ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ Κυριακή 29 Μαρτίου 1998
Αγαπητοί αναγνώστες,
Νομίζω ότι το περιστατικό περιγράφεται με τη γλαφυρή πένα του από τον διάσημο ιταλό συγγραφέα Κούρτσιο Μαλαπάρτε στο περίφημο βιβλίο του «Καπούτ» (άγνωστο δυστυχώς στις νεότερες γενιές).

Αφηγείται, λοιπόν, ο Μαλαπάρτε (αποδίδω με δικά μου λόγια): Οταν ήλθε η σειρά της Δανίας να καταληφθεί από τον Χίτλερ, ο καγκελάριος της ναζιστικής Γερμανίας ζήτησε από τη δανική κυβέρνηση την άδεια να προωθήσει στρατεύματά του σε στρατηγικά σημεία της χώρας, χωρίς ­ όπως βεβαίωνε ­ να έχει την πρόθεση να την κατακτήσει και χωρίς να επέμβει στα της διακυβερνήσεώς της. Αν δεν του εδίδετο η άδεια, όμως, θα ήταν υποχρεωμένος ­ με λύπη του, όπως έλεγε ­ να καταφύγει στη στρατιωτική βία. Οι Δανοί, καθώς δεν είχαν αξιόλογο στρατό ούτε ήταν εξοικειωμένοι με πολεμικές περιπέτειες, προτίμησαν, αντί να αμυνθούν και να υποκύψουν με αιματοχυσία, να δώσουν την αιτούμενη άδεια εισόδου των ναζιστικών στρατευμάτων στη χώρα τους.

Φυσικά, οι εγγυήσεις του Χίτλερ είχε ήδη αποδειχθεί από τις προηγούμενες καταλήψεις της Αυστρίας, της Τσεχοσλοβακίας κλπ. ότι δεν άξιζαν ούτε το φύλλο χαρτιού όπου είχαν καταγραφεί. Και στην πρώτη ευκαιρία ο γερμανός στρατιωτικός διοικητής στην Κοπεγχάγη εξέδωσε διαταγή σύμφωνα με την οποία από την επόμενη Κυριακή όλοι οι Εβραίοι της Δανίας θα έπρεπε να κυκλοφορούν με ένα αστέρι του Δαβίδ στην πλάτη. Επίσημη δικαιολογία: να μπορούν οι Γερμανοί να ξεχωρίζουν τους Εβραίους ώστε να τους… προστατεύουν καλύτερα. Στην πραγματικότητα, επεδιώκετο από τους ναζιστές να ξεχωρίζουν εύκολα τους Εβραίους ώστε να τους μαζέψουν μιαν ωραία πρωία και να τους στείλουν για τα περαιτέρω στα διαβόητα στρατόπεδα συγκεντρώσεως.

Την κρίσιμη Κυριακή, όπου όλοι διερωτώντο τι θα γίνει με τους Εβραίους, ο τότε βασιλιάς Φρειδερίκος και όλη η οικογένειά του εξήλθαν από το πρωί πεζοί από τα Ανάκτορα και κατευθύνθηκαν με βήμα περιπάτου προς το περίφημο λούνα παρκ «Τίβολι», όπου παρέμειναν όλη την ημέρα συνομιλώντας με τους πολίτες, διασκεδάζοντας και υπαγορεύοντας σιωπηλά τι θα πρέπει να πράξει ο λαός. Πώς; Ολη η βασιλική οικογένεια έφερε στην πλάτη της ένα πελώριο άστρο του Δαβίδ. Εδήλωναν, δηλαδή, Εβραίοι. Και την επομένη όλοι οι Δανοί κόλλησαν στην πλάτη τους και εκείνοι ένα αστέρι του Δαβίδ. Ετσι απετράπη ο εύκολος εντοπισμός των πραγματικών Εβραίων.

Αυτή τη μεγαλειώδη, συγκινητική αλλά και επικίνδυνη πρωτοβουλία του δανού βασιλιά, με την προφανή έγκριση της κυβερνήσεως της χώρας του, τη θεωρούσα ως πρόσφατα την ευρηματικότερη, γενναιότερη και αποτελεσματικότερη ειρηνική αντιμετώπιση των ναζιστών στην παρανοϊκή απόφασή τους να εξοντώσουν το εβραϊκό γένος.

Ξαφνικά πληροφορήθηκα ότι κάτι ανάλογο και ίσως πολύ ηρωικότερο συνέβη και στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Και δεν εννοώ την έγγραφη διαμαρτυρία του λεβέντη αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού, που μαζί με ομάδα ακαδημαϊκών και διανοουμένων διαμαρτυρήθηκαν εγγράφως προς τον γερμανό γκαουλάιτερ για τις διώξεις κατά των Ελλήνων Εβραίων· ούτε την εξαιρετικά επικίνδυνη γι’ αυτόν πρωτοβουλία του τότε αστυνομικού διευθυντή Αθηνών Εβερτ (πατέρα του κ. Μιλτιάδη Εβερτ) ο οποίος εξέδιδε ταυτότητες για Εβραίους αναγράφοντας σε αυτές ως θρήσκευμα «χριστιανός ορθόδοξος». Αυτά είναι ήδη γνωστά, τουλάχιστον στους παλαιοτέρους, διότι οι νεότερες γενιές όχι μόνο δεν τα γνωρίζουν αλλά και τους αποκρύπτονται καθώς η κατεστημένη ιστορία διδάσκει αναισχύντως και ψευδέστατα ότι αντίσταση κατά των Γερμανών στην Κατοχή έκαναν μόνον οι αριστεροί.

