Του  Nigel Gould-Davies

Η πρόσφατη δημόσια αναποφασιστικότητα των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου σχετικά με το αν θα άρουν τους περιορισμούς στη χρήση δυτικών πυραύλων ακριβείας από την Ουκρανία παρέχει μαθήματα για το πώς η Δύση πρέπει και δεν πρέπει να χρησιμοποιεί τη διπλωματία για να εξυπηρετήσει τη στρατηγική της.

Τις τελευταίες εβδομάδες, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο δήλωσαν ότι θα άρουν τους περιορισμούς στη χρήση των δυτικών πυραύλων ακριβείας από την Ουκρανία. Κάτι τέτοιο θα επιτρέψει στο Κίεβο να χτυπήσει στόχους εντός της Ρωσίας. Ωστόσο, καμία αλλαγή πολιτικής δεν ακολούθησε την επίσκεψη του πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ στις 13 Σεπτεμβρίου στον Λευκό Οίκο για να συζητήσει αυτό το θέμα. Αυτό το… αδέξιο επεισόδιο προσφέρει δύο μαθήματα για το πώς η Δύση πρέπει και δεν πρέπει να χρησιμοποιεί τη διπλωματία για να εξυπηρετήσει τη στρατηγική της.

Το πρώτο μάθημα είναι ότι η δημόσια αναποφασιστικότητα παραχωρεί την πρωτοβουλία. Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν μπόρεσε τόσο να προετοιμαστεί όσο και να προσπαθήσει να αποτρέψει μια απόφαση. Στρατιωτικά, έχει προστατεύσει τα περιουσιακά στοιχεία μεταφέροντάς τα πέρα από την εμβέλεια των δυτικών πυραύλων. Πολιτικά, απειλεί με σοβαρή κλιμάκωση εάν η Δύση προχωρήσει. Ο Πούτιν έχει κάθε κίνητρο να εκτοξεύει τέτοιες απειλές. Αν διακρίνουν την μπλόφα του, αυτό απλώς προσθέτει σε έναν μακρύ κατάλογο κενών απειλών που έχει κάνει από την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022. Αλλά αν επιτύχει –όπως φαίνεται, προς το παρόν, έχει γίνει– δείχνει στη Ρωσία και στον κόσμο ότι ο φόβος της Δύσης για πόλεμο μπορεί να χειραγωγηθεί για να επιβληθεί αυτός ο περιορισμός.

Κάποιοι θα πουν ότι αυτό θέτει το ερώτημα: μπλοφάρει ο Πούτιν ή θα θεωρήσει πραγματικά ότι η Ρωσία βρίσκεται σε πόλεμο με τη Δύση εάν επιτραπεί στην Ουκρανία να χρησιμοποιεί δυτικά όπλα όπως θέλει; Αυτός ο φόβος πρέπει να αντιμετωπιστεί, όχι να απορριφθεί. Δεν πρέπει όμως να είναι υπερβολή. Γιατί υπάρχουν σοβαροί λόγοι να πιστεύουμε ότι η απειλή του Πούτιν δεν είναι αξιόπιστη.

Η Δύση έχει περάσει με ασφάλεια πολλές σαφείς ρωσικές κόκκινες γραμμές στο παρελθόν παρέχοντας στην Ουκρανία σύγχρονα τανκς, πυραύλους ακριβείας, μαχητικά αεροσκάφη και υποστήριξη πληροφοριών, και με την αποδοχή της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Σε σύγκριση με αυτές τις ενέργειες, η τελευταία κόκκινη γραμμή του Πούτιν είναι χαραγμένη με λεπτότητα. Υποστηρίζει ότι το ζήτημα δεν είναι αν η Ουκρανία “επιτρέπεται ή δεν επιτρέπεται να χτυπήσει στόχους σε ρωσικό έδαφος”, αλλά ότι για να γίνει αυτό με δυτικούς πυραύλους απαιτεί από το δυτικό προσωπικό να προγραμματίσει την πορεία τους.

Ωστόσο, αυτό δεν είναι στην ουσία κάτι νέο, απλώς ένα συνδυασμός πολλών προηγούμενων αποφάσεων. Ουκρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη επιτίθενται τακτικά σε στόχους εκατοντάδων χιλιομέτρων εντός της Ρωσίας. Οι δυτικοί πύραυλοι στοχεύουν εδώ και καιρό κατεχόμενα εδάφη που η Ρωσία ισχυρίζεται ότι είναι δικά της. Τον Μάιο, οι ΗΠΑ επέτρεψαν στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει ρουκέτες πεδίου μάχης που εκτοξεύτηκαν από την HIMARS εναντίον στόχων εντός της Ρωσίας που πραγματοποιούν επιθέσεις. Και από τον Αύγουστο, οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν χρησιμοποιήσει δυτικά όπλα στο ρωσικό έδαφος. Σε αυτό το πλαίσιο, η χρήση δυτικών πυραύλων από την Ουκρανία εναντίον στόχων λίγο πιο μακριά στη Ρωσία –το μέγιστο βεληνεκές των 300 km δεν μπορεί να περιγραφεί ως “βαθύ χτύπημα” στη μεγαλύτερη χώρα του κόσμου– είναι ένα ασήμαντο βήμα. Δεν ισοδυναμεί με τίποτα που δεν έχουν κάνει οι προηγούμενες ενέργειες, που έγιναν από κοινού.

