«Η Ελλάδα μπορεί να σωθεί μόνο με αναπτυξιακό θαύμα», υποστήριζε στις αρχές της εβδομάδας Αμερικανός αναλυτής που παρακολουθεί από κοντά τις προσπάθειες του Γ. Παπανδρέου. Η διατήρηση των επιτοκίων των δεκαετών ομολόγων σε επίπεδα γύρω στο 6%, όπως προέκυψε από τις δύο εκδόσεις τις οποίες πραγματοποίησε ο ΟΔΔΗΧ τις τελευταίες ημέρες, δείχνει πως μοναδικός δρόμος είναι η επιτάχυνση της αναπτυξιακής μηχανής προκειμένου να περιοριστούν οι συνέπειες της δημοσιονομικής προσαρμογής.

«Η χώρα μας βρίσκεται τόσο πίσω σε πολλούς τομείς που με μια μικρή προσπάθεια μπορεί να πετύχει σημαντικά αναπτυξιακά οφέλη», επισημαίνει και το ΙΟΒΕ στην τελευταία του έκθεση, αλλά προσθέτει πως τα χρονικά περιθώρια εξαντλούνται. Η κυβέρνηση προσπαθεί να ανοίξει τα κρίσιμα μέτωπα, αλλά τα μέλη της δεν έχουν καταφέρει να συντονίσουν το βηματισμό τους.

Οι αλλαγές σε πολλούς τομείς ανακοινώνονται, αλλά η ταχύτητα υλοποίησής τους δεν συμβαδίζει με τη δυναμική που απαιτούν οι περιστάσεις. Ακόμα και αν πρόκειται για το αυτονόητο…

Όμως, όπως άκουσαν και οι ελάχιστοι υπουργοί που πήγαν αυτή την εβδομάδα στο σεμινάριο του Αμερικανού γκουρού της ηγεσίας και καθηγητή του Χάρβαρντ Ronald Heifetz, «οι ηγέτες διακρίνονται από την ικανότητά τους να προχωρήσουν σε συγκρούσεις». Η Ελλάδα μπορεί να σταθεί στα πόδια της, αν αντιληφθεί το πρόβλημά της και κυρίως αν ανασκουμπωθεί και επιλέξει να επικεντρωθεί σε τομείς όπως οι αναφερόμενοι στη συνέχεια.

1. Κατάρτιση μακροχρόνιου στρατηγικού σχεδίου για την οικονομία. Σε ποιους τομείς διαθέτουμε συγκριτικά πλεονεκτήματα και πρέπει να επικεντρωθούμε; Με ποιον τρόπο θα ενισχυθεί ο εξαγωγικός προσανατολισμός της οικονομίας; Πώς θα επωφεληθούμε περισσότερο από την ισχυρή παρουσία μας σε τομείς όπως ο τουρισμός; Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως απαιτείται μακροχρόνιος στρατηγικός σχεδιασμός προκειμένου να αξιοποιηθούν καλύτερα οι πόροι που διαθέτουμε (περιορισμένοι σε σύγκριση με το παρελθόν) και να επιτευχθεί το μέγιστο αναπτυξιακό όφελος. Η γύμνια του πολιτικού μας συστήματος απέναντι στη θύελλα προκύπτει ανάγλυφα από την απουσία οποιασδήποτε αναπτυξιακής πρότασης από την αξιωματική αντιπολίτευση και τα μικρότερα κόμματα.

2. Προσέλκυση επενδύσεων. Οι επαφές με ομίλους και κυβερνήσεις από τον αραβικό κόσμο δείχνουν πως η Ελλάδα εξακολουθεί να διαθέτει πλεονεκτήματα. Όμως οι ενδιαφερόμενοι συνήθως χάνονται στους διαδρόμους των Υπουργείων. Η σύσταση ενός «οργανισμού μιας στάσης» (one stop shop) για τους ξένους επενδυτές, ο οποίος θα αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει το πλήθος των (συχνά παράλογων…) διαδικασιών που απαιτούνται μέχρι την αδειοδότηση μιας επένδυσης, επείγει. Οι φιλότιμες προσπάθειες της κυβέρνησης, με επαφές ανά τον κόσμο, θα προσκρούουν στο πολυδαίδαλο θεσμικό πλαίσιο.

