ΟΒάσος Λυσσαρίδης παρεμβαίνει στις εξελίξεις στο Κυπριακό, αναδεικνύει κινδύνους, ασκεί κριτική και προτείνει μια διαφορετική πορεία από την ακολουθούμενη. Ο επίτιμος πρόεδρος της ΕΔΕΚ, σε συνέντευξή του στον «Φ», τονίζει πως υπάρχουν τρόποι διαφυγής και τονίζει πως οι προτάσεις που κατατίθενται στις διαπραγματεύσεις θα πρέπει να τείνουν στη σταδιακή δημοκρατική συμπόρευση με τους τ/κ στα πλαίσια ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους.

ΛΥΣΣΑΡΙΔΗΣ:Προτάσεις μόνο για δημοκρατική συμπόρευση με Τουρκοκύπριους
Του Κώστα Βενιζέλου
– Υπάρχει ο ισχυρισμός ότι ασκείτε έντονη κριτική για τους χειρισμούς του προέδρου γιατί δεν θέλετε λύση. Ελπίζω ο ισχυρισμός να μην προέρχεται από υπεύθυνα δημόσια πρόσωπα, γιατί είναι το λιγότερο παιδαριώδης. Δεν υπάρχουν Ελληνοκύπριοι που πάσχουν από πολιτικό μαζοχισμό. Όταν αντιμετωπίζεις κατοχή είναι φυσικό να επείγεσαι για λύση. Όχι όμως διάλυση και Αλεξανδρεττοποίηση.

-Γιατί αναφέρεστε σε Αλεξανδρεττοποίηση;
Γιατί μια λύση που θα συντηρεί κηδεμονικά επικυριαρχικά δικαιώματα της Τουρκίας δημιουργεί προϋποθέσεις για μελλοντική τουρκική πλειοψηφία στην Κύπρο.

– Υπάρχει επίσης ο ισχυρισμός ότι ασκείτε κριτική γιατί δεν αποδέχεσθε λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας.
Κατ΄επανάληψιν τόνισα ότι δεν πρέπει να καθιστάμεθα όμηροι ορισμών. Προεκλογικά οι εμμένοντες σε ονοματολογίες ενώπιον του λαού καθόριζαν τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία ως λύση που θα διασφαλίζει την ενότητα του κράτους, του χώρου, της οικονομίας, των θεσμών, τις ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα και θα απαλλάττει από κηδεμονίες και ξένη στρατιωτική παρουσία. Ποιος δεν θα υπέγραφε μια τέτοια λύση. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Πώς ερμηνεύουν οι αμέσως ή εμμέσως εμπλεκόμενοι τη διζωνική δικοινοτική; Ως χωριστές οντότητες που θα συνεταιρισθούν. Δυστυχώς υπήρξαν και επίσημες δηλώσεις πάνω σ΄αυτή τη βάση.

– Ποιες;
Το κοινό ανακοινωθέν Χριστόφια-Ταλάτ που θέλω να ελπίζω ότι για μας δεν ισχύει και δηλώσεις για συγκυβέρνηση. Φαίνεται ότι το σφάλμα έγινε αντιληπτό γι΄αυτό και με δική μας πρωτοβουλία δεν περιλήφθηκε στα έγγραφα του Ο.Η.Ε.

-Δεν θα εμμείνει η τουρκική πλευρά για προσαρμογή προς αυτές τις δηλώσεις;
Υπάρχουν τρόποι διαφυγής. Είναι γι΄αυτό πουυ είπα ότι πρέπει να αποφεύγουμε ακόμα και τις εποικοδομητικές ασάφειες (Εφεύρεση του λόρδου Χάνι με την πρώτη εποικοδομητική ασάφεια για αναγνώριση των πραγματικοτήτων). Έγινε αναφορά σε συγκυβέρνηση. Με συγκυβέρνηση εμείς μπορεί να εννοούμε συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στο κυβερνητικό σχήμα κάτι που είναι καθολικώς αποδεκτό, αλλά ομότιμη συγκυβέρνηση.

