Μικρότεροι ανταγωνιστές του προτεινόμενου αγωγού Nabucco φαίνονται έτοιμοι να κερδίσουν τον αγώνα για τη δημιουργία μίας νέας γραμμής παροχής που θα αποσκοπεί στον περιορισμό της εξάρτησης της Ευρώπης από το φυσικό αέριο της Ρωσίας.

Του Alessandro Torello

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (Doe Jones)–Μικρότεροι ανταγωνιστές του προτεινόμενου αγωγού Nabucco φαίνονται έτοιμοι να κερδίσουν τον αγώνα για τη δημιουργία μίας νέας γραμμής παροχής που θα αποσκοπεί στον περιορισμό της εξάρτησης της Ευρώπης από το φυσικό αέριο της Ρωσίας.

Οι διαμάχες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας είναι ένα συνεχιζόμενο πρόβλημα για την παροχή φυσικού αερίου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επίτροπής Jose Manuel Barroso δήλωσε την Παρασκευή ότι το θέμα θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλη κρίση σε λίγες εβδομάδες.

Στην αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων, η Κομισιόν έχει προτιμήσει εδώ και καιρό το Nabucco, έναν αγωγό 3.300 χιλιομέτρων αξίας 7,9 δισ. ευρώ που μπορεί να μεταφέρει το φυσικό αέριο απευθείας στην Κεντρική Ευρώπη όπου υπάρχουν και οι περισσότερες ανάγκες. Ωστόσο οι αναλυτές εκτιμούν ότι θα χρειαστούν έως και 10 χρόνια μέχρι να είναι διαθέσιμο αρκετό φυσικό αέριο για να γεμίσει έναν αγωγό όπως ο Nabucco, ο οποίος έχει χωρητικότητα 31 δισ. κυβικά μέτρα το χρόνο. Οι 27 χώρες της Ε.Ε. καταναλώνουν περίπου 500 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου το χρόνο, σύμφωνα με στοιχεία της βιομηχανικής ένωσης φυσικού αερίου Eurogas.

Τη στογμή που οι συζητήσεις για το Nabucco συνεχίζονται, δύο αρκετά μικρότερα έργα αναμένονται να εγκαινιαστούν στα επόμενα πέντε χρόνια.

Ο κολοσσός πετρελαίου και φυσικού αερίου της Νορβηγίας StatoilHydro ASA και η ελβετική εταιρεία εμπορίας ενέργειας Elektrizitats-Gesellschaft Laufenburg AG, ή EGL, έχουν δημιουργήσει μια κοινοπραξία με σκοπό να κατασκευάσουν τον αγωγό μήκους 520 χιλιομέτρων Trans Adriatic Pipeline, γνωστό ως TAP.

Ο χωρητικότητας 10 δισ. κυβικών μέτρων TAP- ο οποίος μπορεί να επεκταθεί στα 20 δισ. κυβικά μέτρα το χρόνο- θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το Αζερμπαιτζάν και από το Ιράν στην Ιταλία. Ξεκινώντας από την Ελλάδα ο αγωγός θα περάσει μέσα από την Αλβανία πριν διασχίσει την Αδριατική- πρόκειται για την μικρότερη σε μήκος φυσική διαδρομή καθώς και με το μικρότερο θαλάσσιο τμήμα.

Το άλλο έργο είναι το ITGI, ή Interconnector Turkey Greece Italy, το οποίο αναπτύσσεται από την ιταλική Edison SpA και την ελληνική μονοπωλιακή εταιρεία φυσικού αερίου ΔΕΠΑ. Ο ITGI θα μπορεί να μεταφέρει έως και 10 δισ. κυβικά μέτρα αερίου στην νότια Ιταλία μέσω μιας ελαφρώς μακρύτερης διαδρομής διαπερνώντας την Αλβανία.

Ο TAP ακούγεται λιγότερο, ωστόσο αρκετοί ειδικοί “βλέπουν” το λιγότερο γνωστό σχέδιο ως πιθανόι νικήτή.