3. Περιορισμός της γραφειοκρατίας. Η κόντρα του Υπουργείου Οικονομίας με Επιμελητήρια και συμβολαιογράφους για την επιτάχυνση των διαδικασιών ίδρυσης μιας επιχείρησης δείχνει πως τελικά τίποτα δεν είναι αυτονόητο. Αντιστάθμισμα στην οργανωτική γύμνια του ελληνικού δημοσίου, που συνοδεύεται από παντελή απουσία τεχνολογικής υποδομής, μπορούν να αποτελέσουν μόνο οι φιλότιμες προσπάθειες των στελεχών του κρατικού μηχανισμού.

4. Ξήλωμα των διεφθαρμένων μηχανισμών στο Δημόσιο. Φιλότιμες προσπάθειες από τα στελέχη του Δημοσίου θα προκύψουν μόνο αν ξεχωρίσει η ήρα από το σιτάρι. Οι πάντες γνωρίζουν τις εστίες διαφθοράς, τους μηχανισμούς που επωφελήθηκαν επί δεκαετίες από την απάθεια των πολιτικών τους προϊσταμένων, τους επιτήδειους που πλούτισαν από την οπισθοδρόμηση της ελληνικής οικονομίας.

5. Προσέλκυση ικανών ανθρώπων σε επιτελικές θέσεις του Δημοσίου. Το πολυετές πλιάτσικο ενδέχεται να αντικατασταθεί από φοβισμένα στελέχη-διεκπεραιωτές. Συνεπώς η υποκατάσταση των κομματικών στρατιών από αξιόλογους ανθρώπους, οι οποίοι θα σηκώσουν στους ώμους τους το βάρος της αναδιοργάνωσης στο Δημόσιο, θεωρείται κρίσιμη κίνηση.

6. Αξιοποίηση κάθε χρηματοδοτικού εργαλείου για την ανάπτυξη των υποδομών. Παρά τα δισεκατομμύρια των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης, η Ελλάδα βρίσκεται πίσω από την Ευρώπη όσον αφορά τις σύγχρονες υποδομές. Υποδομές δεν είναι μόνο οι ημιτελείς οδικοί άξονες, αλλά και οι σιδηρόδρομοι, τα εμπορευματικά κέντρα, τα λιμάνια και τα σύγχρονα τουριστικά συγκροτήματα.

7. Άμεση απελευθέρωση κλειστών επαγγελμάτων. Σε πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ επισημαίνεται πως μόνο από την απελευθέρωση σειράς κλειστών επαγγελμάτων (από τα φορτηγά δημοσίας χρήσεως μέχρι τους μηχανικούς) το ελληνικό ΑΕΠ μπορεί να κερδίσει μέχρι και 10 ποσοστιαίες μονάδες σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Οι αλλαγές που παρουσιάζονται στο ρεπορτάζ της σελ. 29 της Ισοτιμίας για τα φορτηγά δημοσίας χρήσης δείχνουν πως η κυβέρνηση προχωρεί. Όμως πρέπει να ανοίξει τα μέτωπα και με τους άλλους προνομιούχους επαγγελματίες.

8. Ουσιαστική αναβάθμιση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το σχέδιο «Καλλικράτης» μπορεί να μετατρέψει την Τοπική Αυτοδιοίκηση από εστία διαφθοράς σε ουσιαστικό αναπτυξιακό μοχλό για την Ελλάδα. Δήμοι με διαφανή οικονομική διαχείριση, επαρκείς πόρους και σωστή οργάνωση μπορούν να αναστρέψουν την καθοδική πορεία της ελληνικής περιφέρειας.

9. Εξυγίανση του σαθρού μηχανισμού σε υγεία και παιδεία. Τεράστια εξοικονόμηση πόρων από στοιχειωδώς ορθολογική διαχείριση των δαπανών σε νοσοκομεία, αλλά και κατάργηση πολλών «εργοστασίων πτυχίων» που απλώς αυξάνουν τα έσοδα από ενοίκια σε αρκετές πόλεις. Στρατηγικό σχέδιο για την ποιότητα και την κατεύθυνση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με κλείσιμο σχολών (που σπανίως προσελκύουν περισσότερους από 10 φοιτητές…) και αξιοποίηση των πόρων για την αναβάθμιση των υπολοίπων.

10. Αναβάθμιση της δικαιοσύνης. Επιτάχυνση των πρωτοβουλιών που ήδη αναλαμβάνονται προς αυτή την κατεύθυνση. Ενίσχυση σε υποδομές, οργάνωση και προσωπικό. Είναι δυνατόν να καθυστερεί η αποστολή της δικογραφίας της Siemens στη Βουλή επειδή υπάρχει μόνο ένα φωτοτυπικό μηχάνημα στο Εφετείο της Αθήνας;

Φ. Κόλλιας