– Έχετε καταδικάσει την αποδοχή εκ περιτροπής προεδρία και την παραμονή 50.000 εποίκων. Δεν αποτελεί προηγούμενη δέσμευση;
Καμιά δέσμευση δεν υπήρξε. Το Εθνικό Συμβούλιο ποτέ δεν απεδέχθη αυτές τις θέσεις. Πρόσφατες δημοσκοπήσεις καταδεικνύουν ότι και η πλειοψηφία του λαού δεν αποδέχεται αυτές τις θέσεις. Άλλωστε υπήρξε πάντοτε η ρήτρα ότι τίποτε επί μέρους δεν είναι δεσμευτικό αν δεν υπάρξει καθολική συμφωνία.

– Από τις προτάσεις μας είστε ικανοποιημένος;
Θα ήμουν ευτυχής, εάν ήμουν. Δεν τείνουν στη σταδιακή δημοκρατική συμπόρευση στα πλαίσια ενός σύγχρονου Ευρωπαϊκού κράτους, αλλά στη συγκυβέρνηση (εκ περιτροπής) εκ περιτροπής επίλυση αδιεξόδων και στη στέρηση δικαιωμάτων των πολιτών. Θα πρέπει σταδιακά να οδηγούμαστε σε κοινά κόμματα και κοινούς εκλογικούς καταλόγους με πλήρη συντήρηση της εθνικής ταυτότητας κάθε πλευράς. Ακόμα και ο Ανάν, σε κάποιο στάδιο, κατανόησε αυτή την αναγκαιότητα έναρξης αυτής της πορείας καθορίζοντας ότι για την Άνω Βουλή οι πολίτες θα ψήφιζαν στη βάση της διαμονής τους και όχι της εθνικής τους ταυτότητας. Η σωστή φιλοσοφία είναι η ιδιότητα του πολίτη με συντήρηση της εθνικής φυσιογνωμίας όλων .

– Οι τ/κ θα φοβούνται ότι τα προνόμιά τους θα διαγραφούν.
Όχι. Η ποσόστωση μπορεί να διατηρηθεί και σε κοινή πορεία. Η εμμονή σε σύγχρονο δημοκρατικό κράτος είναι ο μόνος τρόπος να απαλλαγούν οι Τουρκοκύπριοι από την ασφυκτική κηδεμονία της Άγκυρας. – Αυτές τις ημέρες συζητείται το θέμα των εποίκων, ποια η δική σας προσέγγιση;
Είναι αδιανόητη η νομιμοποίηση του εγκλήματος του εποικισμού. Τι θα γίνει με δική μας συγκατάθεση στο τέλος του προβλήματος είναι άλλο θέμα.

– Πιστεύετε ότι υπάρχει παρέκκλιση από τις προεκλογικές δεσμεύσεις;
Ναι. Και θα εμμείνουμε σε διόρθωση της πορείας. Μόνο έτσι θα υπάρξει ομοψυχία και ενότητα. Η κριτική δεν στοχεύει στην ανάδειξη αλλά στη διόρθωση των παρεκκλίσεων.
Άνοιγμα των λιμανιών δεν σημαίνει αναγνώριση

– Αναφορικά με την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Τι εισηγείστε για τον Δεκέμβρη;
Αν η Τουρκία δεν συμμορφωθεί προς τις υποχρεώσεις της δεν υπάρχει άλλη διέξοδος παρά η προβολή βέτο για a la carte Ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας.

– Δεν είναι επικίνδυνη η διακοπή ενταξιακής πορείας της Τουρκίας;
Η Τουρκία δεν θα εγκαταλείψει πορεία διεύρυνσης σχέσεων με την Ε.Ε. και για οικονομικούς και για πολιτικούς λόγους. Η Ε.Ε. δεν φαίνεται έτοιμη να αποδεχθεί την Τουρκία ως πλήρες μέλος. Θέλει όμως μια μορφή σχέσης. Έτσι ο διάλογος για τη μορφή σχέσεων θα συνεχισθεί. Και εδώ χρειάζεται από δικής μας πλευράς προσοχή. Δεν πρέπει η διασύνδεση του Κυπριακού να γίνει με την τελική κατάληξη του ενταξιακού διαλόγου, αλλά με την πορεία. Οι υποχρεώσεις της Τουρκίας πρέπει να αναληφθούν κατά τη διεξαγωγή του διαλόγου.

