Άρθρο γεωπόνου εκ Θεσσαλίας
Κάθε χρόνο τέτοιο καιρό έχουμε τον μήνα των αγροτικών κινητοποιήσεων.
Είναι η εποχή που οι αγρότες μας δεν έχουν αγροτικές εργασίες και αρχίζουν τις κινητοποιήσεις διεκδικώντας κάποιο συμπλήρωμα στο εισόδημά τους που τα τελευταία χρόνια είναι ιδιαίτερα χαμηλό. Πρώτα άρχισαν τις αγροτικές κινητοποιήσεις οι Θεσσαλοί αγρότες σε εποχές καθόλου δύσκολες γι’ αυτούς με συνθήματα άδικα και προκλητικά . Το σύνθημα “Όλα τα λεφτά όλα τα κιλά” είναι σήμερα γραμμένο σε επιστημονικά συγγράμματα και διδάσκεται στα πανεπιστήμιά μας ως “παράλογες και ανώφελες διεκδικήσεις των αγροτών μας”. Είχαν, όπως και τώρα, την στήριξη των αντιπολιτευόμενων κομμάτων όχι γιατί ήθελαν να υποστηρίξουν τα αιτήματα τους, αλλά για να τους χρησιμοποιήσουν ως πολιορκητικό κριό στην προσπάθεια τους να εκπαραθυρώσουν από την εξουσία τους κυβερνώντες.
Οι πολιτικοί μας δεν έλαβαν ποτέ θεσμικά μέτρα για να επιλύσουν μονίμως και σταθερώς τα πραγματικά προβλήματα των αγροτών. Κάποιες προσπάθειες βιαστικές και επιπόλαιες που έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του 1980 απέτυχαν οικτρά και εγκαταλειφθήκαν, αφήνοντας πίσω τους πεταμένα μηχανήματα πολύ χρέος και απαξιωμένους φορείς. Δεν φρόντισαν να κρατήσουν ζωντανούς τους παλιούς πετυχημένους και υγιείς θεσμούς και φορείς που βρήκαν, ούτε ζήτησαν ποτέ ευθύνες από τους παρανομούντες εργατοπατέρες, που με τις ενέργειες τους κατέστρεφαν έναν-έναν. Αντίθετα, τους χάιδευαν ενισχύοντας οικονομικά τους φορείς που αυτοί λυμαίνονταν, αντί να τους πάνε φυλακή. Παρεμπόδιζαν με διάφορα τερτίπια τις υπηρεσίες να παίξουν τον θεσμικό τους ρόλο, που ήταν η προστασία και η καλή λειτουργία των αγροτικών θεσμών και φορέων προς όφελος του συνόλου των αγροτών. Ήταν η εποχή του, «βαθέματος της δημοκρατίας» που ακόμη το πληρώνουμε.
Οι άλλοι αργότερα, για να διευκολύνουν την «ελεύθερη αγορά και οικονομία» της οποίας ήταν θιασώτες, συνέργησαν στην πλήρη χρεοκοπία και διάλυσή τους, αφήνοντάς μας ως ενθύμιο στην θέση τους τα καρτέλ.
Έτσι φθάσαμε στο σήμερα, με την Ελλάδα να είναι ένα απέραντο νεκροταφείο νεκρών αγροτικών θεσμών και φορέων.
Το μεγάλο έγκλημα που διεπράχθη δεν ήταν η χρεοκοπία και η διάλυσή τους, αλλά η πλήρης, μέχρι αηδίας, απαξίωσή τους στην συνείδηση των αγροτών. Κάθε τι το συλλογικό και συνεταιριστικό το αντιμετωπίζουν ακόμη και σήμερα με απέχθεια, παρά τα όσα τραβούν από τους εμπόρους που τους εκμεταλλεύονται ανενδοίαστα σε βαθμό εξαθλίωσης.
Οι αγροτοπατέρες τον μόνο θεσμό που κρατούν ζωντανό είναι ο αγροσυνδικαλισμός. Είναι υπερτροφικός και παράλογος και ίσως και παράνομος. Είναι ο χώρος που τους επιτρέπει να παραμένουν μονίμως πρώτοι και αλώβητοι παριστάνοντας τους αγωνιστές. «Τζάμπα μάγκες» θα τους χαρακτήριζε ευφυώς ο λαός μας. Τον συνεταιριστικό χώρο τον αποφεύγουν σαν τον διάολο το λιβάνι γιατί ξέρουν ότι θα σπάσουν τα μούτρα τους.
