Η πλήρης ένταξη συνεπάγεται ισότιμη και ενεργή κοινωνική και πολιτική συμμετοχή (και όχι κατ’ επίφαση) σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας ζωής, άρση των διακρίσεων και φαινομένων ρατσισμού και επιπλέον τη διαμόρφωση μίας «κουλτούρας» αποδοχής και συμβίωσης με τον «άλλο».

ΕΝΤΑ ΓΚΕΜΙ (πρόεδρος των Αλβανών Σοσιαλιστών στην Ελλάδα)
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στη ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Πολλοί έχουν μιλήσει για το νομοσχέδιο της κυβέρνησης που δίνει ιθαγένεια και εκλογικά δικαιώματα στους μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα, ελάχιστα, όμως, έχει ακουστεί η φωνή εκείνων που τους αφορά άμεσα: των ίδιων των μεταναστών.

Η Εντα Γκέμι είναι κοινωνιολόγος-ερευνήτρια, υποψήφια διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εκπρόσωπος της οργάνωσης «Στέκι Πολιτισμού Αλβανών Μεταναστών». Είναι μέλος του ΠΑΣΟΚ αλλά και πρόεδρος των Αλβανών Σοσιαλιστών στην Ελλάδα. Θεωρεί ιστορική την απόφαση για την ιθαγένεια των μεταναστών, αλλά τονίζει ότι πρέπει να γίνουν πολλά ακόμα για να ενταχθούν ουσιαστικά και χωρίς διακρίσεις στην ελληνική κοινωνία.

* Το νομοσχέδιο για τους μετανάστες είναι ένα σημαντικό βήμα για την ουσιαστική ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία;
– Αποτελεί ιστορική στιγμή για όλους μας το γεγονός ότι για πρώτη φορά στα 20 χρόνια μεταναστευτικής εμπειρίας θεμελιώνεται το δικαίωμα πολιτικής συμμετοχής και εκπροσώπησης στους δημοκρατικούς θεσμούς για το 10% (περίπου) του πληθυσμού της Ελλάδας. Ομως, παρά τη μεγάλη δομική σημασία αυτού του εγχειρήματος, η ιστορία ακριβώς εδώ αρχίζει. Πολλές χώρες με δομημένους θεσμούς και μακροχρόνια εμπειρία στη συνύπαρξη με το διαφορετικό έχουν αποτύχει να εντάξουν κοινωνικά τους μετανάστες (βλέπε Γαλλία, Βρετανία). Η απόδοση της ιθαγένειας και των πολιτικών δικαιωμάτων από μόνα τους δεν αποτελούν πανάκεια για την ουσιαστική κοινωνική ένταξη.

* Τι άλλο χρειάζεται κατά τη γνώμη σας;
– Η πλήρης ένταξη συνεπάγεται ισότιμη και ενεργή κοινωνική και πολιτική συμμετοχή (και όχι κατ’ επίφαση) σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας ζωής, άρση των διακρίσεων και φαινομένων ρατσισμού και επιπλέον τη διαμόρφωση μίας «κουλτούρας» αποδοχής και συμβίωσης με τον «άλλο».

* Ποια η γνώμη σας για το νομοσχέδιο;
– Το νομοσχέδιο είναι συγκρατημένα προοδευτικό και με τάσεις αναδίπλωσης, ιδιαίτερα όσον αφορά το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι σε τοπικό επίπεδο. Ο αποκλεισμός του μετανάστη από τα αξιώματα του δημάρχου, του αντιδημάρχου και του προέδρου του δημοτικού συμβουλίου, αποτελεί πράξη διάκρισης. Επομένως, ο μετανάστης δεν παύει να αντιμετωπίζεται ως αντικείμενο του νόμου, αντί για ενεργό υποκείμενο με ανεξάρτητη και αυτόβουλη παρουσία στο δημόσιο βίο.

* Η απόκτηση ιθαγένειας δεν θα λύσει αρκετά από τα σημερινά προβλήματα;
– Ναι, αλλά η διαδικασία πολιτογράφησης (για την πρώτη γενιά) παραμένει χρονοβόρα και άκρως γραφειοκρατική (δύο χρόνια). Εάν συνυπολογίσουμε και το υπέρογκο παράβολο (1.000 ευρώ) θεωρώ ότι η πολιτεία επιμένει σε εισπρακτικές και αποτρεπτικές πρακτικές. Σκεφτείτε, μια 4μελής οικογένεια θα χρειαστεί 4.000 ευρώ μόνο για παράβολα. Ετσι, η πολιτογράφηση μετατρέπεται σε αντικείμενο «εξαγοράς» και «συναλλαγής» μεταξύ του εν δυνάμει πολίτη (μετανάστη) και της πολιτείας.

* Ζείτε πολλά χρόνια στην Ελλάδα και είστε κοινωνιολόγος. Μπορείτε να εργαστείτε στις ίδιες δουλειές που εργάζεται ένας Ελληνας;
– Οχι. Ως αλλοδαπή, έχω πρόσβαση μόνο στον ιδιωτικό τομέα. Επομένως, παρά το γεγονός ότι βρίσκομαι 18 χρόνια νόμιμα και έχω σπουδάσει στην Ελλάδα, δεν έχω καν το δικαίωμα αίτησης για εργασία σε φορείς δημοσίου αλλά και ιδιωτικού δικαίου που βρίσκονται υπό την εποπτεία υπουργείων και άλλων δημόσιων φορέων.

* Τι γίνεται με τα παιδιά των μεταναστών;
– Το θέμα της δεύτερης και της μιάμισης γενιάς αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο για την ελληνική πραγματικότητα και εν τέλει η κοινωνική της θέση κρίνει την έκβαση της κοινωνικής ένταξης και την εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής. Τα παιδιά αυτά είτε έχουν γεννηθεί είτε έχουν έρθει σε πολύ μικρή ηλικία στην Ελλάδα μοιράζονται τον ίδιο κοινωνικό χώρο, τα ίδια θρανία και τα ίδια όνειρα με τους έλληνες συμμαθητές τους. Κοινωνικοποιήθηκαν σύμφωνα με το ελληνικό «μοντέλο». Μιλάνε την ελληνική γλώσσα καλύτερα από τη μητρική τους. Και όμως, έως σήμερα θεωρούνταν και αντιμετωπίζονται ως παιδιά (ούτε καν πολίτες) δεύτερης κατηγορίας.

* Βρίσκουν δουλειά όσοι αποφοιτούν από τα ελληνικά πανεπιστήμια;
– Οσοι έχουν σπουδάσει νομικά δεν έχουν τη δυνατότητα ούτε εξάσκηση να κάνουν. Οσοι σπουδάζουν ιατρική, μπορούν να εργαστούν μόνο στον ιδιωτικό τομέα και όσοι έχουν σπουδάσει στις παιδαγωγικές σχολές, δεν μπορούν να βρουν δουλειά πουθενά. Ας ελπίσουμε ότι με την απόκτηση ιθαγένειας, σε λίγο καιρό, όλα αυτά τα προβλήματα να λυθούν.