«Δεν ήξερες, δεν ρώταγες», προστάζει μια γνωστή λαϊκή ρήση. Στην περίπτωση των πυρκαγιών όμως, της τραγωδίας που έπληξε τη χώρα μας, οι κυβερνώντες δεν έχουν καν τη δικαιολογία ότι δεν ήξεραν… Από το μακρινό 1993 (επί κυβερνήσεως Μητσοτάκη) κάποια πράγματα ήταν γνωστά.

Κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών υπήρχαν ήδη στο χαρτί και μάλιστα σε ένα επίσημο χαρτί: το πόρισμα της διακομματικής κοινοβουλευτικής επιτροπής για «τη μελέτη σε βάθος του προβλήματος των πυρκαγιών και την υπόδειξη τρόπων οργάνωσης και μέσων για τη μακροπρόθεσμη και αποτελεσματική αντιμετώπισή τους, που είχε ψηφιστεί ομόφωνα από το σύνολο των Ελλήνων βουλευτών. Το πόρισμα υπέγραφαν οι βουλευτές Διονύσης Μπεχράκης, (πρόεδρος της επιτροπής Ν.Δ.), Μόσχος Γικόνογλου (ΠΑΣΟΚ), Αντώνης Σκυλλάκος (ΚΚΕ) και αν είχε έστω και εν μέρει εφαρμοστεί, είναι πολύ πιθανόν η έκταση τής ίσως μεγαλύτερης οικολογικής καταστροφής που έπληξε ποτέ την Ελλάδα να είχε περιοριστεί σημαντικά.

Το πόρισμα διαπίστωνε το πρόβλημα της μείωσης της δασοκάλυψης από τις τεράστιες καταστροφές των δασών κυρίως από ανθρωπογενείς επεμβάσεις με στόχο την οικονομική εκμετάλλευση ολόκληρων δασικών περιοχών. Η επιτροπή πρότεινε μέτρα για την πρόληψη και την καταστολή των πυρκαγιών, αλλά και για τη δασική ανάπτυξη και την προστασία των δασών.

Συγκεκριμένα, για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών η επιτροπή είχε προτείνει μεταξύ των άλλων κατάρτιση δασολογίου-κτηματολογίου και συχνή αεροφωτογράφηση των δασών. Οσον αφορά την καταστολή των δασικών πυρκαγιών, το βάρος το έριχνε στην οργάνωση ενός αποτελεσματικού μηχανισμού δασοπυρόσβεσης.

Σημαντικές ήταν και οι προτάσεις της επιτροπής για τη διαχείριση των εθνικών δρυμών, για την αναδάσωση και για τη σταδιακή αντικατάσταση της αγελαίας κτηνοτροφίας από την ενσταβλισμένη.

Από εκείνο το πόρισμα έχουν περάσει 14 χρόνια. Τίποτα, ή σχεδόν τίποτα, δεν έχει εφαρμοστεί από όσα προτείνονταν τότε και η δασοπυρόσβεση έχει αφεθεί στην τύχη και στο μεράκι ορισμένων πυροσβεστών και εθελοντών, των δηλαδή πανταχού παρόντων ηρώων της καθημερινότητας. Οι κυβερνήσεις από την πλευρά τους εξακολουθούν και κλείνουν το μάτι, σπέρνοντας ευνοϊκές ρυθμίσεις, σε κοινωνικές ομάδες που κοιτούν τα δάση μας ως μέλλουσα πηγή εισοδήματος.

Τέτοιες ομάδες είναι οι κτηνοτρόφοι, τα κυκλώματα των παράνομων υλοτόμων, οι καταπατητές που μετατρέπουν την εθνική μας περιουσία σε οικόπεδα και κατοικίες κ.λπ., κ.λπ.

Η συνέργεια κυβερνώντων και αδίστακτων εκμεταλλευτών με στόχο τα κέρδη και την εξουσία, μαζί με την ανικανότητα των αρμοδίων, αποτελούν την πραγματική ασύμμετρη απειλή που θέτει σε σοβαρό κίνδυνο φύση και ανθρώπους στη χώρα μας.