Και τα δύο έργα στειρίζονται στο φυσικό αέριο της νέας πηγής του Αζερμπαιτζάν Shah Deniz II, η οποία αναμένεται να ξεκινήσει παραγωγή έως και 16 δισ. κυβικών μέτρων το χρόνο μέχρι το 2014. Μόνο η μισή ποσότητα του αερίου αυτού θα φτάνει στην Ευρώπη, ωστόσο αφού το Αζερμπαιτζάν, η Γεωργία και η Τουρκία προμηθευτούν το μερίδιο τους- συνεπώς φάινεται ότι μόνο ένας εκ των σχεδιαζόμενων αγωγών προς την Ευρώπη θα μπορέι να μεταφέρει φυσικό αέριο.

Στα ανοικτά της ακτής του Αζερμπαιτζάν στην Κασπία θάλασσα, η πηγή Shah Deniz II κατασεκυάζεται από μια κοινοπραξία εταιρειών ενέργειας, με την BP και την StatoilHydro να κατέχουν ποσοστό 25,5% η κάθε μία.

Η παροχή είναι ένα πρόβλημα

Από τη στιγμή που είναι συνέταιροι σε μια κοινοπραξία οι εταιρείες θα έχουν λόγο ως προς την τελική πώληση του φυσικού αερίου. Δεδομένου ότι η StatoilHydro κατέχει ποσοστό 50% στον TAP, το συγκεκριμένο έργο έχει έναν παράγοντα που οι άλλοι δεν έχουν.

“Το TAP είναι το έργο που φαίνεται να έχει την ισχυρότερη παροχή αερίου αυτή τη στιγμή,” δήλωσε ο Jonathan Stern, διευθυντής ερευνών φυσικού αερίου στο Ινστιτούτο για ενεργειακές σπουδές της Οξφόρδης στην Αγγλία.

Οικονομικά, έχει νόημα για μία ενεργειακή εταιρεία να κατέχει ποσοστό στο σύνολο της παραγωγικής αλυσίδας του αερίου, από την εξόρυξη έως την τελική διάθεση στους πελάτες, αναφέρουν οι αναλυτές.

“Είναι πλεονέκτημα να συμμετέχεις τόσο στην εξόρυξη όσο και στον αγωγό,” γιατί μπορείς να ωφεληθείς περισσότερα από το αέριο αν ελέγχεις το σύνολο της διαδικασίας παροχής, υποστήριξε ο αναλυτής της ING, Jason Kenney.

Ορισμένοι εξωτερικοί παρατηρητές, ωστόσο, εκφράζουν αμφιβολίες σχετικά με την αξιοπιστία του TAP, υποστηρίζοντας ότι η συμμετοχή της StatoilHydro τόσο στον αγωγό όσο και στην πηγή υποδεικνύει ότι το TAP δημιουργήθηκε με σκοπό να περιοριστεί η διαπραγμετευτική δύναμη που θα είχε ο ITGI αν ήταν ο μοναδικός αγωγός σε λειτουργία μέχρι τα εγκαίνια του Nabucco.

“Πρόκειται για ένα λανθασμένη άποψη”, τόνισε ο Rannveig Stangeland, εκπρόσωπος της StatoilHydro. “Για τη δημιουργία του TAP εργάζονται περίπου 50 ειδικοί στους τομείς πετρελαίου και φυσικού αερίου.”

Ωστόσο στο TAP λείπει κάτι πολύ σημαντικό για μεγάλα έργα που συμπεριλαμβάνουν ενεργειακή ασφάλεια, διεθνής σχέσεις και μεγάλες επενδύσεις: πολιτική στήριξη.

Καμία από τις δύο εταιρείες της κοινοπραξίας δεν βασίζεται σε χώρα-μέλος της Ε.Ε. συνεπώς δεν έχουν εθνικούς χορηγούς σε επίπεδο Ε.Ε. για να ανταγωνιστούν τη στήριξη της Ιταλίας και της Ελλάδας στο ITGI.

Οι εταιρείες που έχουν αναλάβει την κατασκευή του ITGI, η Edison και η ΔΕΠΑ, εδρεύουν σε χώρες από τις οποίες ο αγωγός θα περάσει και θα τις προμηθεύει, διευκολύνοντας σημαντικά τη διαδικασία έγκρισης από το κράτος.

Επίσης, φαίνεται δυσοίωνο για το TAP το γεγονός ότι η Ε.Ε. αποφάσισε να χρηματοδοτήσει το ITGI με 100 εκατ. ευρώ και το Nabucco με 200 εκατ. ευρώ, αφήνοντας το TAP με “άδεια χέρια”.