Όλες οι παραγωγικές τάξεις εκπροσωπούνται με ένα συνδικαλιστικό φορέα
και οι αγρότες ίσως και παράνομα με τρεις. Ποιος πολιτικός εξάλλου τολμάει να θίξει τέτοιο πράγμα; Ένα έχουν οι αγρότες της Ν.Δ., ένα του ΠΑΣΟΚ και ένα οι αγρότες του ΚΚΕ. Την ΓΕΣΑΣΕ, που τους εκπροσωπούσε κάποτε όλους, την πέταξαν στα αζήτητα. Έτσι, όποια κυβέρνηση βρίσκεται στην εξουσία, οι αγρότες θα βρίσκονται πάντα με τα τρακτέρ στους δρόμους, αφού αποφασίζουν χωριστά και χωρίς πλειοψηφία.
Δεν απαιτούν θεσμούς, αλλά οικονομική βοήθεια από τις άλλες τάξεις, που και αυτές δεινοπαθούν.
Όταν στις αρχές της δεκαετίας του 1960 οι αγρότες της Ημαθίας και Πέλλας, απ’ όπου κατάγομαι, είδαν την παραγωγή ροδάκινων να εξευτελίζεται τόσο από τους εμπόρους, τις Ενώσεις Συνεταιρισμών και την κρατική Αγρέξ που την διαχειριζόταν, δεν έκλεισαν τους δρόμους, ούτε ζήτησαν οικονομική βοήθεια από το κράτος για να ζήσουν. Απλά έκαναν νέους συνεταιρισμούς καθαρούς με τα καλύτερα στελέχη που διέθεταν και έστελναν μόνοι τους τα ροδάκινα στην Γερμανία όπου τα εμπορεύονταν. Αντιμετώπισαν τη λυσσαλέα αντίδραση των εμπόρων που υποστηριζόταν δυστυχώς προκλητικά τότε από την πολιτεία. Ήταν η εποχή του μακαρθισμού και οι συνεταιρισμοί φόβιζαν τους κρατούντες γιατί θύμιζαν τα σοβιετικά κολχοζ. Δεν τους έδιναν βαγόνια-ψυγεία με τα οποία γινόταν η μεταφορά των ροδάκινων. Τα μοίραζε το κράτος και έδινε τα περισσότερα στους εμπόρους και ελάχιστα στους συνεταιρισμούς. Η Αγροτική Τράπεζα δεν τους έδινε βραχυπρόθεσμα δάνεια κίνησης για να δυσκολέψει την λειτουργία τους, οι δε έλεγχοι των εποπτών ήταν συνεχείς και απαράδεκτοι. Οι αγρότες δεν το έβαλαν κάτω. Με το δίκιο με το μέρος τους, την εντιμότητα και την αγωνιστικότητα που διέθεταν, μπήκαν στον αγώνα. Έπαιρναν από τους σιδηροδρομικούς σταθμούς με τα χέρια τα βαγόνια που προορίζονταν για τους εμπόρους, τα έσπρωχναν 20 και 30 άτομα μαζί στους δικούς τους ψυκτικούς χώρους, τα γέμιζαν με δικά τους ροδάκινα και τα έστελναν στην Γερμανία. Μάχες δίνονταν κάθε τόσο με την αστυνομία για τις ενέργειες τους αυτές. Το πρόβλημα της μη δανειοδότησης από την Αγροτική το έλυσαν παίρνοντας προκαταβολές από τους χονδρεμπόρους Γερμανούς και έτσι ξεπέρασαν την δυσκολία που τους δημιούργησε η Αγροτική τράπεζα.
Τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά. Μέσα σε τρία χρόνια γέμισε ο τόπος από συνεταιρισμούς πού ξεφύτρωναν σαν τα μανιτάρια. Δεν αρκέσθηκαν όμως μόνο σ’ αυτά οι αγρότες συνεταιριστές. Οι πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί που υπήρχαν σε κάθε χωριό ενώθηκαν σε δευτεροβάθμιες οργανώσεις ανά επαρχία και όλες μαζί των δύο νομών σε μία τριτοβάθμια, την περίφημη τότε frut-ellas. Ετσι σε κάποια στιγμή τρεις εκπρόσωποι στην Γερμανία, ένας από την Σκύδρα, ένας από την Νάουσα και ένας από την Βέροια, εκπροσωπούσαν το 80% της Ελληνικής παραγωγής. Οι Γερμανοί χονδρέμποροι τάχασαν όταν είδαν να κανονίζουν οι Έλληνες αντιπρόσωποι τις τιμές και όχι εκείνοι. Δεν μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά, γιατί αντελήφθησαν ότι οι αγρότες ήταν πολύ δυνατοί. Θυμάμαι τις τιμές εκκαθάρισης του 1964 τις οποίες ενδεικτικά αναφέρω:
Συνεταιρισμός rodamil του χωριού μου 3,25 δραχμές το κιλό, ο καλύτερος εναπομείνας χονδρέμπορος Ανδρικόπουλος πλήρωσε 1,5 δραχμή το κιλό και η Ένωση Συνεταιρισμών Έδεσσας με τους κρατικοδιάλεχτους αγροτοπατέρες της εξευτελίστηκε πληρώνοντας τους τελευταίους αφελείς αγρότες που τους εμπιστεύτηκαν με 0,7 δραχμές το κιλό. Έκτοτε σταμάτησε και αυτή την εμπορία όπως έκανε λίγο νωρίτερα η κρατική αγρέξ . Οι αγρότες συνεταιριστές προχώρησαν ακόμη περισσότερο .Έδιωξαν τις μεταφορικές εταιρείες, την Senger και την Δάνζας, που ήταν μεσάζουσες εταιρίες, και συνεργάστηκαν απευθείας με την ευρωπαϊκή εταιρεία μεταφορών Interfrigo που είχε την αποκλειστική διαχείριση σε ολόκληρη την Ευρώπη των βαγονιών ψυγείων. Ιδρύσαν δική τους μεταφορική εταιρεία, την Ttrans –ellas, και μετέφεραν με χαμηλή προμήθεια και τα βερίκοκα των συνεταιρισμών Κορινθίας. Σήμερα τα ελληνικής ιδιοκτησίας βαγόνια εκείνης της εποχής τα βλέπω που σαπίζουν στις αποθήκες αχρήστων βαγονιών στο Μεζούρλο και στην Αμφιθέα και ειλικρινά συγκινούμαι. Αν μπορούσαν να μιλήσουν θα έλεγαν πάρα πολλά στους Θεσσαλούς αγρότες για τους αγώνες των Μακεδόνων αγροτών. Έκαναν και άλλα πολλά οι αγράμματοι εκείνοι αγρότες μας που δεν χωρούν να αναφερθούν και θα έκαναν πολύ περισσότερα εάν η λαίλαπα της δικτατορίας δεν διέλυε τα πάντα στο πέρασμα της.
Όμορφοι αγώνες τίμιων αγωνιστών αγροτών που κάθε φορά που τους θυμάμαι συγκινούμαι και νοιώθω ιδιαίτερα περήφανος γι’ αυτούς.
Και οι σημερινοί αγροτοσυνδικαλιστές τι κάνουν;
Aδιάφοροι για όλες τις άλλες παραγωγικές τάξεις, βγάζουν στους δρόμους τα τρακτέρ τους, που τα βλέπω και φοβάμαι, γιατί συνειρμικά μου θυμίζουν τα ερπυστριοφόρα της χούντας κάθε φορά που μπαίνουν ομαδικά και με σταθερό βηματισμό μέσα στις πόλεις. Ζητούν από την εκάστοτε κυβέρνηση με το έτσι θέλω συμπλήρωμα του χαμένου εισοδήματος, παίρνοντάς το από το φτωχό βαλάντιο των άλλων πολιτών. Ξέρουν ότι θα τα πληρώσουν στο τέλος οι φτωχοί και αδύνατοι και όμως το κάνουν και δεν τους νοιάζει. Δεν πολεμούν αυτούς που τους λυμαίνονται, αλλά τον απλό κοσμάκη που βασανίζεται εξίσου με αυτούς. Για την διάλυση των φορέων τους που έγινε με δική τους ευθύνη, ουδείς λόγος, ενώ δεν γίνεται και κανένας λόγος για το ξαναστήσιμό τους. Θέλει τώρα πολύ κουπί και γνώσεις για να τους ξαναστήσουν και το αποφεύγουν.
Αλήθεια, αν υπήρχαν οι συνεταιριστικές βιομηχανίες γάλακτος χωρίς τις λαμογιές των διοικούντων αγροτών, τι πρόβλημα θα είχαν οι κτηνοτρόφοι μας σήμερα; Πού πήγαν οι συνεταιριστικές βιομηχανίες κονσερβών που χρόνια επηρέαζαν τις τιμές των λαχανικών και των φρούτων. Ποιος τις χρεοκόπησε; Από πού θα εύρισκαν τα καρτέλ γάλα και σε ποιόν θα το πούλαγαν, όταν θα ενημερώνονταν οι πολίτες ότι τα συνεταιριστικά προϊόντα είναι τα πιο αγνά; Ούτε μια φορά είδα κάποια διαφήμιση συνεταιριστικών προϊόντων, ενώ οι ιδιώτες κάνουν πλύση εγκεφάλου καθημερινά στους πολίτες για να αγοράσουν τα προϊόντα τους, που είναι πολλές φορές αμφιβόλου ποιότητας και επικίνδυνα για την υγεία των καταναλωτών.
Ποιος ξέχασε το ηλιέλαιο της Ουκρανίας που ήταν ανακατεμένο με ορυκτέλαιο;
Και επιτέλους, αν θέλουν πόλεμο, όπως κάποιοι πολιτικοί τους προτείνουν, ας τον κάνουν με αυτούς που τους κλέβουν και τους αδικούν και να είναι σίγουροι ότι όλος ο κόσμος θα είναι ενεργά με το μέρος τους. Υπάρχουν τρόποι να τους φέρουν σε αδιέξοδο και να τους εξαναγκάσουν να μη τους εκμεταλλεύονται. Ποτέ όμως ως τώρα δεν άγγιξαν καν τους θύτες τους.
Άλλοι λοιπόν είναι οι δρόμοι που πρέπει να ακολουθήσουν οι αγρότες για να ορθοποδήσουν, και όχι αυτόν που χρόνια ανεπιτυχώς ακολουθούν. Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα αυτό δείχνουν. Ας καταλάβουν οι ξεθωριασμένοι από τον χρόνο ηγέτες τους ότι απέτυχαν πλήρως και ας ανοίξουν το δρόμο σε νέους αγρότες με νέες ιδέες αν πράγματι τους νοιάζονται όπως διατείνονται.
Ας κάνουν ακόμη μια σφυγμομέτρηση του απλού ελληνικού λαού και ας δουν την αντίδρασή του και την δυσφορία του. Με ένα κουτάκι ακτινίδια και λίγο ρύζι που μοιράζουν κάποιοι δεν κλείνουν οι πληγές. Ας μετρήσουν ακόμη και αυτές τις διαθέσεις του συνόλου των αγροτών και ας σεβαστούν τις επιθυμίες τους.
Αποφασίζουν με παράνομες μειοψηφίες και δημιουργούν επικίνδυνες καταστάσεις για την ίδια μας την πατρίδα. Ιδιαίτερα τώρα που τα πράγματα είναι τόσο πολύ άσχημα. Ο κόσμος χάνει τον ύπνο του όταν τους βλέπει στην τηλεόραση
να μπουκάρουν με τα τρακτέρ τους όπου βρουν.
Για το κατάντημα αυτό της αγροτιάς μας δεν είναι άμοιρες και οι γεωργικές μας υπηρεσίες, τα ινστιτούτα μας, τα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά μας ιδρύματα.
Βολεμένοι στις θέσεις τους το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η περιφρούρηση και η αύξηση του προσωπικού τους εισοδήματος. Οι περισσότεροι των διοικούντων αδιάφοροι για τις υποχρεώσεις τους απολαμβάνουν τα οφίτσια που διασφάλισαν με άνομους συνήθως τρόπους. Υπάρχουν και φωτεινές εξαιρέσεις.
