Του Τάσου Κ.
Κοντογιαννίδη

akontogiannidis@yahoo.gr

« Πολλοί νέοι σήμερα στην Κύπρο, δεν
γνωρίζουν δυστυχώς τους αγωνιστές που
έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα» μου
είπε φιλικό ζευγάρι από τη Λευκωσία.
«Ρώτησα ένα νεαρό, μου λέει η φίλη μου,
ποιός ήταν ο Παλληκαρίδης και η απάντησή
του μου προκάλεσε σόκ! Θα είναι κάποιος
παλιός ποδοσφαιριστής!…». Φαινόμενα
τέτοια συναντάς και στην Αθήνα. Έχω
ακούσει από μαθητή να λέει, για το ποιος
είναι ο Καραϊσκάκης: « Είναι αυτός που
έχτισε το στάδιο Καραϊσκάκη…»

Ο 18χρονος ήρωας Ευαγόρας Παλληκαρίδης,
όπως πολλά παιδιά της ηλικίας του,
μπολιάστηκαν με τα ιδανικά των μεγαλυτέρων
που αγωνίζονταν για την Ελευθερία και
την Ένωση της Κύπρου.

Κατηγορήθηκε, ότι στις 18-12-1956 συνελήφθη
να μεταφέρει οπλοπολυβόλο μπρέν και
τρείς γεμιστήρες από την Λυσό στη
Λευκωσία. Στη δίκη του τον ρώτησε ο
δικαστής: « Έχεις να είπης τι, διατί να
μην σου επιβληθεί ποινή;». Ο Βαγορής
παραδέχτηκε την ενοχή του λέγοντας: «
Γνωρίζω ότι θα με κρεμάσετε. Ο,τι έκαμα,
το έκαμα ως Ελλην Κύπριος, όστις ζητεί
την Ελευθερίαν του. Τίποτα άλλο.» Αυτές
τις γενναίες, παλικαρίσιες κουβέντες
είπε στους δικαστές, οι οποίοι ασυγκίνητοι,
στυγνοί, έβγαλαν, χωρίς το ελαφρυντικό
της εφηβικής λεβεντιάς, την ετυμηγορία
τους : Εις θάνατον!

Την επομένη της καταδίκης του Παλληκαρίδη,
οι μαθητές του Γυμνασίου Πάφου απείχαν
από τα μαθήματά σε ένδειξη διαμαρτυρίας
και έστειλαν τηλεγράφημα στον στρατηγό
Χάρντινγκ, που του ζητούσαν να απονείμει
χάρη στο συμμαθητή τους. Τότε αρχίζει
ένας τεράστιος αγώνας για να αποτραπεί
η εκτέλεση. Διαδηλώσεις διαμαρτυρίας
παντού! Η κυπριακή αδελφότητα Αθηνών
ζητεί την παρέμβαση του βασιλιά Παύλου,
κινείται ελληνική κυβέρνηση και Βουλή,
βομβαρδίζουν με τηλεγραφήματα την
αγγλική κυβέρνηση και τον ΟΗΕ.
Αρχιεπίσκοποι και μητροπολίτες,
συντεχνίες, διανοούμενοι, απλοί πολίτες
ακόμα και Άγγλοι βουλευτές προσπαθούν
να ματαιώσουν την εκτέλεση, αλλά ο
σκληρός δήμιος της Κύπρου σερ Χάρντινγκ
και η αγγλική διπλωματία, απορρίπτουν
το αίτημα απονομής χάριτος.

Το απόγευμα της 13-3-1957, ο Ευαγόρας, γράφει
σ’ ένα κομμάτι χαρτί « Θ΄ ακολουθήσω
με θάρρος τη μοίρα μου. Ίσως αυτό να ναι
το τελευταίο μου γράμμα. Μα πάλι δεν
πειράζει. Δεν λυπάμαι για τίποτα. Ας
χάσω το κάθε τι. Μια φορά κανείς πεθαίνει.
Θα βαδίσω χαρούμενος στην τελευταία
μου κατοικία. Τι σήμερα τι αύριο; Όλοι
πεθαίνουν μια μέρα. Είναι καλό πράγμα
να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα. Ώρα
7:30. Η πιο όμορφη μέρα της ζωής μου. Η πιο
όμορφη ώρα. Μη ρωτάτε γιατί».    

Ακριβώς τα μεσάνυχτα, αφού μεταλάβει,
καλούν την μητέρα του να τον αντικρύσει
για τελευταία φορά « Μη θρηνείς μάνα,
πεθαίνω για την Ελλάδα». Και η μάνα του
έλεγε αργότερα « μου έλεγε αστεία και
προσπαθούσε να με παρηγορήσει…» Σε
μεγάλη απόσταση ακούγονταν οι φωνές
διαδηλωτών για την ΕΟΚΑ και την «΄Ενωση».
Ο νεαρότερος αλλά και ο τελευταίος
αγωνιστής της ΕΟΚΑ απαγχονίζεται από
τους Άγγλους σε ηλικία μόλις 18 ετών,
χωρίς να βγάλει δάκρυ κι ενταφιάζεται
στα Φυλακισμένα Μνήματα στη Λευκωσία.

Το
«εγερτήριο σάλπισμα» του Βαγορή

Έγραψε
ο Βαγορής: «Παλιοί συμμαθηταί !Αυτή την
ώρα κάποιος λείπει ανάμεσά σας, κάποιος
που φεύγει αναζητώντας λίγο ελεύθερο
αέρα, κάποιος που μπορεί να μη τον
ξαναδείτε παρά μόνο νεκρό. Μην κλάψετε
στον τάφο του, Δεν κάνει να τον κλαίτε.
Λίγα λουλούδια του Μαγιού σκορπάτε του
στον τάφο. Του φτάνει αυτό ΜΟΝΑΧΑ.

Θα πάρω
μιαν ανηφοριά θα πάρω μονοπάτια/να
βρω τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά./Θ΄
αφήσω αδέλφια συγγενείς, τη μάνα, τον
πατέρα/ μέσ’ τα λαγκάδια πέρα και
στις βουνοπλαγιές…»

*Το
άρθρο δημοσιευτηκε στην εφημερίδα “Real
News”