Του Thomas L. Friedman / International Herald Τribune

Την περασμένη εβδομάδα, ταξίδευα μέσω του Διεθνούς Αεροδρομίου του Λος Αντζελες (LAX). Περπατώντας στον τερματικό σταθμό εσωτερικών πτήσεων, με τα έντονα σημάδια παρακμής και παράλυσης, είχα την αίσθηση μιας εγκατάστασης που κάποτε υπήρξε μοντέρνα, αλλά υπέστη πάρα πολλά λίφτινγκ και απλούστατα δεν μπορεί να κρύψει πλέον τις ρυτίδες της. Κατά κάποιο τρόπο, το LAX είναι η εικόνα του έθνους μας. Εμείς οι Αμερικανοί είμαστε οι Ηνωμένες Πολιτείες Αναβολής της Συντήρησης. Αντίθετα, η Κίνα είναι η Λαϊκή Δημοκρατία Αναστολής της Ευχαρίστησης. Αυτοί αποταμιεύουν, επενδύουν και χτίζουν. Εμείς δαπανάμε, δανειζόμαστε και επιδιδόμαστε σε μπαλώματα.

Την περασμένη εβδομάδα είχα την ευκαιρία να ακούσω τον διευθυντή της Intel, Πολ Οτελίνι. Η Intel είναι εταιρεία κατασκευής μικροτσίπ, ένα από τα διαμάντια στο στέμμα της Αμερικής. Ο Οτελίνι βρέθηκε στην Ουάσιγκτον για να μιλήσει περί ανταγωνιστικότητας στα Ινστιτούτα Μπρούκινγκς και Ασπεν. Σε μια στιγμή όπου τόσο μεγάλο μέρος της δημόσιας συζήτησης αναλώνεται στη μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας και στη διάσωση επιχειρήσεων από το κράτος, επέλεξα να αφιερώσω την εβδομαδιαία στήλη μου στις απόψεις του Οτελίνι περί καινοτομίας.

Η Αμερική εξακολουθεί να διαθέτει μια καλής ποιότητας εργατική δύναμη, συνθήκες πολιτικής σταθερότητας και φυσικούς πόρους, πράγματα ζωτικά αναγκαία για μια εταιρεία σαν την Intel. Ωστόσο, όπως είπε ο Οτελίνι, οι Ηνωμένες Πολιτείες υστερούν δραματικά αναφορικά με την προετοιμασία μιας νέας γενιάς επιστημονικών ταλέντων και με την παροχή κινήτρων που θα επέτρεπαν στις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες να δημιουργήσουν πολύ περισσότερες θέσεις εργασίας στη χώρα.

«Οι παράγοντες που αποθαρρύνουν τις επενδύσεις εδώ είναι οι φόροι επί των επιχειρήσεων και οι πιστώσεις για την προμήθεια εξοπλισμού», είπε ο ομιλητής. «Μια νέα βιομηχανία που φτιάχνεται από μηδενική βάση στις ΗΠΑ απαιτεί επένδυση περίπου 4,5 δισ. δολαρίων. Αν φτιάξω αυτή τη βιομηχανία σχεδόν σε οποιαδήποτε άλλη χώρα όπου έχουν θεσπιστεί σημαντικά κίνητρα, θα εξοικονομήσω περίπου 1 δισ. δολάρια», χάρη στις φοροαπαλλαγές που προβλέπονται από τις εν λόγω κυβερνήσεις. Οχι απροσδόκητα, το τελευταίο εργοστάσιο της Intel που κατασκευάστηκε εκ του μηδενός βρίσκεται στην Κίνα.

Παρόμοιου είδους κίνητρα σε εθνικό και τοπικό επίπεδο παίζουν καθοριστικό ρόλο, γιατί ο κόσμος όλος είναι γεμάτος, πλέον, με ειδικευμένη εργατική δύναμη. Η Intel είναι σε θέση να κάνει θραύση σήμερα -όχι απλώς να επιβιώσει, αλλά να θριαμβεύσει- χωρίς να μισθώσει ούτε έναν ακόμη Αμερικανό. Σε ερώτηση κατά πόσον η εταιρεία του επηρεάζεται δυσμενώς από την αυξανόμενη υστέρηση των Αμερικανών μαθητών στα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες, ο Οτελίνι εξήγησε:

«Ως πολίτης, εξοργίζομαι μπροστά σ’ αυτό το φαινόμενο. Αλλά ως επιχειρηματίας, με παγκόσμια εμβέλεια, έχω την πολυτέλεια να μπορώ να προσλαμβάνω τους καλύτερους μηχανικούς από όλο τον κόσμο. Αν δεν μπορώ να τους βρω στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), ξέρω ότι θα τους βρω στο Τσινχούα», δηλαδή το κινεζικό ΜΙΤ.