Καθιερώθηκε κάποτε ένας εξαιρετικός θεσμός, τα λεγόμενα Συμβούλια Αγροτικής Πολιτικής που πραγματοποιούντο μια φορά τον χρόνο .Τα απαξίωσαν οι αρμόδιες για τις εισηγήσεις διευθύνσεις Αγροτικής και Γεωργικής Ανάπτυξης των Νομαρχιών και της Περιφέρειας. Αντί να επεξεργάζονται τις εισηγήσεις τους ένα ολόκληρο χρόνο πριν αναθέτοντες σε ομάδες των καλύτερων στελεχών τους τα θέματα και σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια τα Τεχνολογικά Ιδρύματα, τα Ινστιτούτα και τους αγρότες μας να προετοιμάζουν την χάραξη της Αγροτικής πολιτικής σε επίπεδο Περιφέρειας, οι αδιάφοροι προϊστάμενοι ανέθεταν λίγες μέρες πριν σε κάποιο υπάλληλο να γράψει πέντε πράγματα και να τελειώνουν από αυτήν την υποχρέωση. Το αποτέλεσμα ήταν να απαξιωθεί ο υπέροχος αυτός θεσμός και στο τέλος να καταργηθεί.
Όσο για τα απαράδεκτα καμώματα των πολιτικών, τι να πώ, είναι γνωστά σε όλους μας. Θα κλείσω περιγράφοντας ένα από αυτά που αφορά τους αγρότες μας.
Συνάντησα στην αρχή του καλοκαιριού ένα συνάδελφο του ΟΠΕΚΕΠΕ και τον ρώτησα πώς πάει με την δουλειά στο γραφείο. Μου είπε ότι κοντεύουμε να τρελαθούμε. Έχουμε τους ελέγχους του ΟΣΔΕ που αφορούν τις καλλιέργειες και τις επιδοτήσεις των αγροτών έχουμε και την ψηφιοποίηση που μας πιέζει η Ε.Ε και στην κυριολεξία ψαχνόμαστε. Τί είναι ψηφιοποίηση τον ρώτησα; Μας έστειλαν αεροφωτογραφίες όπου φαίνονται όλα τα αγροτεμάχια που είναι καλλιεργήσιμα με τις διαστάσεις τους και έρχονται οι αγρότες και δηλώνουν πιο είναι το δικό τους. Έτσι ξέρουμε πόση έκταση καλλιεργεί πραγματικά ο καθένας τους. Βλέπεις οι κουτόφραγγοι πήρανε χαμπάρι ότι οι αγρότες μας τους έκλεβαν και τους έκλεισαν τελείως αυτή την πόρτα. Αν δεν τελειώσει η ψηφιοποίηση δεν πρόκειται να ξανά πάρουν επιδότηση και γιαυτό μας ζορίζουν.
Μου είπε ότι «πνιγήκαμε από Τρικαλινούς διοικητικούς που μας είναι άχρηστοι και κάθονται, ενώ χρειαζόμαστε γεωπόνους και δεν μας στέλνουν». Και γιατί αυτό, τον ρώτησα; Γιατί τελείωσαν οι Τρικαλινοί γεωπόνοι και τώρα μας στέλνουν αράδα διοικητικούς. Και γιατί δεν παίρνουν από άλλους νομούς; Ούτε από την Λάρισα, ρώτησα; Κάποιους λίγους δεν είναι από εδώ ο υπουργός, μου απάντησε με νόημα. Ειλικρινά έφριξα όταν το συνειδητοποίησα.
Τον ξανασυνάντησα πριν λίγες μέρες και τον ρώτησα πώς πάει η ψηφιοποίηση; Σε λίγο καιρό κακήν κακώς τελειώνουμε μου απάντησε. Και γιατί κακήν κακώς; Γιατί μέχρι την Κρήτη μας πήγανε για να βοηθήσουμε τους εκεί συναδέλφους. Πήραν ελάχιστους γεωπόνους εκεί και η δουλειά έμεινε πολύ πίσω, τάφαγαν τα λεφτά βλέπεις για τους διορισμούς των άχρηστων διοικητικών από τα Τρίκαλα. Έσκουξα από αγανάκτηση. Πώς να πάει μπροστά ο έρμος αυτός τόπος πώς να δει χαΐρι η αγροτιά με τόσους εχθρούς που μας κυβερνούν.