– Πιστεύετε ότι η Τουρκία θα προσαρμοσθεί;
Όχι επί της ουσίας. Δεν αποκλείω άνοιγμα λιμανιών και αεροδρομίων. Αυτό θα προκαλέσει μεγάλη ευφορία στους παραδοσιακούς φίλους της Τουρκίας, αλλά και άλλους οι οποίοι θα παρουσιάσουν αυτή την κίνηση ως μια μεγάλη υποχώρηση της Τουρκίας και θα αρχίσουν πιέσεις προς τη δική μας πλευρά για υποχωρήσεις ουσίας. Αυτό είναι δυστυχώς πιθανό γιατί δεν προβάλαμε το Κυπριακό στη σωστή του διάσταση (εισβολή, κατοχή, παραβίαση της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας μιας χώρας μέλους του Ο.Η.Ε. και της Ε.Ε. και παραβίαση των δικαιωμάτων του λαού της). Η προβολή του ως διακοινοτικής διαφοράς πρόσφερε και προσφέρει άλλοθι στην Τουρκία. Θα προσθέσω ότι το άνοιγμα λιμανιών και αεροδρομίων δεν σημαίνει αναγνώριση της νόμιμης κυβέρνησης της Κύπρου (στη συνολική επικράτεια). Αντίθετα. Η Τουρκία θα προβάλλει τη θέση ότι υπάρχουν δύο κράτη στην Κύπρο μέχρις ότου «συνεταιρισθούν» και δημιουργήσουν μια κεντρική (συνομοσπονδιακή στην ουσία) κοινή κυβέρνηση. Έτσι δυνατόν να προωθηθούν μέτρα αναβάθμισης σχέσεων με το παράνομο κατοχικό καθεστώς, που δυνάμει αποφάσεων Ευρωπαϊκών δικαστηρίων δεν υφίσταται νομικώς (ευθύνη για τις παραβιάσεις έχει η Τουρκία).

– Τι θα πράξει η κυβέρνηση;
Δεν μπορώ να απαντήσω εκ μέρους της κυβέρνησης. Όμως η δημοσιοποιηθείσα θέση είναι ότι η κυβέρνηση θα τοποθετηθεί ενόψει των εξελίξεων πριν από τον Δεκέμβρη και η ένδειξη είναι ότι δεν θα αποδεχθεί απαθώς συνέχιση της αρνητικής στάσης της Τουρκίας.
Ισοδυναμούν με διχοτόμηση προτεινόμενες λύσεις

– Η παρέλευση χρόνου δεν οδηγεί σε διχοτόμηση;
Ασφαλώς κίνδυνοι ελλοχεύουν. Όμως οι προτεινόμενες λύσεις ισοδυναμούν με διχοτόμηση και τουρκική επικυριαρχία και στις τώρα ελεύθερες περιοχές. Περαιτέρω με νομιμοποίηση παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων με εγγυημένες πλειοψηφίες και απεμπόληση βασικών ελευθεριών (Δημεύσεις περιουσιών).

– Η Τουρκία επιμένει ότι οποιαδήποτε λύση θα πρέπει να καταστεί πρωτογενές δίκαιο της Ε.Ε. Πώς το αντιμετωπίζουμε;
Παραβιάσεις του Ευρωπαϊκού δικαίου δεν είναι δυνατόν να νομιμοποιηθούν ως πρωτογενές δίκαιο. Τυχόν παρεκκλίσεις πρέπει να είναι προσωρινές διατάξεις με χρονική κατάληξη.

– Θα κατατεθεί ενώπιον του λαού η λύση για δημοψήφισμα;
Ασφαλώς. Όχι μόνο οποιαδήποτε λύση πρέπει να τεθεί ενώπιον του λαού αλλά και νωρίς a priori οι αρχές να δημοσιοποιηθούν. – Λέγεται ότι η λύση είναι ιδιοκτησία του Κυπριακού λαού.
Πώς; Ο Ταλάτ δεν αντιπροσωπεύει τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων. Πρέπει να προσθέσω ότι τον κυρίαρχο λόγο για δήθεν τουρκοκυπριακή αντιπροσώπευση τον έχουν οι έποικοι. Μού προκαλεί έκπληξη το ότι μιλούμε για αντιπροσώπευση των Τουρκοκυπρίων όταν ανακοινώνεται ότι η πλειοψηφία των ψηφιζόντων είναι έποικοι. Ασφαλώς θεωρούμε οποιεσδήποτε εκλογές ως παράνομες. Όμως ταυτόχρονα αποδεχόμαστε ότι οι «εκπρόσωποι των Τουρκοκυπρίων» στην ουσία καθορίζονται από τους εποίκους.

