Tου David Ignatius – Aρθρογράφου της Washington Post

Ας φανούμε μεγάθυμοι και ας αποκαλέσουμε «διπλωματία τύπου Τεχεράνης» την παρούσα φρενήρη διπλωματική διεργασία γύρω από το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Τα πράγματα έχουν ως εξής: πρώτον, οι Ιρανοί είπαν ναι τον Οκτώβριο σε συμφωνία εμπλουτισμού ουρανίου εκτός των συνόρων τους, ενώ αργότερα είπαν όχι. Τη Δευτέρα, είπαν ναι σε εκδοχή της συμφωνίας με τη μεσολάβηση Τουρκίας και Βραζιλίας.

Η Τεχεράνη ήλπιζε σίγουρα ότι με την αποδοχή της συμφωνίας θα προλάβαινε νέο σχέδιο κυρώσεων από το Συμβούλιο Ασφαλείας (Σ.Α.) του ΟΗΕ. Οι επίδοξοι διαμεσολαβητές, Τουρκία και Βραζιλία, ήλπιζαν να εδραιώσουν τις περγαμηνές τους, ως ηγέτες νέου «Κινήματος Αδεσμεύτων».

Οι νεόκοποι μεσάζοντες έσφαλαν, όμως, στους υπολογισμούς τους. Την Τρίτη, τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας ενέκριναν το προσχέδιο απόφασης που καταδικάζει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, αγνοώντας τα ιρανικά τεχνάσματα της προηγούμενης ημέρας. Η νέα απόφαση του ΟΗΕ δεν θα διακόψει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, όπως έγινε και με τις παλαιότερες.

Η ενιαία στάση του Σ.Α. έγκειται στο ότι θα υποχρεώσει το Ιράν να επανέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων εάν επιθυμεί να αποφύγει τη διπλωματική απομόνωση. Παρότι η Τεχεράνη μπορεί να επαίρεται για τη στήριξη που απολαμβάνει από Βραζιλία και Τουρκία, γνωρίζει καλά ότι έχει χάσει την υποστήριξη της Ρωσίας και της Κίνας σε ό,τι αφορά την επιβολή κυρώσεων.

Η κυβέρνηση Ομπάμα υπολόγισε ότι η ενιαία στάση των πέντε μόνιμων μελών του Σ.Α. είναι πιο σημαντική από τις λεπτομέρειες των αποφάσεων για κυρώσεις, ενώ οι εξελίξεις αυτής της εβδομάδας επιβεβαίωσαν τη στρατηγική της Ουάσιγκτον. Το προσχέδιο απόφασης αποτελεί την ανταμοιβή για τις οκτώ φορές που συνομίλησε τον τελευταίο χρόνο ο πρόεδρος Ομπάμα με τον Ρώσο πρόεδρο Μεντβέντεφ πάνω στο θέμα, αλλά και για την αναδυόμενη συνεργασία των ΗΠΑ με την πραγματική υπερδύναμη εν τη γενέσει του πλανήτη, την Κίνα.

Τι θα ακολουθήσει τώρα σε αυτό το διπλωματικό παιχνίδι; Η απάντηση, σύμφωνα με ανώτατο Αμερικανό αξιωματούχο, είναι ότι το Ιράν πρέπει να τηρήσει δύο εδάφια της συμφωνίας που είχε τεθεί προς διαπραγμάτευση τον περασμένο Οκτώβριο στη Γενεύη. Το Ιράν θα έπρεπε να παραδώσει 1.320 κιλά ελαφρά εμπλουτισμένου ουρανίου και να λάβει σε αντάλλαγμα από το εξωτερικό 130 κιλά ουρανίου εμπλουτισμένου σε ποσοστό 20%, για χρήση σε ιατρικό αντιδραστήρα της Τεχεράνης. Η νέα συμφωνία Τουρκίας-Βραζιλίας προβλέπει ότι το ιρανικό πυρηνικό καύσιμο θα αποσταλεί στην Τουρκία, αντί της Ρωσίας.

Για να λειτουργήσει η συμφωνία, λέει ο Αμερικανός αξιωματούχος, το Ιράν πρέπει πρώτα να συναντηθεί με τα μόνιμα μέλη του Σ.Α. και τη Γερμανία, όπως προβλέπει η πρόταση της Γενεύης. Δεύτερον, η Τεχεράνη πρέπει να συμφωνήσει στη διακοπή του δικού της προγράμματος εμπλουτισμού στο 20%. Η επίμονη άρνησή της στο θέμα αυτό έπεισε τη Ρωσία και την Κίνα να υποστηρίξουν τις κυρώσεις.

Το πρόβλημα με τη χρονοβόρα αυτή διπλωματική διεργασία είναι ότι το Ιράν κατευθύνεται ταχύτατα προς την απόκτηση πυρηνικού όπλου. Ο μόνος τρόπος να αποφευχθεί η δυσάρεστη αυτή εξέλιξη θα είναι τα μέλη του Σ.Α. να αναλάβουν επιτέλους τις ευθύνες που τους αναλογούν.