του Απόστολου Αποστολόπουλου

Πολλοί χάρηκαν στην Αθήνα και στις Βρυξέλλες επειδή ο Ερντογάν γλίτωσε σώος (αλλά όχι και αβλαβής…) από το Συνταγματικό Δικαστήριο. Στις ΗΠΑ χάρηκαν λιγότερο αλλά ελπίζουν σε καλύτερες μέρες. Η γνωστή δικαστική περιπέτεια ήταν ένα σημαντικό αλλά όχι αποφασιστικό επεισόδιο της σύγκρουσης ισλαμιστών-κεμαλιστών. Η τουρκική κρίση θα είναι μακρά, πολύ περισσότερο επειδή αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης κρίσης που αγκαλιάζει όλες τις χώρες της πρώην Οθωμανικής αυτοκρατορίας, τμήμα της οποίας είναι η σημερινή Τουρκία.
Το εσωτερικό καθεστώς της Τουρκίας μπορεί να μας ενδιαφέρει μόνο για ένα λόγο: αν το δημοκρατικό, το ισλαμικό ή το δικτατορικό καθεστώς θα είναι πιο φιλικό απέναντί μας. Λοιπόν, ο εκλεγμένος σοσιαλιστής Μπουλέντ Ετσεβίτ έκανε τους δυο Αττίλες και ο επίσης εκλεγμένος ισλαμιστής Ερντογάν επισκέφθηκε, αδιάλλακτος όσο ποτέ, τα Κατεχόμενα. Δηλαδή, το δημοκρατικό καθεστώς δεν είναι καλύτερο από οποιοδήποτε άλλο, για μας.
Ο Ερντογάν έχει κατανοήσει ότι οι Τούρκοι και οι πολυπληθείς εθνικές και θρησκευτικές μειονότητες (Κούρδοι και Αλεβίδες, σχεδόν ο μισός πληθυσμός) δεν μπορούν πια να συμβιώσουν με όργανο την ωμή καταπίεση. Η Τουρκία αντιμετωπίζει την ίδια κατάσταση που αντιμετώπιζε η Οθωμανική αυτοκρατορία στη μακρά πορεία προς τη διάλυσή της: Δηλαδή την αφύπνιση μεγάλων αλλοεθνών ή και αλλόθρησκων ομάδων, ταυτόχρονα με ξένη ανάμιξη που απειλεί την ενότητα του τουρκικού κράτους. Αυτή είναι η κρίση του κεμαλισμού. Αδυνατεί να λύσει το ίδιο πρόβλημα που κατέστρεψε το Σουλτάνο. Ο Ερντογάν αποβλέπει σε ένα νέο συμβόλαιο εθνικής συμβίωσης με ελευθερίες στις «μειονότητες» , όπου και ο Οτσαλάν, ίσως, έχει ρόλο ως «Μαντέλα», γέφυρα Κούρδων-Τούρκων. Ταυτόχρονα προτείνει ένα νέο συνδετικό ιστό στους ποικιλώνυμους κατοίκους της Τουρκίας: το Ισλάμ. Τούρκοι, Κούρδοι, Αλεβίδες και άλλοι μουσουλμάνοι αντί να καταπιέζονται και να εξεγείρονται, θα ξαναενωθούν ψυχικά και ελεύθερα υπό το Ισλάμ. Ειδικότερα, οι Τούρκοι ισλαμιστές ( πλειοψηφικά των χαμηλών τάξεων) πρέπει να εξισωθούν θρησκευτικά και πολιτικά με την «κοσμική» Τουρκία, να γίνουν πολίτες πρώτης κατηγορίας ώστε να ενσωματωθούν ομαλά στο σύνολο. Ως εδώ μπορούν να συμπλεύσουν, υπό όρους, και οι Ένοπλες Δυνάμεις, (και ίσως ήδη συμπλέουν…), ενόσω απαλλάσσονται από τους υπόδικους ακραίους. Ακόμα, όμως, και να ήθελε ένα ήπιο Ισλάμ, ο Ερντογάν είναι μοιραίο να υιοθετήσει σκληρές θέσεις (από κοινού με τις ΕΔ) εφ’ όσον η Τουρκία αντιμετωπίζει κίνδυνο διαμελισμού. Ο σκληρός, εθνικιστικός, ισλαμισμός είναι η πιθανότερη προοπτική της Τουρκίας, αν τελικά επικρατήσει ο Ερντογάν. Οι ΗΠΑ θα θυμώσουν πολύ, στις Βρυξέλλες θα πούνε «απελθέτω» αλλά ποιος ο λόγος να στενοχωρηθούμε στην Αθήνα;
Το άρθρο δημοσιεύθηκε την Παρασκευή (8/8), στην εφ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