Η κατοχική πλευρά επιχειρεί να εξασφαλίσει τη βασική της επιδίωξη, που είναι η αναγνώριση κυριαρχικής ισότητας και ίσου διεθνούς καθεστώτος. – Η τουρκική πλευρά, ωστόσο, επιμένει υποστηρίζοντας πως δεν υπάρχει λόγος μια συνάντηση να είναι εξαρχής διευρυμένη, παραπέμποντας πρωτίστως στην παρουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Του Κώστα Βενιζέλου

«Τρίπλα», επιμένοντας σε  τετραμερή συνάντηση για το Κυπριακό, θα επιχειρήσει να κάνει η κατοχική Τουρκία στη Νέα Υόρκη. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, ο οποίος παρουσιάζεται «ευέλικτος», αναφέρει σε επαφές του πως η τουρκική πλευρά «βλέπει την ανάγκη διαλόγου» σπεύδοντας να επισημάνει ότι αυτό μπορεί να γίνει σε συνάντηση με τετραμερή σύνθεση, με τη συμμετοχή Ελλάδος, Τουρκίας και των δυο πλευρών στην Κύπρο.

Μέσω αυτής της σύνθεσης, η κατοχική πλευρά επιχειρεί να εξασφαλίσει τη βασική της επιδίωξη, που είναι η αναγνώριση κυριαρχικής ισότητας και ίσου διεθνούς καθεστώτος. Με βάση τον τουρκικό σχεδιασμό, ο Γενικός Γραμματέας θα έχει σε περίπτωση τετραμερούς καθεστώς οικοδεσπότη ενώ όχι τυχαία δημόσιες αναφορές κάνουν λόγο για πενταμερή, ώστε να μην προκαλούνται αμέσως αντιδράσεις ( 4+1).

Η κατοχική πλευρά θεωρεί πως «σε αυτή τη φάση», η παρουσία της Βρετανίας και της Ε.Ε. ( την οποία δεν θέλουν), δεν είναι απαραίτητη και πως θα ήταν καλύτερα να ξεκινήσει συζήτηση με το σχήμα που προτείνουν. Επειδή αυτή η προσέγγιση της Άγκυρας δεν είναι τωρινή, η Λευκωσία έχει ενημερώσει ήδη και τα Ηνωμένα Έθνη αλλά και την Ε.Ε. ότι δεν πρόκειται να ακολουθήσει τα τουρκικά παιχνίδια.

Σημειώνεται συναφώς πως το θέμα της τετραμερούς συνάντησης είχε εμφανισθεί ξανά τον περασμένο Απρίλιο, όταν συναντήθηκαν στο Λονδίνο οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδος και Τουρκίας, Γεραπετρίτης και Φιντάν. Το θέμα έθεσε ο Τούρκος ΥΠΕΞ, ο οποίος αντιλήφθηκε εκ πρώτης όψεως ότι η Αθήνα το συζητούσε. Έσπευσε δε να ενημερώσει και την Προσωπική Απεσταλμένη του Γ.Γ. του ΟΗΕ, Μαρία Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ, η οποία σε κάποια στιγμή το θεώρησε περίπου δεδομένο. Βεβαίως στη συνέχεια το θέμα ξεκαθαρίσθηκε όταν η ελλαδική πλευρά ξεκαθάρισε ότι προφανώς «υπήρξε παρερμηνεία».

Η τουρκική πλευρά, ωστόσο, επιμένει υποστηρίζοντας πως δεν υπάρχει λόγος μια συνάντηση να είναι εξαρχής διευρυμένη, παραπέμποντας πρωτίστως στην παρουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε ό,τι αφορά τη Βρετανία σημειώνεται ότι τον περασμένο Απρίλιο, όταν το θέμα εγέρθηκε και πάλιν, το Φόρεϊν Όφις είχε διαμηνύσει πως δεν έχει κανένα πρόβλημα να γίνει τετραμερής, επισημαίνοντας ωστόσο, ότι εάν οι συζητήσεις προχωρήσουν τότε θα συμμετείχε και η Βρετανία, καθώς έχει συμφέροντα στο νησί και είναι με βάση τις Συμφωνίες «εγγυήτρια χώρα».

Το πώς θα προχωρήσουν οι προσπάθειες θα διαφανεί στη συνέχεια, όταν στη Νέα Υόρκη, το τρίτο δεκαήμερο, θα υπάρξουν παρασκηνιακές διεργασίες ενόψει της παρουσίας εκεί όλων των πρωταγωνιστών. Συνηθίζεται, άλλωστε, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών να πραγματοποιούνται επαφές.

Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών θα συναντηθεί χωριστά με τους διάφορους παίκτες του Κυπριακού, αλλά όπως συναφώς αναφέρουν πληροφορίες, δεν θέλει να κάνει οτιδήποτε στη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης. Θέλει να έχει χρόνο και ως εκ τούτου μάλλον θα προβεί σε βολιδοσκοπήσεις για την πραγματοποίηση της όποιας συνάντησης τον Οκτώβριο. Έχοντας υπόψη το χάσμα απόψεων που υπάρχει και κυρίως την επιμονή της κατοχικής πλευράς για εκ προοιμίου αναγνώριση ο Αντόνιο Γκουτέρες δείχνει αποφασισμένος να προβεί σε μια νέα παρέμβαση. Όπως είναι γνωστό, η Προσωπική του Απεσταλμένη στο Κυπριακό, Μαρία Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ, μαζί με τους συνεργάτες της έχουν ετοιμάσει έγγραφο, μίνι Πλαίσιο Γκουτέρες, για να αποτελέσει βάση για έναρξη συζητήσεων.

