Πολύ σημαντική υπό τις περιστάσεις η επίσκεψη του προέδρου Πέρες
Αμυντική συνεργασία, ανταλλαγή πληροφοριών, ανοικτοί ουρανοί για τα ισραηλινά πολεμικά αεροπλάνα, διαχείριση της ζώνης φυσικού αερίου, έρευνα και διάσωση
Ο Ισραηλινός Πρόεδρος ουσιαστικά αλλά ωμά προειδοποίησε την Άγκυρα ότι το Ισραήλ δεν θα επιτρέψει υλοποίηση τουρκικών ηγεμονικών τάσεων

Μπορεί να είναι σημαδιακό αλλά και ενδεικτικό πολλών πραγμάτων: Η επίσημη επίσκεψη του προέδρου του Ισραήλ, Σιμόν Πέρες, στην Κύπρο συνέπεσε με δύο κρίσιμης σημασίας, εξελίξεις. Πρώτον, με τις συνομιλίες για το Κυπριακό και τη νέα αντιπαράθεση, που ξέσπασε στο εσωτερικό μέτωπο για το τι διημείφθη και τι επετεύχθη στο «Γκριν Τρι». Δεύτερον, με τις καταιγιστικές εξελίξεις στην Ελλάδα και την πιθανότητα η χώρα να οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές. Ελλάδα και Κύπρος αντιμετωπίζουν σοβαρή πολιτική και οικονομική κρίση, που οφείλεται όχι μόνο στην παγκόσμια κρίση αλλά και σε άστοχες και άσωτες οικονομικές πολιτικές των κυβερνήσεών τους. Αυτές, με τη σειρά τους, προκαλούν κοινωνική και λαϊκή αντίδραση και αναστάτωση.

Και πότε; Την ώρα που αναμένονται τα αποτελέσματα για την ανακάλυψη σημαντικών ποσοτήτων φυσικού αερίου στις θάλασσες της Κύπρου. Και την ώρα που αναπτύσσονται ραγδαία οι σχέσεις της Κύπρου με το Ισραήλ, γειτονική και φίλη χώρα παλαιόθεν. Και, ενώ η Τουρκία προκαλεί και ενοχλεί όλες τις χώρες της περιοχής με τα νεο-Οθωμανικά και νεοϊμπεριαλιστικά σχέδιά της για ανάδειξή της ως περιφερειακής με φιλοδοξίες να καταστεί… παγκόσμια δύναμη. Εντούτοις, η σοβαρή κρίση, που σοβεί στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ και άλλες συγκυρίες ευνοούν ακριβώς την Κύπρο.

Η Αραβική Άνοιξη
Η επίσκεψη του Σιμόν Πέρες πρέπει να τοποθετηθεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο εξελίξεων και γεγονότων, που συνθέτουν το σκηνικό της περιοχής. Πρώτα απ΄ όλα είναι η «Αραβική Άνοιξη», που δεν αποκλείεται, κατά τα λεγόμενα Ισραηλινού στρατηγού, να εξελιχθεί σε «αραβικό χειμώνα». Οι αλλαγές καθεστώτων στην Τυνησία, στην Αίγυπτο και στη Λιβύη δεν προοιωνίζονται… άνοιξη αλλά μάλλον ισλαμικό χειμώνα. Η κατάσταση στη Συρία, με προεκτάσεις προς την Τουρκία και το Ιράν, είναι η άλλη εκρηκτική θρυαλλίδα που απειλεί να τινάξει την περιοχή στον αέρα.

Το Ισραήλ βρίσκεται σε κατάσταση σοβαρής κρίσης με την Τουρκία εξαιτίας των γνωστών γεγονότων με τους ακτιβιστές. Τουρκία και Ισραήλ είχαν καλές σχετικά, σχέσεις, μέχρι το 2002. Με την άνοδο του Ερντογάν στην εξουσία και καθ’ υπόδειξη του τότε καθηγητή Διεθνών Σχέσεων και μετέπειτα υπουργού Εξωτερικών, Νταβούτογλου, ο Τούρκος Πρωθυπουργός ακολούθησε μια ενσυνείδητη πορεία σύγκρουσης με το Ισραήλ.

Για δύο, κυρίως, λόγους. Πρώτον, για να κερδίσει τις αραβικές μάζες και να υποβάλει ότι μόνον αυτός μπορεί να διεκδικήσει τα δίκαιά τους και να αντιπαραταχθεί προς το Ισραήλ. Δεύτερον, η Τουρκία για να αναδειχθεί σε περιφερειακή δύναμη έπρεπε να αμφισβητήσει και να συγκρουστεί με τη δύναμη της περιοχής, το Ισραήλ. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η υβριστική και απαξιωτική συμπεριφορά του Ερντογάν προς τον πρόεδρο Πέρες, στο Νταβός της Ελβετίας και οι συνεχείς εχθρικές δηλώσεις Τούρκων επισήμων κατά του κράτους και ηγετών του Ισραήλ.