Απαράδεκτεςοι ύβρεις κατάτου Προέδρου

-Πώς σταθμίζετε τις ύβρεις κατά προέδρου;
Απαράδεκτες. Όμως αυτό δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως έναυσμα για να αποκλεισθεί η κριτική χειρισμών. Ουδείς είναι υπεράνω κριτικής. Οι απαράδεκτες εκδηλώσεις ολιγάριθμων ανοήτων δεν πρέπει να οδηγήσουν σε απαράδεκτους χαρακτηρισμούς όσων ασκούν την επιβαλλόμενη κριτική.

– Πολλά λέγονται για τη στάση των Τ/Κ. Εκτιμάτε ότι θέλουν οι Τ/Κ λύση;
Μερικές άστοχες ενέργειές μας ενεθάρρυναν τους οπαδούς μη λύσης (διάνοιξη οδοφραγμάτων με τους γνωστούς όρους κ.τ.λ.). Όμως πιστεύω ότι η πλειοψηφία των Τ/Κ θέλουν λύση. Η τοποθέτησή τους νοθεύεται από την πλειοψηφία των εποίκων.

– Για το θέμα της ενέργειας και τις απαιτήσεις της Τουρκίας τι πρέπει να γίνει;
Άμεση προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας και στα ευρωπαϊκά Σώματα. Είναι αδιανόητο να ανεχθούμε παθητικά παραβίαση διεθνώς αναγνωριζομένων δικαιωμάτων. Ισοδυναμούν με διχοτόμηση προτεινόμενες λύσεις

– Η παρέλευση χρόνου δεν οδηγεί σε διχοτόμηση;
Ασφαλώς κίνδυνοι ελλοχεύουν. Όμως οι προτεινόμενες λύσεις ισοδυναμούν με διχοτόμηση και τουρκική επικυριαρχία και στις τώρα ελεύθερες περιοχές. Περαιτέρω με νομιμοποίηση παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων με εγγυημένες πλειοψηφίες και απεμπόληση βασικών ελευθεριών (Δημεύσεις περιουσιών).

– Η Τουρκία επιμένει ότι οποιαδήποτε λύση θα πρέπει να καταστεί πρωτογενές δίκαιο της Ε.Ε. Πώς το αντιμετωπίζουμε;
Παραβιάσεις του Ευρωπαϊκού δικαίου δεν είναι δυνατόν να νομιμοποιηθούν ως πρωτογενές δίκαιο. Τυχόν παρεκκλίσεις πρέπει να είναι προσωρινές διατάξεις με χρονική κατάληξη.

– Θα κατατεθεί ενώπιον του λαού η λύση για δημοψήφισμα;
Ασφαλώς. Όχι μόνο οποιαδήποτε λύση πρέπει να τεθεί ενώπιον του λαού αλλά και νωρίς a priori οι αρχές να δημοσιοποιηθούν. – Λέγεται ότι η λύση είναι ιδιοκτησία του Κυπριακού λαού.
Πώς; Ο Ταλάτ δεν αντιπροσωπεύει τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων. Πρέπει να προσθέσω ότι τον κυρίαρχο λόγο για δήθεν τουρκοκυπριακή αντιπροσώπευση τον έχουν οι έποικοι. Μού προκαλεί έκπληξη το ότι μιλούμε για αντιπροσώπευση των Τουρκοκυπρίων όταν ανακοινώνεται ότι η πλειοψηφία των ψηφιζόντων είναι έποικοι. Ασφαλώς θεωρούμε οποιεσδήποτε εκλογές ως παράνομες. Όμως ταυτόχρονα αποδεχόμαστε ότι οι «εκπρόσωποι των Τουρκοκυπρίων» στην ουσία καθορίζονται από τους εποίκους.
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