Αυτό το έγγραφο θα δοθεί από τον Γενικό Γραμματέα στον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, στις χωριστές συναντήσεις που θα έχει μαζί τους το τρίτο δεκαήμερο Σεπτεμβρίου ή μόνο στη περίπτωση κοινής συνάντησης; Τούτο δεν είναι σαφές ακόμη ενώ θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι ο εγκάθετος της Άγκυρας έχει ξεκαθαρίσει πως αξιώνει πρώτα την ικανοποίηση των όρων που θέτει.

Στη Νέα Υόρκη και στο Λονδίνο επενδύουν στον… ευέλικτο Φιντάν, ο οποίος ειρήσθω εν παρόδω, ναι μεν παρουσιάζεται έτοιμος να κουβεντιάσει, αλλά παραμένει δογματικά προσκολλημένος στον μεγάλο στόχο που είναι η αναγνώριση της κυριαρχικής ισότητας. Άλλωστε αυτό επιδιώκει και διά της τετραμερούς. Αυτό επιδιώκεται και με τα τρία Α ( απευθείας εμπόριο, απευθείας πτήσεις, απευθείας διεθνείς επαφές) του εγκάθετου Τατάρ.

Με αυτά τα δεδομένα, όποιες φόρμουλες και να επεξεργασθεί ο ΟΗΕ δύσκολα μπορεί να σπάσει το αδιέξοδο. Όπως αναφέρει ενημερωμένη πηγή, η Λευκωσία δεν πρόκειται είτε διά της εποικοδομητικής ασάφειας ή με διάφορες ιδέες, να αποδεχθεί οτιδήποτε οδηγεί σε χωριστή κυριαρχία.

Μέσα στα γεωπολιτικά παιχνίδια που διαδραματίζονται στην περιοχή, εκδαηλώνονται ανταγωνισμοί μεταξύ συμμάχων με φόντο την Κυπριακή Δημοκρατία. Καθίσταται ολοένα και πιο ξεκάθαρο ότι τόσο οι Βρετανοί όσο και οι Τούρκοι, βλέπουν ανταγωνιστικά την εμπλοκή των Αμερικανών και την προσπάθεια τους να αξιοποιειούν στο έπακρο τη γεωστρατηγική θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι Τούρκοι αντιδρούν με την αναβάθμιση και εμβάθυνση των σχέσεων Ηνωμένων Πολιτειών και Κύπρου και την περασμένη Πέμπτη με αφορμή συμφωνία αμυντικής συνεργασίας, που υπέγραψαν Ουάσινγκτον και Λευκωσία, εξέδωσαν δυο ανακοινώσεις, μια του ΥΠΕΞ και η άλλη του υπουργείου Άμυνας. Αν και είναι σαφές πως στη μεγάλη εικόνα των αμερικανικών σχεδιασμών είναι ο έλεγχος της περιοχής, ο έλεγχος της νέας ανακατανομής ισχύος αλλά και μέσω αυτών η στήριξη προς το Ισραήλ. Στο πλαίσιο αυτό αναβαθμίζονται και οι σχέσεις με την Κυπριακή Δημοκρατία, εξέλιξη που αξιοποιεί η Λευκωσία.

Παράλληλα, οι Βρετανοί που ως γνωστό είναι πάντα ταυτισμένοι με τους Αμερικανούς, τους ακολουθούν σε στρατηγικές επιλογές, φαίνεται πως δεν καλοβλέπουν την αμερικανική… διείσδυση στην Κύπρο. Κι αυτό επειδή θεωρούσαν και θεωρούν το νησί δική τους υπόθεση! Θεωρούν πως είναι αυτοί, που έχουν την «πατέντα» για την Κύπρο και το Κυπριακό.

Γεωπολιτικά ζόρια και αναμετρήσεις σε κυπριακό γήπεδο

Την ίδια ώρα, η Άγκυρα για λόγους που έχουν σχέση με τον έλεγχο του νησιού αναπτύσσει, παράλληλα με την αντι-αμερικανική ρητορική και βρετανική. Όπως σημείωναν ξένες διπλωματικές πηγές, όχι τυχαία, συχνά- πυκνά με εντολές της Άγκυρας ο κατοχικός ηγέτης, Ερσίν Τατάρ, εγείρει θέμα βρετανικών βάσεων. Κι αυτό εγείρεται όταν το Λονδίνο δεν ικανοποιεί απαιτήσεις της κατοχικής πλευράς. Τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Βρετανοί, παρά τις κατά καιρούς διαφορές που έχουν με τους Τούρκους, επιλέγουν να συντηρούν ζεστά τα κανάλια επικοινωνίας μαζί τους.

Η Άγκυρα παραμένει το χαϊδεμένο παιδί τόσο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ όσο και του Φόρεϊν Όφις. Αλλά και στην Τουρκία, παρά τις κινήσεις «αυτονόμησης» στην προσπάθεια αναζήτησης αναβαθμισμένου περιφερειακού ρόλου, αναγνωρίζουν τη βοήθεια που διαχρονικά προσφέρουν οι δυο συμμαχικές χώρες, κυρίως όταν το Κυπριακό βρίσκεται σε κρίσιμη φάση. Εκείνο που οδηγεί την Άγκυρα κατά καιρούς να αντιδρά έναντι των δυο αυτών χωρών είναι και η προσπάθεια της να δείξει πως μπορεί να αναμετράται με μεγάλες υπερδυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ.

ΠΗΓΗ: Φιλελεύθερος