Ελλάδα και Κύπρος, οι γνήσιοι και ειλικρινείς φίλοι του Ισραήλ
Μέσα στο ίδιο πλαίσιο πρέπει να ενταχθούν οι φιλοδοξίες του Ιράν, η χρηματοδότηση και έλεγχος παλαιστινιακών τρομοκρατικών οργανώσεων, η αιματηρή κρίση στη Συρία, η νέα έξαρση του Παλαιστινιακού και ο κίνδυνος απώλειας, για το Ισραήλ, της Αιγύπτου, ηγέτιδας χώρας του αραβικού κόσμου. Το Ισραήλ περισσότερο από ποτέ είναι περικυκλωμένο από εχθρικά κράτη. Επιπλέον, η αποχώρηση των Αμερικανών από το Αφγανιστάν και από το Ιράκ δημιουργεί κενά ισχύος, που το Ιράν και η Τουρκία φιλοδοξούν να πληρώσουν. Πώς; Και διά της αναβάθμισης της αντιισραηλινής ρητορείας και επιθετικότητας. Το Ισραήλ αντιμετωπίζει δύσκολες πολιτικές καταστάσεις που επιτείνονται από εσωτερικές αναταράξεις και εξωτερικές ασύμμετρες απειλές.

Το Ισραήλ αναζητά, και δικαίως, δημοκρατικές χώρες και ελεύθερους λαούς για να συνεργαστεί. Οι μόνες χώρες στην ασταθή και εύφλεκτη περιοχή μας, στις οποίες μπορεί να στηριχθεί και να συνεργαστεί, είναι η Ελλάδα και η Κύπρος. Ειδικά για έναν σπουδαίο και ύψιστης σημασίας, λόγο. Από την Κρήτη μέχρι τα παράλια του Ισραήλ υπάρχουν κολοσσιαίες ποσότητες φυσικού αερίου και/ή πετρελαίου.

Ήδη στο ισραηλινό οικόπεδο «Λεβιάθαν» βρέθηκαν τεράστιες ποσότητες και αναμένεται ότι και στο κυπριακό οικόπεδο 12 θα ανακαλυφθούν ίσως ακόμα πιο σημαντικές ποσότητες. Αυτή η νέα τάξη ενεργειακών πραγμάτων θέτει την Κύπρο και το Ισραήλ στο χάρτη των ενεργειακών χωρών, με τις εντεύθεν θετικές οικονομικές και άλλες επιπτώσεις στην οικονομία και στην ανάπτυξη των δύο χωρών.

Η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στις θάλασσές μας εξόργισε την Τουρκία, η οποία με πολεμικές απειλές, εκβιασμούς και κατά παράβαση και παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου των Θαλασσών, έχει εισβάλει στην κυπριακή ΑΟΖ και επιχειρεί εκμετάλλευση, δηλ. κλοπή των κοιτασμάτων μας. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του προέδρου Πέρες, μετά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο Χριστόφια:

«Ο κόσμος δεν διοικείται με στρατιωτικές απειλές αλλά βασίζεται στο διεθνές δίκαιο». Και ευθύς υπογράμμισε ότι η Τουρκία πρέπει να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο καθώς, όπως είπε, αυτό είναι η βάση των πολιτικών σχέσεων. «Ούτε θα απειλήσουμε κανέναν ούτε, όμως, και εμείς θα φοβηθούμε τις όποιες απειλές», τόνισε εμφαντικά ο πρόεδρος Πέρες.

Αναφερόμενος στο φυσικό αέριο, ο Πρόεδρος του Ισραήλ σημείωσε ότι «θα το χρησιμοποιήσουμε όπως πράττουν οι ειρηνικοί και δημοκρατικοί λαοί. Δεν θα το σπαταλήσουμε ούτε θα το χρησιμοποιήσουμε για λάθος σκοπούς. Θα συνεργαστούμε στη βάση του διεθνούς δικαίου.
Προτιθέμεθα να ακολουθήσουμε τον νόμο. Οι ανακαλύψεις μας δεν στρέφονται κατά κανενός, είναι ανακαλύψεις για το καλό των λαών μας.

Ο πρόεδρος Χριστόφιας, σε δική του παρέμβαση, είπε: «Τονίζω και εγώ με τη σειρά μου, ότι οι σχέσεις πρέπει να στηρίζονται στο διεθνές δίκαιο και οι κινήσεις και ενέργειες των κρατών πρέπει να σέβονται τη διεθνή νομιμότητα και το διεθνές δίκαιο. Άρα, τα όσα πράττει η Τουρκία αυτή τη στιγμή, από εμάς φυσιολογικά καταγγέλλονται σε διάφορα διεθνή βήμα, ξεκινώντας από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, κάναμε διαβήματα προς το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, προς την ΕΕ, μόλις πρόσφατα έκανα παρέμβαση στο Συμβούλιο και έχει εγγραφεί το θέμα να συζητηθεί στο Συμβούλιο του Δεκεμβρίου. Κατά συνέπεια, η Τουρκία θα πρέπει να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο, όχι μόνο σε ό,τι αφορά την ανεύρεση των υδρογονανθράκων, αλλά και σε ό,τι αφορά τη λύση του Κυπριακού».