Το δεύτερο μάθημα είναι ότι η καλύτερη διπλωματία μπορεί να μειώσει περαιτέρω κάθε κίνδυνο κλιμάκωσης της Ρωσίας ως απάντηση. Η διπλωματία είναι η τέχνη της δημιουργίας νοημάτων και αντιλήψεων που διαμορφώνουν τον τρόπο που σκέφτονται και ενεργούν οι άλλοι. Μια δημιουργική δυτική διπλωματία θα πρέπει να πλαισιώσει το ζήτημα των πυραύλων με τέσσερις τρόπους. Πρώτον, η χαλάρωση των περιορισμών στην Ουκρανία είναι ένα φυσικό, ακόμη και αναπόφευκτο, απόρροια προηγούμενων αποφάσεων – όχι ένα νέο σκαλί σε μια κλίμακα κλιμάκωσης. Δεύτερον, η δηλωμένη θέση του Πούτιν – ότι αυτό που έχει σημασία δεν είναι ποιανού τους πυραύλους χρησιμοποιεί η Ουκρανία ή πού προσγειώνονται, αλλά πώς είναι προγραμματισμένοι – δεν έχει νόημα. Αυτή η περίτεχνα προειδοποιημένη κόκκινη γραμμή δεν μπορεί να είναι casus belli. Τρίτον, η Δύση θα εξακολουθούσε δείχνει αυτοσυγκράτηση και να τηρεί το διεθνές δίκαιο. Σε αντίθεση με τα ρωσικά, τα ιρανικά και τα βορειοκορεατικά όπλα, οι πύραυλοι της θα στοχεύουν μόνο στρατιωτικά μέσα, όχι πληθυσμιακά κέντρα, κρίσιμες υποδομές ή πολιτιστικά κέντρα.

Τέλος, οι πύραυλοι που στέλνει η Πιονγκγιάνγκ στη Ρωσία είναι σχεδόν βέβαιο ότι χειρίζονται από προσωπικό της Βόρειας Κορέας και όχι από τη Ρωσία. Αυτό ακριβώς υποστηρίζει η Ρωσία ότι θα ήταν πράξη πολέμου αν γινόταν από τη Δύση. Η δυτική βοήθεια με τη στόχευση πυραύλων θα ήταν επομένως μια συμμετρική απάντηση, όχι μια κλιμάκωση. Τέτοια ξεκάθαρα, σίγουρα μηνύματα μπορούν να καθησυχάσουν τη δυτική κοινή γνώμη, να δυσφημήσουν τη θέση της Ρωσίας στο διεθνές κοινό και ίσως να δημιουργήσουν αμφιβολίες μεταξύ των ανήσυχων ελίτ στην ίδια τη Ρωσία.

Οι στρατιωτικές αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται αθόρυβα και γρήγορα, όχι αργά και δημόσια. Φυσικά, οι δημοκρατικές κυβερνήσεις είναι υπόλογες στους λαούς τους και πρέπει να επιτρέπουν τη συζήτηση, να εξηγούν αποφάσεις και να υπερασπίζονται τις πολιτικές. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι πολιτικοί ηγέτες πρέπει να διστάζουν δημόσια. Σε ευαίσθητα θέματα ασφαλείας μπορούν να ακούσουν απόψεις, να συμμετάσχουν σε ιδιωτικές συνομιλίες και να ενημερώσουν τους νομοθέτες σε κλειστή συνεδρίαση. Τον Απρίλιο, οι ΗΠΑ άλλαξαν τη θέση τους και έδωσαν ATACMS μεγαλύτερης εμβέλειας στην Ουκρανία χωρίς φανφάρες. Η Ρωσία το έμαθε αυτό όχι με δελτίο τύπου, αλλά με μια καταστροφική επίθεση στην αεροπορική βάση Μπέλμπεκ στην κατεχόμενη Κριμαία. Αυτός είναι ο τρόπος να το κάνουμε.

Η Ουάσιγκτον μπορεί ακόμη να αλλάξει γνώμη και να επιτρέψει στην Ουκρανία να μεταφέρει τον πόλεμο στον εχθρό της. Αλλά η καθυστέρηση θα έχει προδώσει την αβέβαιη αποφασιστικότητά της. Η καλή στρατηγική απαιτεί οξυδερκή διπλωματία. Είναι σημαντικό όχι μόνο να λάβετε τη σωστή απόφαση, αλλά να κάνετε άρα με τον σωστό τρόπο. Αφήστε έναν αντίπαλο να ανακαλύψει τις αποφάσεις σας από τα αποτελέσματά τους. Μιλήστε απαλά, δώστε στην Ουκρανία ένα μεγάλο ραβδί και μετά εξηγήστε γιατί ήταν απαραίτητο.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου