικού ασύλου, και άλλες παρόμοιας φύσης συμφωνίες, μπορούν να αποτελέσουν μοχλό πίεσης για τη λήψη του καθεστώτος υποψήφιας χώρας-μέλους της ΕΕ. Ωστόσο, αυτό που είναι ιδιαζόντως αναγκαίο, είναι η κοινή δουλειά για την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων, οι οποίες, με σταθερό και αισθητό ρυθμό, θα πρέπει να εξασφαλίσουν στους Αλβανούς την «Ευρώπη» μέσα στην ίδια τους τη χώρα. Τα λόγια είναι περιττά. Ήγγικεν η ώρα για έργα!
*Υποψήφιος Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων
Πάντειο Πανεπιστήμιο