Αμυντική συνεργασία
Ο πρόεδρος Χριστόφιας προέβη σε μια σημαντική, κατά την άποψή μας, αποκάλυψη. Μίλησε για «αμυντική συνεργασία» για να προσθέσει ότι «υπάρχουν συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας μεταξύ Ισραήλ και Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι συμφωνίες κοινής δράσης για επίθεση σε οποιονδήποτε ή αντιμετώπισης επίθεσης. Δεν έχουμε τέτοιες συμφωνίες. Η προσπάθειά μας είναι και μέσα από αυτές τις συμφωνίες να δουλέψουμε ώστε να επικρατήσει ειρήνη στην περιοχή».

Η ειρήνη, όμως, στην περιοχή απειλείται από την πολιτική των κανονιοφόρων και της πειρατείας, που ασκεί η Τουρκία. Αυτή η πολιτική απειλεί την Κύπρο και προκαλεί το Ισραήλ. Στις 17 Δεκεμβρίου 2010 ανακοινώθηκε η υπογραφή συμφωνίας Κύπρου-Ισραήλ για τον καθορισμό της μεταξύ τους ΑΟΖ. Την επομένη, σε δηλώσεις του στη «Σ», ο υπουργός Εθνικών Υποδομών του Ισραήλ, Ούζι Λαντάου αλλά και αργότερα ο υπουργός Εξωτερικών, Λίμπερμαν είχαν διαβεβαιώσει ότι η χώρα τους δεν θα ανεχόταν προσβολή ή αμφισβήτηση της συμφωνίας, ξεκάθαρο μήνυμα στην Τουρκία. Όπως ακριβώς έπραξε την περ. Πέμπτη ο πρόεδρος Πέρες, που προειδοποίησε ότι η Μέση Ανατολή επιζητεί αρμονία και όχι ηγεμόνες.

Τι συζήτησαν οι δύο Πρόεδροι, πέραν της υπογραφής τεσσάρων συμφωνιών; Η αναφορά του προέδρου Χριστόφια σε «αμυντική συμφωνία» υποβάλλει πολλά και ευκόλως κατανοητά. Πρώτα απ΄ όλα είναι η επισημοποίηση της σημαντικής συμφωνίας για έρευνα και διάσωση, που παραμερίζει τον ρόλο των Βρετανών και στομώνει τη σχετική τουρκική διεκδίκηση. Ύστερα, φαίνεται πως συμφωνήθηκε η ανταλλαγή διαβαθμισμένων πληροφοριών μεταξύ των υπηρεσιών των δύο κρατών. Και φυσικά, συμφώνησαν στη διαχείριση της μεταξύ τους ζώνης φυσικού αερίου.
Όμως, η πιο σημαντική εξέλιξη φαίνεται να είναι το άνοιγμα των κυπριακών ουρανών στα ισραηλινά πολεμικά αεροπλάνα. Είναι άγνωστο αν μέσα σε αυτό το πλαίσιο οι Ισραηλινοί έθεσαν και θέμα αξιοποίησης των λιμενικών εγκαταστάσεών μας ή και της αεροπορικής βάσης «Ανδρέας Παπανδρέου» στην Πάφο.

Ξεκάθαρα μηνύματα
Ο πρόεδρος Πέρες έστειλε μερικά πάρα πολύ ξεκάθαρα μηνύματα προς την Τουρκία. Το Ισραήλ θέλει μεν τη φιλία και τη συνεργασία με την Τουρκία αλλ’ αφού πρώτα η χώρα αυτή σεβαστεί το διεθνές δίκαιο και αφού κατανοήσει ότι οι πολιτικές σχέσεις μεταξύ κρατών στηρίζονται σε αυτό και όχι στις στρατιωτικές απειλές. Επίσης ο πρόεδρος Πέρες υπογράμμισε με νόημα ότι «η Μέση Ανατολή λαχταρά την αρμονία και δεν θα ανεχτεί την προσπάθεια άλλων κρατών να καταστούν ηγεμόνες». Η μόνη χώρα που επιδεικνύει ηγεμονικές τάσεις και φιλοδοξίες να αναδειχθεί σε περιφερειακή δύναμη είναι η Τουρκία. Ο Ισραηλινός Πρόεδρος ουσιαστικά αλλά ωμά προειδοποίησε την Άγκυρα ότι το Ισραήλ δεν θα επιτρέψει υλοποίηση τέτοιων τουρκικών ηγεμονικών τάσεων.
Ο Σιμόν Πέρες έστειλε και ειλικρινή και ευκρινή μηνύματα και προς τους Κυπρίους. Είναι ευτύχημα που ο πρόεδρος Χριστόφιας και η κυβέρνηση τα έλαβαν και ανταποκρίθηκαν με ενθουσιασμό και ευφορία, πράγμα που αντανακλά την καθολική και θετική αντίδραση όλων των Κυπρίων. Εκείνο που απαιτείται από την κυβέρνηση και τον Πρόεδρο όπως και από όλες τις πολιτικές δυνάμεις είναι να αξιοποιήσουν στο έπακρο αυτήν τη συνεργασία και να την καταστήσουν μια ισχυρή συμμαχία με το Ισραήλ. Για λόγους που όλοι κατανοούν.