Η αύξηση του αριθμού των νέων που μαθαίνουν αρχαίες γλώσσες είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται εδώ και μια δεκαετία στη Γερμανία. Αυτό αφορά κυρίως τα λατινικά, που έχουν μια παραδοσιακά ισχυρή θέση στη σχολική μόρφωση του γερμανόφωνου χώρου. Ενώ το 1999 λατινικά μάθαινε ο ένας στους τέσσερις μαθητές στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, σήμερα τα διδάσκεται ο ένας στους τρεις. Από τα σχεδόν 2,5 εκατομμύρια μαθητές, 16.000 διδάσκονται τα αρχαία ελληνικά στα αποκαλούμενα ανθρωπιστικά γυμνάσια και λύκεια.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 η αναγκαιότητα εκμάθησης αρχαίων γλωσσών τέθηκε υπό αμφισβήτηση. Ο πρόεδρος της Εταιρείας Γερμανών Κλασσικών Φιλολόγων και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χούμπολντ του Βερολίνου Στέφαν Κιπφ εξηγεί πως «θεωρούνταν κατασταλτικός παράγοντας και κριτήριο κοινωνικής διαλογής. Και για να είμαστε ειλικρινείς, έτσι ήταν. Λατινικά και αρχαία ελληνικά, αλλά και μαθηματικά αποτελούσαν το αποφασιστικό κριτήριο για το αν κάποιος μπορούσε να συνεχίσει στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση». Πολύ χειρότερη ήταν η κατάσταση στην Ανατολική Γερμανία, όπου θεωρούνταν σύμβολα της αστικής κουλτούρας, «στοιχείο της μπουρζουαζίας και γι’ αυτό δεν τις ήθελαν. Τις μάθαιναν μόνον αυτοί που για επαγγελματικούς λόγους θα τους ήταν αναγκαίες».
Η αναζωογόνηση του ενδιαφέροντος για τα λατινικά και τα αρχαία ελληνικά σχετίζονται με την οικονομική και κοινωνική αστάθεια, την παγκοσμιοποίηση που προκαλεί αβεβαιότητες, αλλά και την αναγκαιότητα νέων απαντήσεων. Εχει αλλάξει και ο προσανατολισμός, το περιεχόμενο και οι στόχοι του μαθήματος. Παλιότερα επικρατούσε στο μάθημα η τυπολατρία και εκθειάζονταν ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός ως πρότυπο, ενώ πλέον όπως λέει ο καθηγητής Κιπφ, τα πράγματα είναι διαφορετικά: «Στο μάθημα των αρχαίων ασχολούμαστε με βασικά ζητήματα της ανθρώπινης ύπαρξης. Οι δάσκαλοι δεν δίνουν πλέον έτοιμες απαντήσεις, αλλά καταθέτουν προτάσεις για τον τρόπο σκέψης, με τον οποίο θα μπορούσαν να δοθούν πιθανές απαντήσεις. Στη βάση κεντρικών κειμένων συζητούνται θέματα όπως η σημασία της δικαιοσύνης, της φιλίας, αν υπάρχει δίκαιος πόλεμος. Η, τι είναι πολιτική, τι μόρφωση και ποιος ο σκοπός τους.
Το ζητούμενο είναι να διατυπώσεις στο μάθημα προτάσεις για πιθανές λύσεις, να δώσεις ερεθίσματα για σύγχρονες απαντήσεις διαχρονικών ερωτημάτων».
* Στη φωτογραφία ο Οδυσσέας και οι μνηστήρες
Deutsche Welle, NAFTEMPORIKI