Και τα δύο έργα βρίσκονται στα τελευταί μηχανολογικά στάδια, ωστόσο το ITGI έχει σχεδόν ολοκληρώσει την μελέτη για τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις- ενώ το TAP μόλις την άρχισε -και είναι πλύ πιθανό να είναι πιο σύντομα έτοιμος.

“Η ημερομηνία ολοκλήρωσης του έργου είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για την διεκδίκηση του φυσικού αερίου του Αζερμπαιτζάν” γιατί η κοινοπραξία του Shah Deniz θα θέλει να πουλήσει το αέριο το συντομότερο δυνατό, υποστήριξε ο Elio Ruggeri, επικεφαλής έργων της Edison.

To TAP και το ITGI σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν το υφιστάμενο δίκτυο της Τουρκίας για να μεταφέρουν το αέριο κατ΄αμήκος της χώρας. Ο Nabucco σχεδιάζει να κάνει το ίδιο σε πρώτο στάδιο, ενώ μετά η χωρητικότητα του θα προϋποθέτει έναν εντελώς καινούριο αγωγό κατά μήκος της Τουρκίας. Ο Nabucco θα διασχίζει την Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία έως την Αυστρία.

Ο ITGI θα κοστίσει περίπου 1,3 δισ. ευρώ, ο TAP σχεδόν 1,5 δισ. ευρώ – ποσό που μπορεί να διαφέρει λόγω των τιμών των πρώτων υλών και των επιτοκίων.

Τους επόμενους μήνες θα φανεί ποιος έχει προβάδισμα. Και οι δύο κοινοπραξίες έχουν ανακοινώσει ότι θα λάβουν την τελική απόφαση για την κατασκευή του έργου μέχρι το τέλος του έτους. Οι εταιρείες του Nabucco προτίθενται να αποφασίσουν κατά το πρώτο τρίμηνο του 2010.

Πηγές προσκείμενες στο θέμα αναφέρουν ότι ο TAP θα μπορούσε να είναι έτοιμος περίπου σε τέσσερα χρόνια από σήμερα. Ο ITGI θα μπορούσε να τεθεί σε λειτουργία σε τριάμισι χρόνια, σημείωσε ο Ruggeri.

Η κατασκευή του Nabucco αναμένεται να ξεκινήσει το 2011, ενώ η πρώτη ποσότητα φυσικού αερίου αναμένεται το 2014 με αρχική χωρητικότητα 8 δισ. κυβικών μέτρων. Ο αγωγός θα έκανε οικονομική απόσβεση όταν θα μετέφερε από 13 έως 15 δισ. κυβικά μέτρα.

“Το φυσικό αέριο της πηγής Shah Deniz II ενδιαφέρει πολύ το Nabucco και είμαστε πεποισμένοι ότι ο Nabucco θα μεταφέρει ορισμένες ποσότητες του αερίου αυτού,” δήλωσε ο εκπρόσωπος του Nabucco, Christian Dolezal. Ο Nabucco φτάνει σε περισσότερους Ευρωπαίους και Τούρκους πελάτες σε σχέση με άλλα έργα,” συμπλήρωσε.

Η μεταφορά μέσω της Τουρκίας είναι πρόβλημα και για τους τρεις αγωγούς. Η Τουρκία απαιτεί ποσοστό 15% του αερίου που θα μεταφέρεται προς την Ευρώπη, απαίτηση που έχει οδηγήσει την Κομισιόν και ορισμένες χώρες-μέλη από τις οποίες θα περάσει ο Nabucco σε μακροχρόνιες και κουραστικές διαπραγματεύσεις.

Διακυβεύονται πολλά γιατί οι διαπραγματεύσεις σχετίζονται πολιτικά με την πιθανή μελλοντική ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε.

Οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. καθώς και άλλες χώρες που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις δεσμεύτηκαν κατά την συνάντηση του Μαΐου να υπογράψουν για το Nabucco έως το τέλος του Ιουνίου, γεγονός που θα λέιτουργήσει ως βάση και για άλλες συμφωνίες έργων διακίνησης.

Capital.gr