Το 1993 μια διακομματική επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων παρουσίασε ένα πόρισμα για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών στη χώρα. Δεν ανακάλυπτε τον τροχό, αλλά συνόψιζε την υπάρχουσα εμπειρία και, οπωσδήποτε, σαν προϊόν διακομματικής συναίνεσης είχε την ιδιαίτερή του πολιτική βαρύτητα. Ζητούσε κάποια πράγματα σε μεγάλο βαθμό αυτονόητα: τη σύσταση ενός ενιαίου υπεύθυνου φορέα, τον εξοπλισμό και στήριξη των υπηρεσιών, την εκπαίδευση των στελεχών τους, την κατάρτιση σχεδίων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και, φυσικά, μέτρα πρόληψης και μέτρα αποθάρρυνσης των εμπρηστών-καταπατητών (βλέπε δασολόγιο). Από εκείνο το πόρισμα έχουν περάσει 14 χρόνια και τα όσα εκείνο πρότεινε συνεχίζουν ακόμα να είναι ζητούμενα. Το σκηνικό της δασοπυρόσβεσης άλλαξε άρδην με τη μεταφορά της στην Π.Υ., αλλά παρ’ όλα αυτά δεν είδαμε ούτε την επιλεκτική εφαρμογή κάποιων από τις πρόνοιες του πορίσματος, ούτε την ανανέωσή του, ούτε την παραγωγή κάποιων άλλων σχεδίων και προτάσεων. Η δασοπυρόσβεση αφέθηκε στην τύχη της και στον ηρωισμό των πυροσβεστών και των εθελοντών.

Πώς θα ήταν η κατάσταση στους τομείς που συζητάμε σήμερα, αν η πολιτεία είχε εφαρμόσει αυτό το πόρισμα;

Η ανάγκη για τη σύνταξη του πορίσματος προήλθε από την παραδοχή ότι τα δάση και οι δασικές εκτάσεις, ως δημόσια περιουσία (κοινή κληρονομιά όλων των Ελλήνων) και σημαντικός περιβαλλοντικός, πλουτοπαραγωγικός και κοινωνικός φυσικός πόρος, έπρεπε να προστατευτούν αποτελεσματικά.

Η παραδοχή αυτή επέβαλε από την πολιτεία τη λήψη ειδικότερων διοικητικών και επιστημονικών μέτρων που θα βελτίωναν το μηχανισμό δασοπροστασίας.

Πρώτο μέλημα των ειδικών ήταν η σύνδεση του προβλήματος με τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που πολλές φορές θεωρήθηκαν υπαίτιες για την ένταση και την έκταση των πυρκαγιών στη χώρα μας καθώς και η ανάλυση των ωφελειών των δασών και των ειδικών πυρολογικών κ.λπ. δεδομένων που επηρέαζαν το πρόβλημα.

Στη συνέχεια προσδιορίστηκαν οι δασοπολιτικοί στόχοι για τα δασικά οικοσυστήματα και θεωρήθηκε το δάσος ως κοινωνικό αγαθό μεγάλης σημασίας για την οικονομία και την κοινωνική ζωή των κατοίκων της χώρας καθώς και σημαντικός πόρος με ιδιαίτερα μεγάλη συμμετοχή στην περιβαλλοντική ισορροπία.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, οι στόχοι που θα υλοποιούνταν από την εφαρμογή του πορίσματος ήταν:

1. Η προστασία των δασών και του φυσικού περιβάλλοντος.

2. Η αύξηση της έκτασης των δασών.

3. Η ενίσχυση των ορεινών πληθυσμών.

4. Η αύξηση της δασικής παραγωγής.

5. Η παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών από το δάσος.

Οι προαναφερόμενοι στόχοι επέβαλαν τη λήψη μέτρων δασικής πολιτικής που εξειδικεύονται στο πόρισμα ως εξής:

Α. Λήψη μέτρων για την προστασία της πανίδας και της χλωρίδας.

Β. Προστασία των δασών από πυρκαγιές, ασθένειες και λοιπές καταστροφές.

Γ. Διασφάλιση του κοινωνικού ρόλου των δασών και των περιβαλλοντικών υπηρεσιών, με την ανάπτυξη της δασικής αναψυχής, την προσφορά εργασίας στους παραδασόβιους πληθυσμούς, την προστασία έργων στα πεδινά εδάφη και τις καλλιέργειες.

Δ. Αλλαγή βασικών διαχειριστικών αντιλήψεων με προσανατολισμό της δασικής διαχείρισης στον πολυλειτουργικό χαρακτήρα των δασών.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση των στόχων του πορίσματος της διακομματικής επιτροπής ήταν η διασφάλιση επαρκούς και συνεχούς χρηματοδότησης του τομέα των δασών και προγραμματισμός των έργων και των εργασιών που θα ήταν τουλάχιστον 20ετούς διάρκειας. Τίποτα από αυτά δυστυχώς δεν έχει συμβεί και τα μέτρα αυτά προσαρμοσμένα στο σήμερα αποτελούν ακόμη ζητούμενο για τους δασολόγους αλλά και για ολόκληρη την ελληνική κοινωνία.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 01/09/2007