Χρειάστηκαν τρία χρόνια μαχητικής κοινοβουλευτικής παρουσίας, μία εκ βάθρων συνταγματική αναθεώρηση και πολλές δύσκολες μάχες με την αδίστακτη παραδοσιακή ελίτ της χώρας και τον αμερικανικό παρεμβατισμό, για να μπορέσει ο ινδιάνος βολιβιανός πρόεδρος Εβο Μοράλες να υλοποιήσει το όνειρο αιώνων των αυτόχθονων ιθαγενών για το δικαίωμα να αποφασίζουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους.

Εχοντας υποσχεθεί από το 2006, όταν ανέλαβε την προεδρία οδηγώντας στην εκλογική νίκη το Κίνημα για τον Σοσιαλισμό (Movimiento al Socialismo, με το ισπανικό ακρωνύμιο MAS, που σημαίνει «περισσότερα»), ότι δεν θα προδώσει τα οράματα των αποκλεισμένων αυτόχθονων πληθυσμών, ο Μοράλες τήρησε το λόγο του: με προεδρικό διάταγμα που εξέδωσε την περασμένη εβδομάδα, ενεργοποίησε το άρθρο του αναθεωρημένου Συντάγματος που αφορά τα ζητήματα των αυτοχθόνων και παραχωρεί στις 36 φυλετικές ομάδες της χώρας το δικαίωμα της αυτοδιοίκησης.

Σε μια συγκινητική αποστροφή της ομιλίας του, ο Εβο επανέλαβε την υπόσχεσή του ότι «δεν θα προδώσει τον αγώνα των προγόνων του και του λαού» και ανήγγειλε ότι «η αποστολή για την επανίδρυση της Βολιβίας έχει επιτευχθεί με την μετάβαση της χώρας προς ένα κοινοτικό σοσιαλισμό».

Βαριά και δύσπεπτα λόγια για την ισχυρή μειοψηφία των λευκών γαιοκτημόνων και των μιγάδων μεστίσος, που βλέπουν να γλιστρούν από τα χέρια τους η εξουσία και τα προνόμια που κατείχε και απολάμβανε η τάξη τους εδώ και σχεδόν πέντε αιώνες, από την εποχή της ισπανικής αποικιοκρατίας.

Η άλλη αυτονομία

Μόλις πέρυσι, οι τέσσερις πλούσιες περιοχές της Βολιβίας, οι Σάντα Κρουζ, Ταρίχα, Μπένι και Πάντο, είχαν προσπαθήσει πότε με δήθεν δημοψηφίσματα και πότε με παρακρατικές προβοκάτσιες να αυτονομηθούν από την κεντρική εξουσία, σε μια προσπάθεια που είχε καταγγελθεί πολιτικά ως «απόπειρα να δημιουργηθεί ένα νέο Κόσοβο στη Νότια Αμερική» (δηλώσεις των προέδρων του Εκουαδόρ, Ραφαέλ Κορέα και της Βενεζουέλας, Ούγο Τσάβες).

Παραποιώντας το όραμα των αυτοχθόνων για αυτοδιοίκηση των περιοχών τους, οι περιοχές αυτές είχαν προπαγανδίσει την αυτονόμησή τους με κίνητρα όχι κοινωνικά αλλά οικονομικά, «αρπάζοντας το θέμα της τοπικής αυτοδιοίκησης, που αποτελούσε νόμιμο αίτημα των αυτοχθόνων, και παραποιώντας το για να πείσουν το λαό να ανατρέψει τον εκλεγμένο μας πρόεδρο» όπως σχολίασε πρόσφατα ο βολιβιανός αντιπρόεδρος Αλβάρο Γκαρσία Λινέρα, ιδρυτικό μέλος του παροπλισμένου μαρξιστικού αντάρτικου της Βολιβίας «Τουπάκ Κατάρι».

Ολα αυτά στην πράξη σημαίνουν ότι τον ερχόμενο Δεκέμβριο, μαζί με τις προεδρικές εκλογές, ο λαός της χώρας -τα δύο τρίτα του οποίου είναι αυτόχθονες Ινδιάνοι- θα κληθεί να αποφασίσει με τοπικά δημοψηφίσματα, συγκεκριμένα, τι είδος διακυβέρνησης θέλει.

Αναδασμός γης

Ασκώντας κατά γράμμα το δικαίωμά του στην αυτοδιάθεση, ο βολιβιανός λαός θα επιλέξει ένα ή το σύνολο των τεσσάρων επιπέδων τοπικής αυτοδιοίκησης, όπως αυτά περιγράφονται στο νέο Σύνταγμα που εγκρίθηκε με δημοψήφισμα τον περασμένο Φεβρουάριο από το 61% του εκλογικού σώματος.

Πρόκειται για πλήρη αυτοδιαχείριση δημοτικών, κοινοτικών, κοινωνικών και πολιτιστικών θεμάτων. Η κεντρική κυβέρνηση διατηρεί τον έλεγχο της οικονομίας με κρατικοποιήσεις σε στρατηγικούς τομείς, επιβάλλει εκλογή των δικαστών απευθείας από το λαό και ορίζει ανώτατο όριο κατοχής γης τα 5.000 εκτάρια ελέγχοντας τις μεγάλες ιδιοκτησίες.

Η Βολιβία γίνεται ιστορικά η πρώτη λατινοαμερικανική χώρα που -χωρίς βία- ανατρέπει την τάξη πραγμάτων που είχε επιβάλει στην ήπειρο η ευρωπαϊκή αποικιοκρατία. Και εισπράττει το θερμό χειροκρότημα όσων συμμερίζονται το όραμα της απελευθέρωσης.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