Η κατασκευή του αγωγού είναι προς το συμφέρον όλων να πραγματοποιηθεί το ταχύτερο δυνατόν, πρέπει όμως τα συμβαλλόμενα μέρη -και ιδιαιτέρως η Ελλάς- να αποκομίσουν ανάλογα οφέλη.

Γράφει ο Καθ. Δημ. Μαυράκης, Διευθυντής του ΚΕΠΑ

Καθώς το θέμα της επαναδιαπραγμάτευσης της τριμερούς συμφωνίας για την κατασκευή του αγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη (BAP) απασχολεί την ελληνική πλευρά ενδεχομένως να είναι χρήσιμες μερικές επισημάνσεις.

Καταρχήν δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι η πρόταση για την κατασκευή του αγωγού είναι ελληνική κι ότι οι λόγοι για την κατασκευή του θα πρέπει να αναζητηθούν στα οικονομικά οφέλη που η ελληνική πλευρά, κυβέρνηση και επιχειρηματικά συμφέροντα, προσδοκούσε ότι θα μπορούσαν να προκύψουν από την υλοποίησή της. Όσο για τα ενδεχόμενα πολιτικά οφέλη και την αποφυγή των περιβαλλοντικών κινδύνων μικρή σημασία δόθηκε στον προσδιορισμό τους και πολύ περισσότερο στην επίτευξή τους.

Η συμφωνία δεν περιέχει καμία αναφορά στην ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος στην ξηρά και στη θάλασσα, στις περιοχές διέλευσης του αγωγού, των εγκαταστάσεων αποθήκευσης, των σημείων φόρτωσης και κυρίως των διαδρομών των πετρελαιοφόρων στο Αιγαίο και αυτό είναι ασφαλώς το πρώτο σημείο επαναδιαπραγμάτευσης.

Η είσοδος στις ελληνικές θάλασσες, ο διάπλους και η φόρτωση μεγάλων δεξαμενοπλοίων καθιστά αναγκαία τη λήψη σειράς μέτρων για τα οποία θα πρέπει να υπάρξει σαφής αναφορά στη συμφωνία.

Οσο για τα οικονομικά οφέλη τα οποία απορρέουν από τη συμφωνία για την ελληνική πλευρά είναι ελάχιστα, αν υπάρχουν, ώστε τελικώς να την καθιστούν βλαπτική για την ελληνική οικονομία και βεβαίως αναντίστοιχη ως προς τις αρχικές επιδιώξεις της ελληνικής κυβέρνησης.

Ενα πρώτο θέμα που πρέπει να συζητηθεί είναι το καθεστώς εξασφάλισης των αναγκαίων για τη λειτουργία του αγωγού ποσοτήτων πετρελαίου. Ποιες είναι οι ελάχιστες ποσότητες πετρελαίου που εγγυάται η ρωσική πλευρά, ώστε να δικαιολογεί το ποσοστό του 51% που της έχει εκχωρηθεί και γιατί οι άλλες πλευρές δεν έχουν το δικαίωμα αναζήτησης πρόσθετων φορτίων όταν η ρωσική πλευρά αδυνατεί να εξασφαλίσει την κάλυψη της χωρητικότητας του αγωγού;

Ποια είναι τα δικαιώματα της ελληνικής κυβέρνησης από τη χρήση του αγωγού;

Υπάρχει και το θέμα της διάθεσης μέρους ή όλων των μετοχών σε εταιρείες τρίτων χωρών χωρίς τη σύμφωνη γνώμη όλων των κυβερνήσεων. Είναι μία πρόβλεψη που σαφώς πρέπει να μεταβληθεί προκειμένου να αποφευχθούν δυσάρεστες εκπλήξεις και καταστάσεις στο μέλλον.

Οπως, επίσης, γιατί δεν θα πρέπει να προβλεφθούν ρήτρες για το χρονοδιάγραμμα κατασκευής του αγωγού;

Θα πρέπει να συζητηθεί το καθεστώς και η χρονική διάρκεια εκχώρησης γης για τη διέλευση του αγωγού, δηλαδή έναντι ποίων όρων και ανταλλαγμάτων παρέχονται αυτές οι εκτάσεις γης επ’ αόριστον.

Γιατί δεν μπορεί να συμφωνηθεί χρονική διάρκεια εκχώρησης των δικαιωμάτων λειτουργίας του αγωγού, έστω για εκατό έτη.

Αλλαγές θα πρέπει να γίνουν και στο καθεστώς των φοροαπαλλαγών και φοροελαφρύνσεων καθώς δεν θα πρέπει να απέχουν από το καθεστώς που διέπει τις άλλες ξένες επενδύσεις στη χώρα.

Λαμβάνοντες υπόψη ότι η ελληνική κυβέρνηση ήταν όλα αυτά τα έτη η επισπεύδουσα για την κατασκευή του αγωγού είναι λογικό η έδρα της εταιρείας να είναι στην Ελλάδα και μάλιστα στην Αλεξανδρούπολη.

Είναι επίσης εύλογο η ελληνική κυβέρνηση να διεκδικήσει προτιμησιακό καθεστώς για τη διακίνηση των θαλάσσιων φορτίων με ελληνικά δεξαμενόπλοια με τήρηση βεβαίως των όρων οικονομικού ανταγωνισμού, όπως επίσης οφείλει να διεκδικήσει αντίστοιχα προτιμησιακά καθεστώτα για την ελληνική βιομηχανία (σωληνουργία, σιδηροκατασκευές) καθώς και αναλογική απασχόληση του προσωπικού που θα απασχοληθεί στις εγκαταστάσεις της Αλεξανδρούπολης.

Η κατασκευή του αγωγού είναι προς το συμφέρον όλων να πραγματοποιηθεί το ταχύτερο δυνατόν, πρέπει όμως τα συμβαλλόμενα μέρη και ιδιαιτέρως η Ελλάς, να αποκομίσουν ανάλογα οφέλη.

Αν αυτό δεν είναι εφικτό τότε το όλο εγχείρημα στο εμπορικό του μέρος θα παραμένει αρνητικό ενώ στο πολιτικό και περιβαλλοντικό ασαφές και ως εκ τούτου μη επιθυμητό.

Οσο για το επιχείρημα ότι η Ρωσία σχεδιάζει την κατασκευή εναλλακτικού αγωγού, αυτό θα γίνει έτσι ή αλλιώς αν αυτό εξυπηρετεί τα συμφέροντά της. Έχει όμως ενδιαφέρον να διαπιστωθεί αν θα δεσμευθεί στον εφοδιασμό του νέου αγωγού με πετρέλαιο που αρνήθηκε να παράσχει στον αγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη.

Με τη Ρωσία διατηρούμε καλές σχέσεις και είναι προς το συμφέρον μας να συνεχίσουμε να τις διατηρούμε, όμως να μη ξεχνάμε ότι οι καλές συμφωνίες κάνουν τους καλούς φίλους.

ΗΜΕΡΗΣΙΑ