Το πράγμα ολοένα και χειροτερεύει. Ο Οτελίνι σημείωσε ότι μια περυσινή μελέτη του Ιδρύματος Πληροφορικής και Καινοτομίας, για την οποία γίνεται μνεία στο περιοδικό Democracy Journal, «φέρνει τις ΗΠΑ στην έκτη θέση μεταξύ 40 χωρών, αναφορικά με την ανταγωνιστικότητα στο πεδίο της καινοτομίας – όχι σπουδαία, αλλά ούτε και κακή επίδοση. Ωστόσο, η ίδια μελέτη μέτρησε τον λεγόμενο ρυθμό αλλαγής της δυνατότητας καινοτομίας κατά την τελευταία δεκαετία – εν ολίγοις, ένα μέτρο της προσπάθειας που καταβάλλει κάθε έθνος για να γίνει περισσότερο καινοτόμο στο μέλλον. Η μελέτη βασίστηκε σε 16 διαφορετικούς παράγοντες του ανθρώπινου κεφάλαιου – υποδομές πληροφορικής, οικονομική αποτελεσματικότητα κ. ά. Σ’ αυτήν την κλίμακα, οι ΗΠΑ ήρθαν τελευταίες ανάμεσα στις 40 χώρες της μελέτης. Οταν κοιτάζουμε κατάματα τους αποφασιστικούς παράγοντες που κάνουν μια χώρα ανταγωνιστική, βλέπουμε ότι διολισθαίνουμε προς τα πίσω».

Αντιλαμβάνεται το πρόβλημα, άραγε, το επιτελείο του Ομπάμα; Οι άνθρωποί του είναι πολύ καλοί, κατά τον διευθυντή της Intel, στο να ακούνε τους επιχειρηματίες των νέων τεχνολογιών από την Κοιλάδα της Σιλικόνης, αλλά όχι τόσο καλοί όταν πρόκειται να απαντήσουν στις προτάσεις τους.

«Θα ήθελα να δω την ανταγωνιστικότητα και την εκπαίδευση να έρχονται πιο ψηλά στις προτεραιότητες από ό, τι συμβαίνει σήμερα», λέει ο Οτελίνι. «Σήμερα πασχίζουν να προωθήσουν αυτήν την ιστορία με την ασφαλιστική μεταρρύθμιση και αύριο θα προσπαθήσουν να πετύχουν κάτι άλλο. Θεέ μου, πολύ θα ήθελα αυτό το άλλο να ήταν η ανταγωνιστικότητα της αμερικανικής οικονομίας. Κάτι θα πρέπει να προκύψει αύριο ώστε να καλυφθεί το κόστος από τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει η κυβέρνηση σήμερα».

Χρειάστηκε να προχωρήσουμε σε δαπανηρή διάσωση επιχειρήσεων, εξαγορές μετοχών και στήριξη θέσεων εργασίας ώστε να σταματήσουμε την αιμορραγία της οικονομίας. Τώρα όμως πρέπει να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων και στη διατήρηση των καλύτερων που έχουμε στην κορυφή. «Εχοντας διευθύνει εταιρεία στη διάρκεια μιας μεταβατικής φάσης, γνωρίζω ότι η αλλαγή είναι πιο εύκολη όταν την επιλέγουμε, παρά όταν μας επιβάλλεται» σημείωσε ο Οτελίνι. «Στην πρώτη περίπτωση, το κόστος είναι μικρότερο και ο διαθέσιμος χρόνος περισσότερος. Φοβάμαι μήπως όταν αφυπνισθούμε και συνειδητοποιήσουμε τις διαστάσεις της κρίσης, θα βρισκόμαστε ήδη στην άβυσσο».

kathimerini.gr