Το άγνωστο περιστατικό που μόλις προ ημερών πληροφορήθηκα συνέβη κατά τη γερμανική κατοχή στη γενέτειρα του πατέρα μου Ζάκυνθο. Μια μέρα ο εκεί γερμανός στρατιωτικός διοικητής ζήτησε από τις ελληνικές αρχές να του υποβάλουν κατάσταση με τα ονόματα όλων των Εβραίων που κατοικούσαν τότε στο νησί. Ο σκοπός του αιτήματος ήταν προφανής αφού ήδη είχε διαδοθεί ποια θα ήταν η τραγική τύχη των απανταχού Εβραίων όταν θα έπεφταν στα νύχια των ναζιστών. Και τότε συνέβη το εξής εκπληκτικό και σχεδόν απίστευτο. Ο τότε μητροπολίτης της νήσου Χρυσόστομος και ο τότε δήμαρχος Καρρέρ προσήλθαν στο γερμανικό διοικητήριο και ενεχείρισαν στον γερμανό διοικητή τον αιτηθέντα κατάλογο. Εκείνος άνοιξε τον φάκελο, ξεδίπλωσε το χαρτί και γούρλωσε άναυδος τα μάτια του. Ο κατάλογος περιείχε δύο μόνο ονόματα «Εβραίων»: του μητροπολίτη και του δημάρχου, που βεβαίως δεν ήταν Εβραίοι.

Ο γερμανός διοικητής δεν τόλμησε να πειράξει αυτούς τους σεμνούς ήρωες που προσφέρθηκαν θυσία υπέρ των πολλών. Το να συλλάβει και να εκτελέσει τον μητροπολίτη, ο οποίος μάλιστα είχε σπουδάσει στη Γερμανία και ήταν γερμανομαθής, ξεπερνούσε τα όρια της δικής του ασημαντότητας. Ετσι οι μόνοι Εβραίοι της Ελλάδας που γλίτωσαν όλοι και δεν ενοχλήθηκαν από τους ναζιστές ήταν οι της Ζακύνθου.

Δυστυχώς αυτή η ηρωική και ανθρωποσωτήρια πράξη του ζακυνθινού διδύμου της πολιτικής και της θρησκευτικής ηγεσίας παραμένει επιμελώς άγνωστη ενώ θα έπρεπε να διδάσκεται σε όλα τα σχολεία δίπλα επιτέλους στο κατέβασμα της γερμανικής σημαίας από τους Γλέζο και Σάντα. Οπως άλλωστε δεν διδάσκεται και η ηρωική αυτοκτονία του στρατιώτη – φρουρού στην Ακρόπολη Κωνσταντίνου Κουκίδη όταν του ζητήθηκε από τους Γερμανούς να κατεβάσει την ελληνική σημαία και να υψώσει τον Αγκυλωτό Σταυρό. Ο γενναίος αυτός στρατιώτης τύλιξε την ελληνική σημαία στο σώμα του, ανέβηκε στον τοίχο της Ακροπόλεως και έπεσε στο κενό αυτοκτονώντας. Να κάτι που επίσης δεν διδάσκεται στα σχολεία και θα περίμενα από τον φίλο Μανώλη Γλέζο να απαιτήσει να γίνει έστω και τώρα οσάκις και όπου αναφέρεται και η δική του ηρωική πράξη.

Το ζακυνθινό περιστατικό το πληροφορήθηκα στις 10 Μαρτίου το βράδυ στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρεταννία», όπου σε πανηγυρική εκδήλωση έγινε η παρουσίαση του νέου κτιρίου του Εβραϊκού Μουσείου της Ελλάδος. Εκεί, σε μια ενωτική εκδήλωση, όπου οι Ελληνες Εβραίοι έπλεκαν το εγκώμιο των Ελλήνων Χριστιανών για τη συμπαράστασή τους προς τους διωκόμενους από τους ναζιστές και οι Ελληνες Χριστιανοί εξεδήλωναν την οδύνη και τη συμπάθειά τους προς τα θύματα του Ολοκαυτώματος, θα έπρεπε να βρίσκεται και ο όψιμος ρατσιστής Στέλιος Καζαντζίδης που βρίζει τους Εβραίους αλλά και όσοι άλλοι με τόση απερίσκεπτη ευκολία καλλιεργούν τον αντισημιτισμό και τη μισαλλοδοξία. Το Μουσείο βρίσκεται στην οδό Νίκης 39 και αξίζει να το επισκεφθείτε.

Να ‘στε καλά,

ΒΗΜΑ